Microsoft Word 5-Mavzu. Neyronlar

Sinaptik  mediatorlarning  umumiy  tavsifi.  Mediatorlar  biologik  faol 

moddalar  bо‘lib,    qо‘zg‘alishni  sinaps  orqali  uzatishda  vositachi  rolini  bajaradi. 

Ular  sinapsoldi  asab  uchida    (terminalida)  sintezlanadi  va  tо‘planadi.  Asabning 

terminalida ham ularning sintezlanishi va parchalanishini ta’minlaydigan enzimlar 

bо‘ladi.    Mediator,  ta’sirning  kuchiga  mos  xajmda  ajraladi.  Ular  sinapsketi 

---

retseptorga  ta’sir  qiladi.  Sinapsketi  terminal  mediatorning  parchalanish 

maxsulotlari,  masalan  holinni  faollik  bilan  qaytarib  olish    va    ulardan    yana 

atsetilhol  in    hosil    qilish    qobiliyatiga    ega.  Mediatorlar  ta’sirini  farmakologik 

moddalar    yordamida    susaytirish  va    xatto  yo’qotishi  mumkin.  Mediatorlar  

maxsus    vezikulalarda    tо‘planadi.  Agar  qо‘zg‘alish    uzoq  vaqt  davom    etsa,  

zaxiradagi    mediatorlar  tugab    qolishi    va  bu  esa,    o’z  navbatida,    sinapslarni 

toliqishiga  sababchi  bo’lishi  mumkin.  Mayda donali vezikulalarda noradrenalin, 

yiriklarida    katehol  aminlar  (adrenalin,  dofamin),  donasizlarida  esa  atsetilholin 

yig’iladi.  Bu  mediatorlar  adrenergik  asablarning  sinapsoldi  vezikulalarida  

sintezlanadi    va    vegetativ    asab    tizimi    va    MAT    ning barcha  bo’limlari  uchun 

ham xizmat qiladi.