Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
291
Dovudxon bilan jang qilganimizda bu zambarak bizga zafar keltirgan eng zo‘r 
qurollardan biri bo‘ldi. Hozirgi Turkiya podshosi Sulton Murod otasi Sulaymon Qonuniy 
nomidagi bu zambarakni biz qutqarib olganimizdan xabardor ekanlar. Biz endi turk 
kemachilariga qo‘shib Qilichxon Andijoniyni katta sovg‘alar bilan elchi qilib yubor-
moqdamiz. Ammamiz Gulbadan begim asira bo‘lib turgan Adan shahri turk sultonining 
ta’sir doirasiga kirar ekan. Inshoolloh, bizning Turkiyaga boradigan elchimiz yolg‘iz 
qaytmagay. Sadoqatda tengsiz ammamiz Gulbadan begimni asoratdan qutqarmaguncha 
tinchimagaymiz! 
Otasining bugungi shiddatkorligiga bunaqa sabablar ham borligini endi bilgan Salim: 
— Hazrat ammam qaytsalar, men peshvoz chiqib kutib olgaymen! — dedi. 
— Tangrim seni shu niyatingga yetkazsin, o‘g‘lim! Dushmanlar bizga hatto uzoq Adanda 
shunchalik shafqatsiz muomala qilmoqda ekan, biz nechun ularni ayamog‘imiz kerak? 
Hayot-mamot kurashida yumshoqlik qilib bo‘lmagay!
Akbar Abulfazlga yuzlandi: 
— Barcha ichki-tashqi g‘animlarga saboq bo‘lmog‘i uchun xoin Shomansur baland bobul 
daraxtiga osib o‘ldirilsin! Toki bizning yaxshiligimizga yomonlik bilan javob bergan 
ko‘rnamaklar buni uzoq-uzoqlardan ko‘rsin! Barcha qo‘shin Shomansur osilgan 
daraxtning oldidan olib o‘tilsin! 
Ertasi kuni ertalab damoma degan katta naqoralar tahdidli yo‘g‘on tovush bilan gum-
gum qila boshladi. Jallodlar baland bobul daraxtiga dorning sirtmog‘ini bog‘ladilar. Qo‘li 
bog‘loqlik Shomansurni sirtmoq tagiga olib kelganlarida u jon achchig‘i bilan qichqirdi: 
— Men xoin emasmen! Tuhmat qilganlarni begunoh qonim tutsin! 
U yana nimadir demoqchi edi, lekin jallodlar bo‘yniga tez sirtmoq solib, arqonning uchini 
tortdilar. Shomansurning gavdasi yerdan uzilib, o‘lim talvasasida bir-ikki marta g‘ujanak 
bo‘lib, qisqarib ko‘rindi. U jon bergandan keyin esa gavdasi cho‘zilib, avvalgidan xiyla 
uzun ko‘rina boshladi. 
Salimning ta’sirchan qalbi bu hodisadan shunday dahshatga tushdiki, u kechalari 
bosinqirab uyg‘onadigan va Abulfazldan ham, otasidan ham hayiqib o‘zini olib 
qochadigan bo‘lib qoldi. 
_________________ 
* Ammo A. Monserrate tirikligida esdaliklarini chop etishga muyassar bo‘lmadi. Chunki katolik cherkovi undan kitob emas, missionerlik ishini 
talab qilar edi. Uning yozuvlari portugal ma’murlari tomonidan faqat razvedka maqsadlarida foydalanildi va maxfiy tutildi. Oradan uch yuz yil 
o‘tgandan so‘ng «Izohlar»ni esdalik tarzida avval ingliz tilida to‘liq chop etdilar. Keyinchalik boshqa tillarda ham chiqdi-yu, Monserratega o‘zi 
orzu qilgan shuhrat uch asr kechikib keldi.
* * * 
Muhammad Hakim o‘ttiz yoshga kirib, birorta katta jangda qatnashmagan edi. Akbar 
unga qarshi ikki barobar ko‘p qo‘shin bilan Panjobga kirib kelgani, Shomansurni 
daraxtga osib o‘ldirgani, Gangada esa Yazdiyning suvga g‘arq qilingani Muhammad 
Hakimni vahimaga soldi. Kobuldan birga kelgan uning ulfat beklari ham talvasaga 
tushdilar. Mashvaratlarda: 
— Tezroq Nilobdan o‘tib, Kobulga qaytaylik! — degan takliflar tushdi. 
Muhammad Hakim Laxo‘r qamalini to‘xtatib, shimolga yo‘l oldi. Bu orada kunlar 
to‘satdan isib, tog‘larda muzlar va qorlar birvarakay erishga tushdi. Yomg‘ir fasli ham 
odatdagidan uch hafta oldin boshlandi. Tiniq paytida nil qo‘shib oqizilgandek ko‘kimtir 
ko‘rinadigan va shuning uchun bir nomi Nilob bo‘lgan Hind daryosi endi kulrang selday 
toshib, ulkan toshlarni yumalatib, vahima bilan hayqirib oqar edi. Muhammad Hakim 
uch-to‘rt kun daryo suvining pasayishini kutdi, ammo oqim pasayish o‘rniga ko‘tarilib, 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov