|
Жадвал
8.1: 2006 йилда энергия баланси
минг тонналаб шартли ёқилғи калорияда ҳисоблаганда
Таъминот ва истеъмол
Кўмир ва
peat
Хом нефть
Нефть
маҳсулотл
Газ
Гидро
Электр
энергияси
Иссиқли
к
Жами
a
Ишлаб чиқариш
1,094
5,578
..
50,950
545
..
..
58,167
Импорт
10
4
..
893
..
984
..
1,892
Экспорт
-11
..
-304
-10,273
..
-991
..
-11,579
Флот мазути
b
..
..
..
..
..
..
..
..
Захираларда ўзгаришлар
-26
..
..
..
..
..
..
-26
TPES
1,068
5,582
-304
41,571
545
-7
..
48,454
Ўтказишлар
0
-23
25
..
..
..
..
2
Статистик фарқлар
..
..
..
..
..
..
..
..
Электростанциялар
-468
..
-483
-5,003
-545
2,529
0
-3,969
Иссиқлик электр
станциялари
-403
..
-614
-5,115
..
1,711
1,313
-3,109
Иситиш марказлари
-1
..
-217
-1,428
..
..
1,261
-385
Газни қайта ишлаш
қурилмалари
..
..
..
..
..
..
..
..
Нефть қайта ишлаш
заводлари
..
-5,403
5,288
..
..
..
..
-115
Кўмирни қайта ишлаш
..
..
..
..
..
..
..
..
Суюқ ёқилғи заводлари
..
..
..
..
..
..
..
..
Бошқа турдаги ишлаб
чиқариш
..
..
..
..
..
..
..
..
Ўз эҳтиёжлари учун
фойдаланиш
-1
-8
-218
-1,816
..
-362
..
-2,406
Тақсимлашда
йўқотишлар
-10
-62
..
-1,589
..
-373
..
-2,035
TFC
184
85
3,477
26,620
..
3,497
2,574
36,437
Саноат сектори
51
..
232
6,310
..
1,340
..
7,933
Транспорт сектори
0
..
1,843
1,387
..
115
..
3,345
Бошқа тармоқлар
132
..
926
17,292
..
2,042
2,574
22,967
Хонадонлар
14
..
19
14,283
..
635
..
14,951
Тижорат ва давлат
сектори
..
..
..
2,857
..
271
..
3,128
Қишлоқ ва ўрмон
хўжалиги
3
..
712
153
..
1,137
..
2,005
Балиқчилик
..
..
..
..
..
..
..
..
Аниқлаштирилмаган
115
..
195
..
..
..
2,574
2,884
Бошқа мақсадлар
..
85
476
1,631
..
..
..
2,192
жумладан
материаллар
..
..
..
..
..
..
..
..
Манба: Халқаро энергетика агентлиги, 2009.
Изоҳ:
a Йириклаштирилгани сабабли умумий сонлар тўғри чиқмаслиги мумкин.
б Флот мазути дунёдаги жами бирламчи энергия таъминотидан ажратилмаган.
Бундан ташқари 2002 йилги Дастурда татбиқ учун масъул бўлган ташкилот ёки муассаса айтиб
ўтилмаган. 2002 йилдаги Дастурда белгиланганидек, ҳисоб-китобларга кўра 2002 ва 2003 йилларда 2,6
триллион сўмдан кўпроқ инвестициялар талаб қилиниб, бу улкан суммадир. Ва унда нафақат тегишли
139
муассасалар ресурслари, балки давлат, хусусий инвесторлар ва халқаро ҳамжамият ресурсларини жалб
қилиш талаб этилади.
Иқтисодиётнинг баъзи тармоқларида ҳисоблагичларнинг ўрнатилиши Дастур татбиқи сари биринчи
муайян ва ижобий қадамлар бўлди. Давлат ташкилотлари режаларига кўра аҳолининг 85 фоизи учун
сув ва иситиш ўлчагичлари ўрнатилади. Энергия тежамкорлиги дастурининг татбиқи даражасини
баҳолаш анча қийин.
