Microsoft Word mantiqut-tayr ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
157
deya darhol vazir o‘g‘lini bandi zindon qilishga buyurdi. Uning qumushday muloyim va 
toza badanini tuproqqa beladi, kaltaklatib majruhetdi. Keyin dorga osib, odamlarga ibrat 
qilib qo‘rsatishga buyurdi. Dedi:  
- Avval uning terisini shilib olinglar, keyin boshini quyiga qilib dorga osinglar. Toki 
bundan keyin podshohga yaqin bo‘lgan kishi begonalarga qaramaydigan bo‘lsin. 
Ul o‘g‘lonni sudrab, xoru zor etib, gunohkorlar jazolana-digan joyga olib chiqdilar. 
Shu payt vazir o‘g‘lining ahvolidan xabardor bo‘lib, ohu nola chekib dedi:  
- Ey otasining jonu jigari, bu qanday shum taqdir bo‘ldi, qanday balo seni yo‘ldan 
urdi? Nega podshoh sening dushmaningga aylandi? 
O’nta xizmatkor qul o‘g‘lonni dorga osib, shoh amrini bajarishga tayyorgarlik 
qo‘rardilar. Vazir qullar oldiga kelib, ularni gapga oldi va har biriga bir qimmatbaho dur 
berib, dedi:  
- Podsho bu kecha mast holdadir, agar u hushyor bo‘lsa, qilgan ishidan pushaymon 
bo‘lib, betoqatlik dardida yonishi aniq. Shoh bu farmonni bajarganlarni ham omon 
qoldirmaydi.  
Qullar dedilar:  
- Shoh kelib dorda hech kim yo‘qligini ko‘rsa, daf’atan bizning boshimizni oladi va 
tanamizni dorga osadi.  
Shunda vazir o‘limga hukm etilgan bir jinoyatchini keltirib, terisini shildirdi va tanasini 
boshini tubanga qilib dorga ostirdi, uning qonidan atrof qizil rangga bo‘yaldi. O’g‘lini bir 
joyga yashirib qo‘ydi va oqibati nima bo‘lishini kuta boshladi. 
Ertasiga podshoh mastligi tarqalib hushyor bo‘ldi, ammo g‘azabi hali bosilmagan edi. 
U qullarni chaqirib, farmon ijrosini so‘radi. Hammalari: 
- Bu nobakor yigitni qattiq jazoladik, jasadi terisiz suffa ustida dorda osilgan turibdi 
deb javob berdilar. Shoh bu so‘zlarni eshitib, xursand bo‘ldi. Xizmatkor qullarninghar 
biriga to‘n kiydirdi. Har birining xizmat darajasini ko‘tarib qo‘ydi.  
Yana dediki:  
- Bu itning tanasi dorda uzoq osilib tursin, xor bo‘lsin, toki bu nobakor palidning 
ishidan zamona ahli ibrat olsinlar. 
Shahar ahli bu qissani eshitib, shoh qahridan norozi bo‘ldilar. Ko‘p odamlar dor ostiga 
kelib nazar solardilar, biroq jasad kimniki ekanini taniyolmasdilar. Qonga belangan qip-
qizil go‘shtni ko‘rardilar va rahmlari kelib qo‘z yoshi qilardilar. Shahar ahli ul mohning 
motamini tutardi, barchaning qalbida dardu alam va labida ohu nadomat bor edi, 
Shoh bo‘lsa, bir necha kun o‘tgach, dildorini sog‘ina boshla-di, o‘z qilmishidan 
pushaymon bo‘ldi. G’azabi kamayib, ishqi zo‘rayaverdi, sherdil shohni ishq chumoliday 
zaif holga keltirdi. Shavkatli shoh endi taxtda emas, xilvatda nola qilib o‘tirardi. Alamdan 
ichar, xayoliga yorini keltirar, hajru ayriliq yuragini ezardi. Oqibat toqati toq bo‘lib, ohu 
vovaylo chekishdan tinmasdi. Firoq dardi ichra joni qiynalar, mushtoqlikda o‘rtanardi. 
Pushaymonu afsuslar chekar, o‘zini har tomonga tashlab, yoqa yirtar, ko‘zidan yosh 
o‘rniga qon oqizardi. Ish shu darajaga borib yetdiki, taom yeyish, sharbat ichishni ham 
kanda qildi, tunlari uxlamadi. 
Yashirin ravishda dorning ostiga borib, ul o‘g‘lon holiga yig‘lar, ishlari, husnu jamoli, 
so‘zlarini bir-bir yod etardi. Murdaning qonlarini yuzlariga surtardi. Butun kecha dor 
ostida zor-zor yig‘lab, tong otganda qasrga qaytardi. Shu zaydda qirq kecha-kunduz 
o‘tdi, podshoh ramaqijonday ozib, vujudi qilday ozib ketgan edi. Oxiri o‘g‘lon yodida 
kasal bo‘lib yotib qoldi. Hech kim og‘iz ochib shohga so‘z qotishga jur’at qilmasdi. Qirq 
kecha-kunduz azoblardan keyin bir kecha o‘g‘lonni tushida ko‘rdi: o‘g‘lonning oyday yuzi 
ko‘z yoshiga belangan, oyoq uchidan boshigacha qonga cho‘mgan edi.  
Shoh dedi:  

---

Mantiqut-tayr (nasriy bayon). Farididdin Attor