Mezolit (o’rta tosh) davri

Temuriylar hokimiyatining inqirozga yuz tutishi, uning sabablari. Amir Temurning 1405 yining 18 fevralida vafot etganligi bilan temuriy shaxzodalar urtasidpa toj-taxt talashib uzaro kurashlar avj oldi.. Bir necha yil tuxtovsiz davom etgan bunday samarasiz urush-nizolar natijasi ularoq bir kancha temuriy shaxzodalar, shu jumladan, valiaxd Pirmuxammad intikom topdi, kudratli saltanat larzaga keldi va u parchalanish sari yuz tutdi. Amir Temur vafotidan sung toju-taxt uchun davom etgan 5 yillik urush yakun topib, 1409 yilning baxorida Shoxrux Movarounnaxrni tulik egallab, uni ugli Ulugbekka topshiradi. 1428 yilda Abulxayrxon boshchiligida Dashti Kipchokdagi o’zbeklar davlati bilan kup bor tuknashuvlarga tugri keldi. Buning okiyuatida Movarounnaxrning parchalanish va zaiflashish jarayoni yuz berdi. Tarkoklikning kuchayishi va xokimlikka da’vogarlarning uzaro tuxtovsiz urushlari shayboniylarning Turkistonga xujumi uchun zarur shart-sharoitlar yaratdi. Shayboniyxon XU asr oxirlarida Turkistonga bir necha bor yurishlar kilib Utror, Sabron, Yassi shaxarlarini bosib oldi. Shayboniyxon Boburni yengib, 1503 yilda Sirdaryoning yukori okimiga karab yurdi va Toshkent, Shoxruxiya, 1504 yilda esa Fargonani ishgol kildi. Shu tarika Shayboniyxon Turkistonning katga kismini egallab, Samarkandni uziga poytaxt kilib oldi.

Podsho Rossiyasi tomonidan Qo'qon xonligining bosib olinishi va xonlikning tugatilishi. 1875 yil katta kuzgolon kutariladi. Undan oldin Pulatxon raxbarligida kuzgolon kutarilgan edi. Xalk kuzgolonidan kurkkan Xudoyorxon kochadi va taxtga uning ugli Nasridinbek utiradi. Xalk xarakati kuchayadi. General Kaufman va Skobelov Pulatxon kuzgolonini bostirish chorasnni kuradi. Bu 2 suv orasi operatsiyasi deb ataladi. Kuzgolon bostnriladi. 18 fevralda Pulatxon xoinlar tomonidan ushlab beriladi va 1876 yil 1 martda osib uldiriladi. Natijada Kukon xonligi tutatiladi.Kukon xonligining tugatilishi xisobiga Turkiston general gubematorligiga buysunuvchi Fargona viloyati tashkil etildi.

«Qayia qurish» yillarida O'zbekistonda ijtimoiy-siyosiy hayot. 80-yillaming urtalarida boshlangan Kanta kurish madaniyatining soxasini xam kamrab olgan.Mamlakat siyosiy raxbariyatining madaniyat soxasini «Kayta kurish» aslida ma'naviy jabxada ma'muriy-buyrukbozlik tizimi rivojlanishining ekstensiv yuli yaroksiz bulib kolganligidan dalolat edi.CHunki uzok yillar davomida mustabid tuzumning milliy respublikalar madaniyatini inkor etib b\lun mamlakatda yagona sotsialistik madaniyatni shakllantirish borasida olib borgan xayriilmiy siyosati madaniyatda xam ijgimoiy-nktisodiy soxalarda bulganidek tushkunlik turgunlik mexanizmining yuzaga keltirdi. YAna shuni xam tan olish kerakki, kayta-kurish Uzbekistonda milliy madaniyatni ayniksa milliy kddriyatlarni tiklash va rivojlantirish xalkning uzligini yangilash jarayonining tezlashtirish yulida ma'Ium kadam buldi. 1985-1990 yillar xalk ta'limi tizimidlgi ayrim siljtshlar ma'muriy-buyrukbozlik tiznmining zur berib kilgan xarakati bilan tavsiflanadi.Lekin bu davrda ta'lim va tarbiya soxasidagi ziddiyatli xolatlar yanada keskinlashdi.Masalan: Xalk ta'limi soxasida belgilangan isloxotlarni amalga oshirish maksadida Uzbekiston SSR Maorif vazirligi respublikadagi nisbiy usish e'tiborga olgan xolda ta'lim tizimini yaratish maksadida 1985-1990 yillarga muljallangan yangi maktablar kurishki kuzda tutgan edi.Ukituvchi kadriar tayyorlashda xam nomutanosiblik yuzaga kelgan edi. 1983 yilda Respublika maktablarida ishlayottan ukituvchilar soni 268,4 ming kishini tashkil kilgan xolda bu rakam 1990 yilga kelganda 243,4 ming kadarga tushib koldi. 1985-1990yillarda Uzbskistonda fanda xam bir kyator uzgarishlar sodir buldi.

