Microsoft Word Allambergenova M

21











Bilgaxoqon bitigtoshi. Bu bitigtosh ham Kultegin yodgorligi singan O’rxun daryosi bo’yida Shimoliy Mo’g’ilistonning Ko’kshin-O’rxun tumani hududida joylashgan. Har ikki bitigtosh atrofi bir chaqirim atrofida. Bitigtoshning bo’yi uch metr, 45 santimetr. Eni 1 metr, 72 santimetr, qalinligi 72 santimetr. Bizga shikastlangan holda yetib kelgan. Ag’darilib, uch bo’lakka bo’lingan va yozuvlarning ayrim joylari zararlangan.





Bitigtosh Eltarish xoqonning katta og’li Bilga xoqon sharafiga o’rnatilgan. Bilga-ulug’ degani. Bilga xoqon 684-yilda tug’ilgan, 18-yil xoqnlik qilgan, 734- yilda yaqin qarindoshlarining biri tomonidan zaharlanib o’ldirilgan. Bitigtosh shu yili o’rnatilgan. Uning muallifi ham Yollig’tegindir. Shu tariqa, yodnomalarning tarixiy, milliy qimmati shuki, ular orqali biz o’tmishimiz, ajdodlarimiz qahramonliklari to’grisida malum tasavvurlarni olamiz.

3. 
   Kultegin va Bilgaxoqon bitiglarining boshlamalari to’g’risida
   

Mashhur Kultegin va Bilgaxoqon bitiglarining muallifi adib va tarixchi Yo’llug’ tegin ersa-da, bitiglarning asosiy qismi Bilgaxoqon tilidan so’zlanadi.