Microsoft Word Jahon tarixi rasmsiz pechat varianti doc

avvalgi XX-XIX asrlarda boshlangan. Hind arxeologi S.Yu. 
Raoning fikricha, aynan shu davrda Lotxalda yuz bergan ikki suv 
toshqini juda katta talafotlarga olib kelgan. Tadqiqotchilar 
aniqlashicha, Moxenjo-Daro yer zilzilasi tufayli halokatga yuz tutgan. 
Ba'zi olimlar esa shahar suv toshqini oqibatida vayron bo‘lgan, deb 
fikr bildiradilar. R.L.Reyks amalga oshirgan gidrologik ekspeditsiya 
halokat Hind daryosi suvlari ko‘tarilishi hamda zilzila natijasida ro‘y 
berganligini aniqladi. Lekin bu fikrga ba'zi olimlar qarshi chiqadilar. 
Xarappa madaniyatining ichki inqirozi sabablarini hali o‘rganish talab 
etiladi. Hozir bunga hind-oriy qabilalari bosqini sabab, degan fikr 
qayta ko‘rib chiqilishi lozim. 
Xarappa madaniyati Hindiston va unga qo‘shni mamlakatlarning 
keyingi tarixiga katta ta'sir ko‘rsatdi. Uning ta'sirida Hindiston bo‘ylab 
kulolchilik va temirchilik keng quloch yoydi. Markaziy Hindistonda 
esa miloddan avvalgi ikkinchi ming yillikda chorvachilik keng rivoj 
topdi.  
Hind-oriylar va Gang vodiysi madaniyati. Ko‘p yillardan buyon 
oriylarning Hindistonga kelgan vaqti, sababi va qaysi yo‘llar orqali 
kelganligi hindshunoslar diqqatini o‘ziga tortib kelmoqda. Ayrim 
olimlar taraqqiy etgan oriylar qoloq mahalliy qabilalarni o‘ziga 
bo‘ysundirib, Hindistonga yuksak madaniyat olib kirishdi deb 
hisoblaydilar. Ular mahalliy xalq taraqqiyotga mustaqil tarzda 
erishganini inkor etadilar. Mazkur nazariyaga ko‘ra, sinfiy jamiyat 
Hindistonga oriylar kirganidan so‘ng paydo bo‘lgan.  
O‘n yillar davomida o‘zi bilan «asl e'tiqod» keltirgan, oqtanli va 
ko‘k ko‘z, baland bo‘yli oriylar bosqini haqidagi bu «nazariya» 
qadimiy Hindiston sirlarini ochadigan oltin kalit rolini o‘ynab keldi. 
Quldorlik qay tarzda vujudga keldi? Mamlakatga oriylar bostirib kirib, 
mahalliy xalqni o‘zlariga bo‘ysundirdilar. Davlat qanday paydo 
bo‘ldi? Uni oriylar mahalliy aholiga qarshi muvaffaqiyatli kurashish 

---

 
 
187
uchun barpo etdilar. Kastalar qay yo‘sinda tarkib topdi? Buni oriylar 
zulmat va jaholatga botgan mahalliy xalq bilan qorishib ketmaslik 
maqsadida o‘ylab topganlar.  
Hind olimi D.Kosambi o‘z tadqiqotida «Hind madaniyatining