O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoevning "Tanqidiy tahlil, qat'iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik - har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo'lishi kerak" nomli asarining mazmun mohiyati. Tanqidiy tahli], qat'iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik har bir rahbarni - bu Bosh vazir yoki uning o'rinbosarlari bo'ladimi, hukumat a'zosi yoki hududlar hokimi bo'ladimi, ular faoliyatining kundalik qoidasi bo'lib qolishi kerak. Endi har birimiz, eng avvalo, davlat boshqaruvi organlari rahbarlarining vazifasi - o'zimiz mas'ul bo'lgan soha va tarmoqda ishlarning ahvolini tanqidiy baholash asosida zimmamizga yuklatilgan vazifalami mas'uliyat bilan bajarishni ta'minlashdan iborat. Shunday davr keldi. Ana shu talabni, shuningdek, 2017-2021-villarda O'zbekistonni yanada rivojlantirish bo'vicha Harakat strateeivasi loyihasini keng muhokama qilish davomida kelib tushgan takliflarni inobatga olgan holda, 2017- yil uchun mo'ljallangan iqtisodiv va ijtimoiv dastuming o'n bitta eng muhim ustuvor vazifasini belgilashni taklifetaman. Ushbu ustuvor vazifalar bugungi majlisimiz bayonnomasi loyihasida ko'rsatilgan. Shu munosabat bilan Bosh vazir A.Aripovga ana shu yo'nalishlarni amalga oshirish bo'yicha o'zaro bog'liq chora-tadbirlar kompleksini bir oy muddatda taqdim etish topshiriladi. Eng asosiy ustuvor vazifa - «Xalq bilan muloqot va inson manfaatlari yili» Davlat dasturini amalga oshirish, «Inson manfaatlari hamma narsadan ustun» degan olijanob g'oyani izchillik bilan hayotga tatbiq etishdan iborat. Aynan ana shu eng muhim vazifalar iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirishning asosiy yo'nalishlari va ustuvor vazifalariga jiddiy o'zgartirishlar kiritish uchun poydevor bo'lishi kerak. Buning uchun quyidagi vazifalami bajarishimiz lozim. Birinchi - fuqarolar bilan ochiq muloqotni yo'lga qo'yishning yangi samarali usul va mexanizmlarini tatbiq qilish, jumladan, barchadarajadagi hokimlar, prokuratura va ichki ishlar organlari rahbarlarining aholi oldida hisobot berish tizimini joriy etish kerak. O'ylaymanki, ana shu muhim ishda Qonunchilik palatasi va Senat qo'mitalari faol ishtirok etadi. Joriy yilning 1-fevralidan boshlab Qonunchilik palatasi Spikeri - Nuriddinjon Mo'ydinxonovich Ismoilov va Senat Raisi - Nig'matiila To'Iqinovich Yo'ldoshev ham joylarga chiqib, mavjud ahvolni shaxsan o'rganish asosida aholining eng muhim ehtiyojlarini haf etishda amaliy yordam ko'rsatishlari maqsadga muvofiqdir. Ikkinchi - O'zbekiston Respublikasi Prezidentining Qoraqalpog'iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahridagi, har bir tuman va shahardagi Xalq qabulxonalari, O'zbekiston Respublikasi Prezidentining Virtual qabulxonasi faoliyatirti samarali tashkil etishni ta'minlash darkor. Ana shu ishlarning bosh maqsadi - fuqarolarning qonuniy murojaatlarini qisqa muddatda sinchiklab ko'rib chiqishni va hal etishni ta'minlashdir. Gu borada raqamlar va silliq hisobotlarning orqasidan quvib, navbatdagi kampaniyabozlikni uyushtirish kerak emas

51315782.

