www.ziyouz.com кутубхонаси
107
ўрисчага ағдариб айтишини сўрадим. У ҳозиржавоблик қилди:
— С прекрасньш голосом юноша-красавец!
Олтойликнинг ҳавосини ола бошлаган эдим.
— Уни... яъни, товуши ярашган... ўзига ярашган ул, яъни ўғил, — деб шарҳладим.
Шунда Умрзоқ ака шишани кўрсатди.
— Бу не?
— Арақ, — деди Ҳабиб.
— Шу.
Ҳабиб кулиб юборди.
— Ў-ў, алкаш!
Мен толиққан эдим. Йўлдангина эмас, шу одам билан мулоқотдан ҳам: дам ғашинг келади, дам
раҳминг. Ҳурмат ҳам қиласан, силтаб кетгинг ҳам келади.
Бундан ташқари, менинг ишларим ўлда-жўлда қолиб кетган эди: тирикчилик...
Умрзоқ акани уйига киритдим-да, хайрлашдим. Тез-тез келиб туришимни айтдим, у фаррошлик
қиладиган жойни эслатдим, жуда зарил бўлиб қолсам, директордан сўрайсиз, дедим.
Буюртмалар ҳам кўпайиб қолган экан. Байрам яқин. Кўп шиорлар қайтадан ёзилиши керак.
Хуллас, орадан ўн кунлар ўтди. Қўшни қишлоқда эдим, почтага чақириб қолишди. Телефонга.
Дастакни олсам — директор:
— Ҳе, ука, бу меҳмонингиз ҳеч ўхшамаяпти. Бу бошқачаси экан. Одам хижолат бўляпти... — деди.
Мен гап нимадалигини ўзимча тахмин қилдим. Ва ҳақиқатан шундай бўлиб чиқди: уйига келсам,
эшик берк, калит тутқичига боғлаб қўйилган.
Ҳалиги иморатлар орасидан ҳар ёққа... ертўлаларга-да... ҳа, кечаси... подвалларга кўз солиб
боравердим. «Ўра» деганимга етганда тўхтаб, зинапоя бошига бордим. Шу-шу: пастдан чироқ шуъласи
кўринди.
Директор бекорга шу ерларни супуриб-сидириб юрсин демаганди. Айниқса, ўрис биродарлар
яшайдиган уйларнинг атрофига қараб бўлмайди. Билмадим, боғ-роғ, экин-текинга қизиқмайдими
булар... Хуллас, бу ертўланинг олдида Барнаулдаги «ўра»нинг «ўлса ўлиги» ортиқ эди.
Шам тополмаганми — пахта мойли шишанинг оғзини лойлаб, пилик эшиб солинган: милтиллаб
ёняпти. Ҳар хил қутиларни бир-бирига тақаб қўйиб, ётса бўладиган кат ясабди. Кат устида эшакка жул
бўлмайдиган бир тўшак. Ўтирипти Умрзоқ ака. Соқоли яна ўсиб кетган. Эгнида... Ўша исқирт пахталик.
Қўлида қангзаси, бутлари орасида бир шиша «Чашма».
Мени кўриб Умрзоқ аканинг кичкина кўзлари каттариб кетди. Ҳассасини олмаёқ ликонглаб қолди...
Сасиб-бижиб кетган, қандайдир шишган.
Қучоқлаб ўпмоқчи бўлаётганди, бир амаллаб жойига ўтқаздим. Ўзим ҳам бир қутини опқўйиб
ўтирдим.
— Хўш, Олтойга қайтасизми? — деб сўрадим даб-дурустдан.
Унинг кўзлари ялтиллаб кетди-ю:
— О-о, йок... Кўк колга опор, — деди. — Сен яхши кижи. Директор-да яхши кижи...
— Болалар-чи? — дедим. — Кеп туришадими?
У чуқур хўрсиниб:
— Олар табишкак билмаят... Оларди атази, энези қўймаят... Я не могу жить. Вот всё! — деди. —
Покажи мне Кок кўл. Прошу тебя. Здесь никто не знает...
Ҳақиқатан ҳам, ул қадимда Кўк кўл дейилгандир. Лекин бунинг мақсадини билганлар ҳам оборишга
эрингандир... Қолаверса, у ерга бориш таъқиқланган: шунинг учун кўлнинг бутун атрофи тиканли
симдевор билан ўраб қўйилган эди.
«Э, мендан нима кетади?»
— Юринг, Умрзоқ ака!
У қопи билан ҳассасини олиб, менга эргашди. Чироқни ўчириб, гугурт чақиб, тепага чиқиб олдик.
Ҳаво совуб қолган эди. Тупроқ йўлга тушиб, кейин кўчаларни кесиб ўтиб, музейга чиқиб бордик.
Тасаввур қиласизми, бу одам хурсанд эди! Ўз тилида бижиллаб бир нималар дер, сўнгра «тенгерим,
тенгерим» деб қўярди. Топишмоқ ҳам айтувди, ўзимни эшитмаганга олдим. Хафа эдим-да, ака.
Дунёнинг бадкорликларидан кўнглим абгор эди: бу одам ўз юртида, ўша... Улусойга кетиб қолган
САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 2-жилд
Do'stlaringiz bilan baham: |