Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

BOLALAR VA KATTALARDA TEKSHIRISH USULLARI 
Oldin til tinch holatda bo‘lgan vaqtda uni kuzatib, tekshiriladi. So‘ngra til 
tashqariga chiqarilganda uning o‘ng yoki chap tomonga egilgan-egilmaganligi 
aniqlanadi, shuningdek, tilning yarmida atrofiya, fibrillyar va fassikulyar 
tortishishlar bor-yo‘qligi tekshiriladi. Bemorni so‘zlatib ko‘rib, dizartriya yoki 
anartriya bor-yo‘qligi aniqlanadi (dizartriya – tutilib-tutilib so‘zlash, anartriya –
so‘zlash qobiliyatini yo‘qolishi). 
ZARARLANISH BELGILARI 
Til osti nervining I neyronini bir tomonlama shikastlanishi (po‘stloq-o‘zak 
yo‘li) til mushaklarining qarama-qarshi yarmida markaziy falajga olib keladi. 
Bunda til og‘iz ichida sog‘ yarmi tomon egiladi. Markaziy falajda til mushaklarida 
atrofiya, har xil tortishishlar ko‘rilmaydi.
Til osti nervi yoki uning o‘zagi shikastlansa tilning periferik falajiga olib 
keladi. Til osti nervining periferik falajida quyidagi belgilar ko‘riladi: til tashqariga 
chiqarilganda zararlangan tomonga buriladi, tilning yarmida atrofiya bo‘ladi, elektr 
qo‘zg‘aluvchanlik buziladi, so‘zlash qobiliyati ham buziladi (dizartriya). 
Agar til osti nervining o‘zagi ikki tomonlama zararlansa, tilning ikkala 
yarmida atrofiya kuzatiladi, tilning harakati kamayadi yoki yo‘qoladi (gloss- 
oplegiya), so‘zlash mumkin bo‘lmay qoladi (anartriya). 
Chaqaloqlarda til osti nervining tug‘ma nuqsonlari uchrashi mumkin: tilning 
kattalashib ketishi (akroglossiya) yoki yaxshi rivojlanmay, kichiklashib qolishi. 
Bulbar falaj. Bu falaj IX, X, XII nervlarning o‘zagi yoki periferik neyroni 
zararlanganda ro‘y beradi. Bulbar falajning belgilari: disfagiya-ovqat, suyuqliklar 
yutish qiyinlashishi, qalqib ketish, yumshoq tanglayni osilib qolishi fonasiya 
vaqtida yuqoriga ko‘tarilmasligi, tilcha sog‘ tomonga tortilib qolishi, yutish 
refleksini kamayishi, tilning orqa 1/3 qismida ta’m bilish buzilishi, hamda tilning 
yarmida atrofiya, fibrillyar qisqarishlar bo‘lishi, til og‘izdan chiqarilganda kasal 
tomonga egilishi va til mushaklarida elektr qo‘zg‘aluvchanligini buzilishi hosdir.