Microsoft Word Jahon tarixi rasmsiz pechat varianti doc

«soma»si (ichkiligi), Eron «xauma»si ham bir-biriga o‘xshashdir. 
                                                 
1
 V. Sogrin, A. Chubaryan, Highlighting Some Problems of World History, in 
“Social Sciences”, 1990, 2,  
pp. 35-45. 

---

 
 
188
Oriylar asl vatani va ularning tarqalishi. Qadimgi hind-oriylar va 
eroniylar tili birmuncha o‘xshash bo‘lgani, ular dastlab yagona 
o‘lkada yashaganligi haqidagi farazni yuzaga keltiradi. 
Tilshunoslik va boshqa fanlarning qiyosiy tahliliga ko‘ra, qadimgi 
hindlar va eroniylar qo‘shni bo‘lib, hind-oriy birligini tashkil etganlar. 
Masalan, bu xalqlar tili va qadimiy yozma asarlari («Avesto», 
«Veda») o‘zaro yaqinligi, diniy va ijtimoiy jarayonlar o‘xshashligi 
fikrimiz dalili bo‘la oladi
1
. 
Hind-oriy qabilalari ajdodlari, avvalo, Markaziy Osiyo va unga 
qo‘shni o‘lkalarda yashagan, degan fikr keng tarqalgan farazlardan 
biridir. Bu hududda yashaganlarning bir qismi Hindistonga, qolganlari 
esa Old Osiyoga ko‘chib o‘tganlar. Ular madaniyatining izlari 
taxminan miloddan avvalgi II ming yillik o‘rtalariga borib taqaladi. 
Undan so‘ng Midiya forslarining ajdodlari bo‘lgan eroniy qabilalar 
G‘arbiy Eron tomon siljib borganlar.  
Boshqa fikr tarafdorlari hind-oriylarning asl vatani janubiy rus 
dashtlarida deb aytadilar. Hind-oriylar bu yerlardan Kavkaz orqali 
Hindiston va Eron tomon ko‘chib borganlar. Ba'zi olimlar oriylar 
Hindistonga har ikkala yo‘l, ya'ni Kavkaz va Markaziy Osiyo orqali 
kelgan bo‘lishi mumkin, deb taxmin qiladilar. 
Har yili Markaziy Osiyoda arxeologlar qo‘lga kiritgan materiallar 
boyib bormoqda. Qazishma ishlari va yangi topilmalar Markaziy 
Osiyoda bronza davri hamda Markaziy Osiyoning Xarappadan 
keyingi madaniyati o‘rtasidagi o‘zaro aloqalaridan guvohlik beradi.  
Olimlar oldida oriylar, dastlab, Hindistonning qaysi viloyatlarida 
paydo bo‘lganligini aniqlash kabi yana bir murakkab masala turibdi. 
Bizgacha yetib kelgan eng qadimiy yodgorlik - Rigveda miloddan