Microsoft Word navoiy farhod va shirin nazm lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
397
3. Ikkinchi misradagi «er uzra osmon» iborasi Mehinbonuning qal’asini anglatadi. 
4. Baytning mazmuni: Parvez Farhodga ko‘z tashlashi bilan ko‘ksiga dashnai tez – o‘tkir tig‘li 
xanjar tekkandek bo‘ldi. 
5. Baytning mazmuni: lekin olamaro sabotsiz odamlar meni benomu nishonga chiqarib qo‘yganlar. 
Bu yerda so‘z Xusrav olami Farhoddan otini so‘raganda qilgan javobi ustida ketmoqda. 
6. Bu va keyingi baytning mazmuni: boshingdan (bir tosh bilan) mili xudingni – urushda 
kiyiladigan qalpoqning uzayib chiqqan uchini uchirib yuboraman, bunisi bilan esa senga salom 
yo‘llayman; yana bir tosh bilan esa bayrog‘ing boshidagi yarim oyni nishonga olaman. Bu so‘zlarni 
Farhod Xusravga qarata aytadi. 
7. Baytdagi «navo» so‘zi bahra, huzur-halovat ma’nosida ishlatilgan. 
XXXIX 
Bob sarlavhasida Xusrav vaziri Buzurg Ummid bilan maslahatlashgani va Mehinbonuga noma 
yuborgani, uning qat’iy javoblaridan ojiz qolgan Xusrav Armaniya qo‘rg‘onini qamal qilgani bayon 
etiladi. 
1. Bu baytda shoir irsoli masal san’atiga murojaat qiladi. Xusravning Farhoddan ustunligini 
dalillash maqsadida «it hurar – karvon o‘tar» maqolini ishlatadi. 
2. Bu baytda ham Navoiy irsoli masal san’atini qo‘llab, «afsun birla ilonni indan chiqarish 
mumkin» maqolini ishlatadi. Xusravning Farhodni afsun – sehr, avrash bilan band etishlikka jazm 
qilinganligiga ishora qilinadi. 
3. Bu va avvalgi ikki bayt mazmuni: uning zotida haq shunday yashiringanki, uning o‘zligidan 
nishona qolmagan. Kim bunday narsa (ya’ni ishq) ichida o‘zini ko‘rsa, har tomonda haqning zuhurini 
ko‘radi. Shuning uchun ham zohir bo‘lgan narsanigina emas, go‘zal deb maqtalgan (kimsa)ni qattiq 
sevib qolgan bo‘lsa ajab emas. So‘z Mehinbonuning Farhodni ta’riflab, Xusravga bergan javobi ustida 
ketmoqda. 
4. Baytning mazmuni: nogoh qamishzorga o‘t tushsa, «ho‘l-quruq barobar kul bo‘ladi». Bu yerda 
ham shoir irsoli masal san’atidan foydalanadi. 
5. Misradagi: sur savtining safiri – aynan: surnay (yoki karnay) ovozi ma’nosini anglatadi. Maj.: 
diniy tushunchaga ko‘ra, qiyomat kuni Isrofil degan farishta sur chalib, o‘liklarni tiriltirar, yana bir 
chalganda qaytadan o‘ldnrar ekan. Shoir bu yerda talmeh san’atini ustalik bilan qo‘llaydi. 
XL 
Bob sarlavhasida Xusravning Mehinbonu qo‘rg‘oninn qamal qilgani, uning lashkarlari Farhod 
irg‘itgan toshlarga bardosh bera olmaganlari, bir hiylagar ko‘magida Farhodni band etib, Xusrav 
huzuriga olib kelganlari xabar qilinadi. 
1. Telba qush–Farhod ko‘zda tutiladi. 
2. Ishq bulbuli–ya’ni Farhod. 
3. Bu va avvalgi bayt mazmuni: qo‘rg‘on ahli tunu kun hamma narsadan voqif, kunduzlari ovoz 
chiqarmas edilar. Lekin kechasi esa «hozir bo‘l» {ehtiyot bo‘l) deya fig‘on bilan shovqin solardilar. 
4. Bu baytda Shopur (Farhodga behush qiladigan dori sepilgan gulni islatib, o‘zidan ketkazgan 
hiylagar boshiga tosh bilan urib o‘ldirgani haqida yozadi va irsoli masal san’ataga ko‘ra «Boshni tosh 
ushatadi», maqolini ishlatadi. 
XLI 
Bu bob sarlavhasida behush Farhodni Xusrav huzuriga keltirganlari, uning boshdan-oyoq 

---

Alisher Navoiy. Farhod va Shirin