Microsoft Word kiprikda qolgan tong ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
11
иккитасини кўргани йўлга чиқдик. Ўлмас ёзмоқчи бўлган қисса иштирокчиларидан иккитасига 
ҳовли кўришимиз керак. Биз танлайдиган ҳовлилар ўта замонавий ҳам, жуда эскича ҳам 
бўлмаслиги керак. Худди шу кунларнинг одамлари яшайдиган оддий, лекин бир қараганда 
ҳовли эгасининг кимлигини «айтиб» турадиган покиза, файзли, рўзғор буюмлари ҳам ортиқча 
зийнатли бўлмасин. Тўғри, бунақасини дарров тополмайсан. Кам-кўстлари ҳам бўлади. Халқда 
«Қозончида ихтиёр — қайдин қулоқ чиқарса» деган нақл бор, қолган-қутганини ёзувчининг ўзи 
қўшиб-чатиб олади. 
Биринчи кирган ҳовлимиз жуда ивирсиқ, ҳар ер-ҳар ерда гўнг уюлиб ётибди. Ўн бештача 
товуқ уларни тинмай титкилаб, ҳаммаёққа сочиб ташлаган. 
Иккинчи ҳовли аввалгисидан ҳам баттар. Икки азамат йигит ҳамма нарсани унутиб шахмат 
суришяпти. Шундоқ ёнгиналарида кир юваётган хотин ариққа мағзава тўкар экан: 
— Камиссиямисизлар? — деб сўради. — Газ йўқ, раисларникида бор, бизникида йўқ. 
У липпа урилган этагини ҳам туширмай, «Шуни дафтарга ёзиб қўйинглар», деди. 
Чиқиб кетдик. Хотин орқамиздан жавраганча қолди. 
— Бошқалари ҳам шунақамикан? — деди Ўлмас Анваржонга қараб. 
— Йўғ-е, — деди у, — жуда покиза, файзли ҳовлилар ҳам кўп. Қани, кўраверайлик-чи. 
Кетма-кет саккизта ҳовли кўрдик, газчилар план қилгани келишган деб ўйлаб, хотин-халаж 
орқамиздан эргашиб юрибди. 
Кўрганларимиздан иккитаси худди биз қидирган ҳовли 
эди. У саранжом-саришта, файзлигина, озода эди. Узум новдалари баланд валишга чиройли 
қилиб таралган. Ғўра тугиб қолган «пошшойи» ўриги шохида иккита бедана қовоқ илиб 
қўйилган. Устига тўқ яшил мато ёпилган қафас титраётгандек қимирлаб турипти. Ундан ҳар 
замонда бедана чўқиб ташлаган тариқ тўкилади. Шифер томда қўлбола антенна. Шифтига 
ҳафсала билан нақш чекилган айвонда, устига бахмал ёпиб қўйилган, қўлда ҳам, оёқда ҳам, 
электр қувватида ҳам ишлатса бўладиган тикув машинаси. Ҳовли ўртасидаги сўрида офтобда 
кўпчисин, деб оҳорли атлас кўрпанинг астар томони ёйиб қўйилган. 
— Гулчеҳранинг ҳовлиси, — деди Ўлмас ўзидан-ўзи. 
Гулчеҳра ким, деб ҳеч ким сўрамади. Шу топда Ўлмас ўзи хаёлан яратаётган қисса 
иштирокчисини тасаввур қилаётганини сезиб турардик. 
Ўлмаснинг чеҳраси ёришди. «Пошшойи» шохига илиб қўйилган тўрқовоқ тагига қўлини 
тутди. Кафтига бир-икки томчи сув тушди. 
Иккита ҳовлидан кейин яна битта шунақа файзли, озода, саранжом-саришта ҳовлига 
кирдик. Ошхона деворида қуённи қувлаб кетаётган бўри сувратига кўзимиз тушди. Суврат 
тагига «Ну, погоди!» деб ёзиб қўйилган, ҳовли этагида пуштасига саримсоқ пиёз қадалган 
кулупнай ариғига галифе шим кийган ўрта яшар бир киши сув очяпти. 
Чилонжийда тагида дўнг пешонасидан осилиб тушган қуюқ, узун толалар кўзларини 
бутунлай тўсиб қўйган оппоқ бир кучук бола ёнига яқин келган мусичага ғашлик қилиб 
акиллаяпти. Кичикроқ олхўри крқисидек қоп-қора тумшуғи бўлмаса уни бир ҳовуч пахта деб 
ўйлаш мумкин эди. 
У олд оёқлари билан каттакон елим халтани босиб қўриқлаяпти. Халтада қўл насоси, тўрт 
бешта ёнғоқ, юрмай қолган эски ёнсоат, велосипед қўнғироғи, милтиқдан чиқазиб ташланган 
гилзалар, шоколад зар қоғозлари, ичига нўхат солинган тунука ҳуштак ҳамда бир синиқ 
кўзойнак бор. 
У ёнидан ким ўтса қўриқлаётган «хазина»сини қизға-ниб ириллайди. Бизни кўриб жон-
жаҳди билан акиллади. Ўз овозидан ўзи чўчиб елим халтани тишлаб судраганча уй орқасига 
ўтиб кетди. Гўё бир ҳовуч оппоқ жунни шамол учириб кетгандек бўлди. 
Қулупнайга сув очган киши лой бўлиб кетган калишини ечиб ариқда оёғини ювар экан, 
ҳовли ўртасида тўнтарилиб ётган бир пой шиппагига қаради. 
— Ҳа, ярамас, — деди у ҳадиксираб турган кучукчага. — Шундан бошқа эрмагинг йўқми? 

---

Киприкда қолган тонг (қисса). Саид Аҳмад