Microsoft Word ЌТК ва М 1 кичоб. doc

Gimnastikaning shvetsiya tizimi. Uning asoschisi Per Genrix Ling (1776- 1939) bo’lgan. U Upsal universitetining diniy ta’lim fakultetini tugatgan, Kopengagen shahridagi (Daniya) bolalar va kattalar uchun institut- jismoniy tarbiya bo’yicha Evropada birinchi ta’lim muassasasida faoliyat yuritgan. Ling yuqori ma’lumotga ega inson bo’lgan, u she’riyatga qiziqgan. Ushbu sohadagi yutuqlari uchun u Shvesiya Akademiyasi a’zosi etib saylangan.
Yalmar Ling- P. Lingning o’g’li yangi shvesiya anjomlarini ishlab chiqqan va amaliyotga kiritgan: devorcha, o’tirg’ich, ikkitalik xoda (bum) va b. U gimnastikaning boshqa tizimlariga ma’lum bo’lgan jihozlar bilan mashqlarni ham qo’llagan (arqon, xoda, narvon, ot, ot, bruslar, turnik va b.). Biroq bu erda anjomlar faqat dars rejasida nazarda tutilgan mashqlarni yaxshiroq bajarishga ko’maklashar edi. Ularning qo’llanilishini o’rtog’ining yordami bilan almashtirsa bo’lar edi.
Agar yuqorida ko’rib chiqilgan tizimlarni tahlil qilsak, aytish joizki, ularning mualliflari insonga va uning shaxs xususiyatlariga ta’sir qiluvchi pedagog so’zi, musiqa, mashg’ulotlar o’tkazish sharoitlari kabi vositalarning imkoniyatlarga to’g’ri baho berishmagan. Har doim ham mashqlar alohida guruxlarining ta’lim– tarbiya imkoniyatlari hisobga olinmagan, balki umuman gimnastikaning ham.
Gimnastikaning Sokol tizimi 19 asrning 60-chi yillarda Chexiyada slavyan xalqlarining milliy-ozod etish harakati tufayli paydo bo’lgan, slavyan xalqlari o’sha payt Avstro-Vengriya zulmi ostida bo’lgan. O’sha davrda “Sokol” (lochin) jamiyati tashkil etilgan, uning nomi o’sha qushga xos bo’lgan epchillik, aql va jasurlikni ramzi bo’lgan. Gimnastika bu erda chex yoshlarining birlashtirish, ularni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashga va milliy ozodlik uchun kurashga tayyorlash vositasi bo’lib xizmat qilgan. Sokol gimnastikasining asoschisi Miroslav Tirsh (1832-1884 yillar) hisoblanadi.
Ushbu davrda yangi iqtisodiy va siyosiy sharoitlarning ta’siri ostida eski gimnastik tizimlar asosida gimnastikaning zamonaviy turlari shakllanadi: sport gimnastikasi va uning turlari-akrobatika va badiiy gimnastika, asosiy gimnastika va uning yordamchi shakllari (kasbiy-amaliy, harbiy-amaliy va b.)

3.