2003 йилда белгиланган мақсадларнинг баъзилари 2009 йил 13 февраль куни ўтказилган Вазирлар
Маҳкамасининг “2008 йилда Республика ижтимоий-иқтисодий ривожланиши ва 2008-2009 йилларда
иқтисодий ривожланишнинг устувор йўналишлари” номли мажлисининг протоколларида белгиланган:
•
2009-2013 йилларда давомида электроэнергетика тармоғи модернизацияси дастурининг
тасдиқланиши;
•
Энергия сарфини камайтириш ва энергияни тежовчи тизимларни жорий этишга оид дастурнинг
тасдиқланиши;
•
Электр энергияси истеъмолчилари учун автоматлаштирилган ҳисоб тизимини жорий этиш (2009
йирик истеъмолчилар, 2010-2012 йилларда шаҳарлик истеъмолчилари, 2012-2015 йилларда
қишлоқдаги фойдаланувчилар учун)
2003 йилги инвестиция режасида санаб ўтилган баъзи инвестициялар 2008 йилда чиққан ЎзР
Президентининг “Иқтисодий фаолиятни барқарорлаштириш ва экспорт салоҳиятини янада ошириш
мақсадида иқтисодиётнинг реал сектори корхоналарини қўллаб-қувватлаш дастури” ҳақида Фармонида
белгилаб ўтилган бўлиб, ҳамда Президентнинг 2009 йилги “2009-2014 йилларда техник
замонавийлаштириш ва корхоналарни қайта жиҳозлаш ҳақида” қарорида белгилаб ўтилган.
Узоқ муддат давомидаги салбий тенденция сабабли Ўзбекистон иқтисодиётининг энергия сарфи 1997 ва
2003 йиллар орасида 2,8 дан 4,3 tpes/ЯИМ
15
ошди. Халқаро Энергетика агентлиги таъминлаган
маълумотларга кўра Ўзбекистон жамияти собиқ Совет мамлакатлари орасида энг кўп энергия
сарфловчидир 2006 йилда 0.94 tpes/gdp (PPP)
16
ўртача 0.45 tpes/gdp (PPP) солиштирганда.
Ўзбекистон ҳукуматининг беш йил давомида мамлакат энергетика секторини босқичма-босқич равишда
вазифалар нуқтаи-назаридан бўлиш ва қисман хусусийлаштириш бўйича Дастурига биноан (Вазирлар
Маҳкамасининг 21.06.2004 да қабул қилинган 290-қарори), икки орган ғ Ўзбекэнерго ва
Ўздавэнергоназорат тузилган.
“Ўзбекэнерго” (давлат акционерлик корхонаси) собиқ Энергетика вазирлигининг ўрнига тузилди. У
давлат мулки ва активларни бошқариш ҳамда вазирликнинг мажбуриятларини бажариш бўйича
Вазирлик вазифаларини ўз зиммасига олди. 2005 йилда Ўзбекэнерго барча иссиқлик электр
станциялари ҳамда иссиқлик ва энергия ишлаб чиқарувчи станциялар ва минтақавий тақсимловчи
корхоналарни акционерлик корхоналарига айлантирди. Гидроэлектростанциялар, “Ўзэлектротармоқ”
(асосий электро тармоқлари корхонаси) ва “Ўзэнергосотиш” (электр ва иссиқлик энергияси ишлаб
чиқарувчилари ва тақсимловчи корхоналари орасидаги алоқа учун масъул корхона) акционерлик
корхоналарига айлантирилмади ва давлат тасарруфида қолди. Ўн учта унитар электр ишлаб чиқарувчи,
учта иссиқлик ишлаб чиқарувчи, бир электр энергиясини узатиш корхонаси ва ўн бешта минтақавий
тақсимлаш корхоналари тузилди.
“Ўздавэнергоназорат” Вазирлар Маҳкамаси қошидаги электроэнергетика сектори назорати учун масъул
давлат агентлиги бўлиб, аввало электр ва иссиқлик энергетика тармоғи, кўмир қазиб чиқариш
тармоғини тартибга солиш учун тузилган давлат ташкилоти бўлиб, сўнг “Ўздавэнергоназорат” давлат
инспекциясига айлантирилган ва электростанцияларга электр энергияси ишлаб чиқариш учун
лицензиялар беради ҳамда электроэнергетика, кўмир ва иссиқлик энергиясини Вазирлар Маҳкамаси
номидан назорат қилади.
15
tpes/ЯИМ = ш.ё.т./минг 2000 US$.
16
tpes/ЯИМ (PPP) = ш.ё.т./минг 2000 US$ PPP.
140
Do'stlaringiz bilan baham: |
