|
www.ziyouz.com kutubxonasi
205
Palmer jilmaydi:
— Siz operatsiyalarni faqat naqdi bilan amalga oshirasizmi?
— Doim emas. To‘g‘ri kelib qolsa, aktsiyalarni ham olaveraman. Biroq, xudo haqqi, zahiralarim
tilxatlardagi soxta ismlarga to‘lib ketdi.
Ikkovlari ham kulishdi. Palmer bu insonning o‘z sotqinligini tan olayotgani Olbanidagi siyosatchilar
qilmishini eslatganiga qaramay, g‘azabini qo‘zg‘atmayotganiga hayron edi. Balki, Vik xalq saylagan
xizmatkor bo‘lmagani uchundir? To‘g‘ri, bu odamning hududda egallab o‘tirgan o‘rni saylovga bog‘liq.
Biroq ovoz berish natijasi hamisha oldindan ma’lum bo‘lgan. Hatto ba’zi radikal guruhlar Kalxeynga
qarshi chiqqanda ham u ko‘pchilik ovoz bilan qayta saylanishga muvaffaq bo‘lgan. Har doim o‘z
hududidagi kambag‘allarni to‘ydiradi. Hatto ozgina yordami ham kattakon samara beradi. Birorta
ishsizni ish bilan ta’minlash, har kungi yengil ovqatlanishlar, bayram kunlari tarqatiladigan sovg‘a-
salomlar, iqtidorli bolalar uchun nafaqalar — to‘lov juda kam, qaytim esa to‘liq bo‘ladi.
Umuman olganda, saylovchilar o‘z siyosiy rahnamolaridan bundan ortiq yana nimani kutadi,
xayolidan o‘tkazdi Palmer. U o‘z hududidagi nafaqalar hamma yerdagidan yuqori bo‘lishini doim
nazorat qiladi. Haftada uch oqshom qabul o‘tkazadi. U ispancha, italyancha va gel tillarida gaplashar
va shu bilan tumandagi irland aholisining ko‘nglini olar edi. Palmer u negrlar mahallasini ham
mahorat bilan boshqarishini bilardi. Ko‘p yillardan buyon yaqin yordamchisi negr edi. Kalxeyn unga
butun boshqaruvni, ish yuritish va taqsimlashni topshirib qo‘ygandi. Ko‘pchilik negr yordamchi
Kalxeynning o‘zidan qimmatliroq deb gapirar edi. Bunga asos bor, albatta. Bernsning aytishicha, bir
kompaniya ishga faqat oqtanlilarni qabul qilgani uchun, negr xaridorlaridan ajrab qolgan va
bankrotga uchragan ekan. Kompaniya Berns orqali Kalxeyn bilan aloqa bog‘labdi. Oradan uch hafta
o‘tib, shimoliy Bir yuz o‘ninchi ko‘cha hamda oqtanli aholini qo‘shib hisoblaganda, faqat ana shu
kompaniyagina negr sotuvchilari bilan muomala qiladigan bo‘libdi. Savdo yaxshilanib, hatto avj olib
ketibdi. Bu — o‘ziga xos san’at deb fikr yuritdi Palmer, rangli aholini rivojlanishiga ta’sir etuvchi milliy
assotsiatsiya imillab yurgan bir paytda fuqarolar korruptsiyasi naqadar avj olib ketishi mumkin.
Ijtimoiy yuksalish yo‘llari ko‘p, lekin Kalxeynning hududida unga aylanma yo‘llar orqali boriladi.
Kalxeynning kotibasi dumaloqlangan qog‘oz sumkacha ko‘tarib kirdi va uni stolga qo‘ydi.
— Ularning allaqachon toqatlari toq bo‘lgan, — dedi u. — Endi qorinlari ham ochibdi. Ayrimlari
nonushtadan oldin kelishgandi.
— Hozir tugatamiz, — dedi Kalxeyn qog‘oz sochiqlarni ochib, folgaga o‘ralgan sandvichlarni
olarkan. — Xohlaysizmi?
— Rahmat, men ovqatlandim, — Palmer soatiga qaradi. — Ikki? Ikki-yu o‘ttizda yig‘ilishim bor.
Maksiz amallashimizga to‘g‘ri keladi.
Kalxeyn astoydil ovqat chaynashga tushdi.
— Bilmayman, anavi, yo‘lakdagi odamlar nega buncha erta kelisharkin? Ular soat to‘qqizgacha
uyqudan turmasligimni, demak, bu yerda soat o‘ndan oldin bo‘lmasligimni bilishadi. Allaqanday
jinnilar.
— Va ochlar. — Kotiba ularni qoldirib, chiqib ketdi.
— Makga kelganda esa, — dedi Kelxeyn ovqat chaynashdan to‘xtamay, — u sizu menga ko‘p
haftalardan buyon kerak bo‘lgani yo‘q. “U vazifasini bajarib bo‘ldi”, to‘g‘rimi?
— U ikkimizni birdek tushurib ketdi, shuni nazarda tutyapsizmi?
Kalxeyn sandvichlardan birini ikki tishlashdayoq yeb tugatdi va boshqasini qo‘liga oldi.
— Bu — siz bilan tuzilgan shartnoma edi, — tushuntirdi u og‘zi bo‘shagach. — Biz esa hozir
boshqacha shartnoma tuzamiz. Men hech qachon sizga natija kafolatlanadi deb hisoblashga izn
bermaganman.
— Shunday.
— Endi, o‘sha gap aytildi deb hisoblang. Ayrim narsalarni kafolatlay olaman. Lekin buni emas.
Bizda, shtatning markazida bir dunyo primadonnalar bor. Men sizni ishbilarmonlar bilan ta’minlay
olaman, biroq biz islohot deb yonib turgan guruhlar va bunga yanada mushtoq guruhlarga egamiz.
Bankir (roman). Lesli Uoller
Do'stlaringiz bilan baham: |
