Microsoft Word ЌТК ва М 1 кичоб. doc

Darsning tayyorgarlik qismi

Umumiy vazifalar
Shug’ullanuvchilar darsning tayyorgarlik qismida uning asosiy qismi vazifalarini bajarishga tayyorlanadilar.
Gimnastika darsining tayyorgarlik qismi vazifalari o’zining mo’ljallanganligiga qarab ikki guruhga ajratiladi. Birinchi guruhga ko’proq
biologik ahamiyatga ega bo’lgan badan qizdirish vazifalari kiradi. Ular quyidagilardan iborat:
l. Markaziy asab tizimi (MAT) va vegetativ funksiyalarni tayyorlash. Shug’ullanuvchilarning darsga bo’lgan ruhiy shaylanishlari, organizmning hayotiy faoliyatini oshirish, muvaffaqiyatli faoliyat yuritishni ta’minlaydigan qulay, ijobiy muhitni yaratish nazarda tutiladi.
2.Shug’ullanuvchidan harakatlanish apparatining bo’g’imlardagi harakatchanlik hamda katta mushak kuchlanishlarini talab qiladigan harakatlarga tayyorgarligini ta’minlash.
Boshqa guruhni ko’proq pedagogik yo’nalishdagi ta’lim vazifalari tashkil etadi. Ularga quyidagilar kiradi:

1. 
   Shug’ullanuvchilarda topshirilgan har xil parametrlar bilan (kuchlanish darajasi, harakat yo’nalishi, amplitudasi, sur’ati va maromi) harakatlarini bajarish ko’nikmalarini shakllantirish.
   
2. 
   Harakatlarning ayrim tarkibiy qismlari yoki tugallangan oddiy harakatlarni egallash.
   

Hosil qilinadigan ko’nikma va malakalar darsning tayyorgarlik qismining ta’lim vazifalarini hal etish natijasida shug’ullanuvchilarga yangi harakatlarni tez hamda yanada sifatli egallashga yordam beradigan asos bo’lib hisoblanadi. Gimnastika darsining tayyorgarlik qismida ta’lim vazifalarini hal etish uchun qo’llaniladigan vositalar bir vaqtning o’zida badan qizdirish vazifalarini ham hal qiladi.
Badan qizdirish natijasida hosil qilingan tayyor turish holati nisbatan uzoq bo’lmagan vaqt ichida saqlanadi. Shuning uchun badan qizdirish vazifalari har bir darsda va to’liq hajmda hal etilishi zarur.
Ta’lim vazifalari bundan o’zgacharoq. Darsning o’quv rejadagi o’rni, shug’ullanuvchilar tarkibi va boshqa dars o’tish sharoitlariga qarab, ta’lim vazifalari bitta darsda ko’proq, ikkinchi darsda kamroq hal etilishi mumkin.
Vositalar. Gimnastika darsining tayyorgarlik qismida, odatda, past shiddatli mashqlar qo’llaniladi: saflanish mashqlari, harakatlanishlarning (turli xil yurishlar,
yugurishlar, sakrashlar, raqs harakatlari) har xil turlari, buyumlar bilan, buyumlarsiz va og’irliklar bilan mashqlar, gimnastika devorchasi hamda o’rindig’ida mashqlar. Xaddan ortiq shiddatga ega bo’lgan mashqlar darsning asosiy qismida shug’ullanuvchilarning ish qobiliyatini pasaytirishi mumkin. Shu sababli darsning tayyorgarlik qismida shug’ullanuvchilarda kuch, chidamlilik va hatto egiluvchanlik kabi harakat sifatlarini maxsus rivojlantirmaslik lozim.
Tayyorgarlik qismi uchun muayyan mashqlarni tanlash gimnastikaning o’ziga xos xususiyati, dars o’tish sharoitlari va birinchi navbatda, uning vazifalari, shug’ullanuvchilar tarkibi hamda vaziyatga bog’liq.
Gimnastika darsining tayyorgarlik qismiga kiritiladigan mashqlar har xildir. Faqat bitta dars davomida shug’ullanuvchi, odatda, xususiyatiga ko’ra turlicha bo’lgan ko’p miqdorda harakatlarni bajaradi. Bu harakatlanishlarda insonning butun harakat apparati ishga tushadi, inson turli xil rejimda (zo’riqish va bo’shashish maromi) ish bajaradi.
Mashqlar mazmuni dars vazifalariga mos kelishi zarur. Agar darsning tayyorgarlik qismining asosiy yo’naltirilganligi faqat badan qizdirishga mo’ljallangan bo’lsa, unda mashqlar soni kam, ularning shakli esa oddiyroq bo’ladi. Agar unda ta’lim vazifalari hal etilayotgan bo’lsa, mashqlar soni ko’paytiriladi va mazmuni o’zgartiriladi.