Microsoft Word Jahon tarixi rasmsiz pechat varianti doc

 
 Vedalar jamiyatida mulkiy tengsizlik bo‘lgan. Katta chorva 
egasi bo‘lgan badavlat shaxslar bilan birga kambag‘allar ko‘p edi. 
Chorvaning kimga tegishliligini bildirish maqsadida mollarga tamg‘a 
bosishgan. O‘ziga to‘q odamlar katta-katta xayr-ehson qilar, oddiy 
fuqarolar esa ozroq sadaqa berish bilan kifoyalanardilar. Ishlovga 
yaroqli yerlar maxsus kishilarga berilar, bu o‘z navbatida mulkiy va 
ijtimoiy tengsizlikka olib kelardi. Ayrim odamlar va qabilalar 
o‘rtasida yerga vorislik xususida mojarolar kelib chiqqan. Jamoaning 
ayrim a'zolari asta-sekin boyib, imtiyozli kishilarga aylanganlar.  
Mulkiy va ijtimoiy tengsizlikning yorqin ifodasi quldorlikning 
paydo bo‘lishi edi. Eng avvalo, harbiy asirlar (“dasa”) qulga 
aylantirildi. Ilgarilari dushmanlar «dasyu» yoki «dasa» deb atalgan. 
Keyinchalik jamoaning ozod a'zolari ham qullik asoratiga tusha 
boshladilar. Rigveda davridagi quldorlik quldorlikning dastlabki 
ko‘rinishlaridan edi. Chunki veda jamiyati urug‘-qabilachilik 
darajasida bo‘lgan.  
Siyosiy tizim. Ilk veda davri urug‘-qabilachilik bosqichini 
boshidan kechirgan bo‘lsa, uning so‘nggi davrida sinfiy jamiyat va 
davlat paydo bo‘ldi. Veda qabilalari gana, ya'ni urug‘ qabila jamoasi, 
so‘ng sinfiy tusga ega bo‘lgan uyushma tarzida umr kechirganlar. 
Rigveda madhiyalarida bir vaqtlar hind-oriylar yagona va jips jamoa 
bo‘lib yashab, birgalikda mehnat qilganlari, xudo yo‘lida xayru ehson 
berganlari to‘g‘risida rivoyatlar bor. Ganalarni ganapati boshqargan. 
Gana yig‘inlarida ayollar ishtirok etish huquqiga ega bo‘lmaganlar. 
Ularning, umuman, biron bir siyosiy huquqlari yo‘q edi. Ichki idora 
ishlari qabila jamoalarining teng huquqli a'zolari yig‘ini - vidadxa, 
sabxa yoki samitida hal etilgan.  
Vidatxa eng qo‘hna tizimlardan biri, ya'ni qabila oqsoqollari 
yig‘ilishi bo‘lib, samitidan farqli o‘laroq, unda, asosan, siyosiy ishlar 
ko‘rilgan. Samitida sabhadan ko‘ra ko‘proq odam ishtirok etganligi 
xususida farazlar bor.  
Varnalarning yuzaga kelishi. Kasta-tabaqa tuzumi. Kastaning 
ayrim alomatlari va kasta tuzumining ba'zi ko‘rinishlari ko‘plab 
xalqlarda uchraydi. Hindiston kasta tuzumini o‘zida mujassam etgan.