Microsoft Word islom hazorasi ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
4
boshlab bergan ulkan madaniyat ekanini ko‘rsatish g‘oyasi saqlab qolindi. 
Kitob musanniflarining niyati - Islom va g‘arb hazoralarini solishtirib, birining 
ikkinchisidan ustun yoki afzal ekanini ko‘rsatish emas, balki Islom hazorasidagi mangu 
insoniy va umumbashariy jihatlarning kuchli va go‘zal ekanini tarixiy misollar orqali 
o‘quvchiga bildirib qo‘yish, xolos. Islom dinini qoloq, zamon talablariga javob 
berolmaydigan, rivojlanishga, ilm-fan taraqqiyotiga to‘g‘anoq din, deb ko‘rsatishga urinib 
kelgan va kelayotgan ayrim g‘arblik tarixchilarning, noxolis muxoliflarning da’volari 
asossiz va puch ekanini ko‘rsatish, hozirgi fan-texnika asrida musulmonlar g‘arbliklardan 
orqada qolib ketyapti, deb o‘ksinib yurgan zamondoshlarni tushkun kayfiyatlardan xalos 
etish, ulug‘ ajdodlarning buyuk ishlaridan faxrlanish tuyg‘ularini jo‘sh urdirib, ulardan 
o‘rnak olish va shonli yo‘llarini munosib davom ettirishlari umidida ushbu kitob yuzaga 
keldi. 
Maqsad ortida Allohdir, U muvaffaqiyat valiysidir! 
Musanniflar
H
azorani ba’zi bilimdonlar quyidagicha ta’riflaydilar: «U – insonning madaniy 
mahsulini ko‘paytirishga ko‘maklashadigan ijtimoiy nizom». Hazora to‘rt asosiy unsurdan 
tashkil topadi: 1. Iqtisodiy boylik. 2. Siyosiy nizom. 3. Xalqning urf-odati. 4. Ilm-fanga 
e’tibor.
Uning ko‘tarilishi va yuksalishiga jo‘g‘rofiy, iqtisodiy hamda din, til va tarbiya kabi ruhiy 
omillar sabab bo‘ladi. Tanazzuliga esa, yuzaga kelib, uning rivojlanishiga turtki bo‘lgan 
omillarning aksi sabab qilib ko‘rsatiladi. Axloqiy va fikriy buzilish, qonun va nizomlarning 
ishlamasligi, faqirlik va zulmning ko‘payishi, kelajakka ishonchsizlik va loqaydlik, kuchli 
yo‘lboshchining yo‘qligi tanazzulning muhim omillaridan hisoblanadi. 
Hazora qissasi inson paydo bo‘lishi bilan boshlangan. U rivojlangan millatning o‘zidan 
keyingi millatga topshiradigan estafeta tayoqchasi bo‘lib, hudud va irq tanlamaydi. Faqat 
yuqorida zikr qilingan omillar tufayli paydo bo‘ladi. Hazora tarixida o‘z sahifasiga ega 
bo‘lmagan millatni topish qiyin. Lekin bir hazoraning ikkinchisidan afzal bo‘lishiga 
sababchi narsalar ham bor. Bular – hazoraning mustahkam asosga, kuchli ta’sirga 
egaligi yoki paydo bo‘lishidan umuminsoniyatga ko‘proq manfaati tegishi. U o‘z risolatida 
qanchalik keng qamrovli, kelib chiqishida insoniy, yo‘nalishida xalqchil va asoslarida 
voqeiy bo‘lsa, tarixda shunchalik uzoq muddat boqiy qoladi va hurmat-e’tiborga sazovor 
bo‘ladi. 
Islom hazorasi ham insoniy hazora zanjiridan bir xalqadir. Undan oldin ham hazoralar 
o‘tgan, keyin ham bo‘ladi. Uning paydo bo‘lish omillari va tanazzuli sabablari ham bor. 
Faqatgina bu hazora durdonalari haqida gapirishdan oldin uning insoniy taraqqiyot 
tarixiga qo‘shgan muhim sahifalariga to‘xtalmoqchimiz. Bu sahifalarni u aqida, ilm, xulq, 
hukm, fan va adabiyot sohalarida insoniyatga taqdim qilgan.
Islom hazorasi quyidagi xususiyatlari bilan boshqalaridan farqlanib, kishining diqqatini 
o‘ziga jalb qiladi:
1. U aqidada mutloq vahdoniyat asosiga barpo bo‘lgan, hukmda-yu, mulkda sheriksiz 
yagona Ilohga da’vat qilgan birinchi hazoradir. Ilohning o‘zigagina ibodat qilinadi va 
«Sengagina ibodat qilamiz va Sendangina yordam so‘raymiz» kalimasidan ko‘zda 
tutilgan zot ham Uning o‘zidir. Osmonu yerdagi borliq Uning qudrati ostidadir. Berguvchi 

---

Islom hazorasi. Ahmad Muhammad