1. 
   YUNESKO rahnamoligida «Buyuk ipak yo’li» dasturining tuzilishi va uni amalga oshirishda O’zbekistonning ishtiroki. Bizga ma’lumki bizning vatanimiz YuNESKO tashkilotiga a’zo davlatlardan biri xisoblanadi. Bu tashkilotning markazi Parij shaxri bulib, bu tashkilot asosan kadimdan kolgan madaniy yodgorliklarni saklash bilan shugullanadi yoki uni tiklaydi. Bu tashkilot tomonidan «Buyuk ipak yuli» dasturining amalga oshirilishida xissasi katta buldi. Bizga ma’lumki, Buyuk ipak yulining asosiy tarmogi Vatanimizdan utgan. Buxoro, Samarkand, Toshkent kabi shaxarlarimiz Buyuk ipak yulining asosiy bekati bulgar. Xozirda usha Buyuk ipak yulini tiklash ishlari kizgin olib borilmokda. 1993 yil may oyida Bryusselda Yevropa, Kavkaz va Markaziy Osiyoni boglovchi «Traseka» yulini kurish xakida kelishilib olindi. Bizga ma’lumki, YuNESKO tashkiloti tomonidan «Buyuk ipak yuli» das-uri ishlab chikildi. Unda bizning Uzbeki ston im iz xam ishtirok etdi. Bizga ma’lumki,Markaziy Osiyo xududida joylashgan Uzbekistan, Kozogistoi, Toukikiston, Turkmaniston va Kirgiznston jaxon xamjamiyatiga kirib bormokda. Buning uchun ularga «Buyuk ipak yuli» ning axamiyati bekiyosdir. 1998 Yili Buxoro Traseka yulini rnvojlantirish buyicha xalkaro anJuman bulib utdi, unda 10 dan ortik xalkaro tashkilotlar va 32 davlatlar katorida Uzbekiston xam ishtirok etdi. U yerda Prezidentimiz suzga' chikib, bu yulni xalkimiz va Vatanimiz ravnakiga kanchalar muxim lit ni aytib utdi.
   
2. 
   Abdullaxon II davrida davlat tizimi va boshqaruvi. Abdullaxon II davrida saroy devoni, unvon va mansablar. 1556-yili Muhammad Islomning ko‘magida Abdullaxon amalda Buxoro taxtini egallaydi.Shayboniylar hukmronligi yШarida oliy davlat idorasi dargoh deb atalgan. Uning tepasida xon tuigan.Shayboniylar davlat ida devonbegi (bosh vazir) lavozimi katta nufuzga ega bo‘lgan. U davlatda тоНуг va xo'jalik ishlarini boshqaigan. Xonlikda muhim davlat mansabi' naqib hisoblangan. U xonning eng yaqin va ishonchli kishisi bo‘lgan. Xonning farmon va yorliqlarida naqibning nomi birinchi bo‘lib yozilgan. Ayni paytda u davlat ichki va tashqi siyosati masalalarida xonning birinchi maslahatchisi hisoblangan. Bundan tashqan, naqib harbiy yurshlam. uyushtiigan. Zarur bo'lganda elchilik vazifasini ham bajaigan.Yana bir katta davlat mansabi bu — otaliq edi. Xon siyosatining viloyatlardagi ta’siri otaliq mansabiga tayinlanganlarning nufuzi bilan belgilangan. Yana bir davlat mansabi — parvonachi deb atalgan. Uning vazifasi xon farmonlarini, rasmiy huijatlarni mas’ul shaxslaiga, ijrochilaiga yetkazishdan iborat bo‘lgan. Dodxoh mansabida ishlagan amaldor dargohga tushgan ariza- larni qabul qilgan va ularga javob qajtargan. Shuningdek, mamlakatda adolat mezonlariga amal qilipishim nazorat qilgan. Muhim davlat mansablaridan yana biri — ko‘kaldosh mansabi edi. Bu mansabga xon sulolasiga eng yaqin shavslarriangiiui tayinlanfan. Ko‘kaldosh xon siyosatiga fuqarolaming munosabatini o‘igangan va bu siyosatning daxlsizligini ta’minlagan.Xon va shahzodalar o‘rtasidagi ichki munosabatlar masalasi bilan xon yasovuli mansabida ishlagan amaldor shug‘ullanean. Shaybonijlar davlatida eshikog‘aboshi, shayxulislom Qozikalon, muhtasib, miroxur ,jarchi, tavochi, tug‘begi, kitobdor, mirboshi, munshiy, muhrdor, xazinachi, mebtar kabi mansablar ham mavjud boigan.
   
3. 
   Jadidlar harakatining yuzaga kelishi va uning atoqli vakillari XIX asr oxnri - XX asming boshlarida siyosiy, madaniy, iktisodiy jixatdan inkiroz xolatiga tushib kolgan mustamlaka tufayli rivojlanishi past darajada bulgan ulkada Turkiston ziyolilari chor Rossiyasining mustamlakachilik zulmidan kilish, uz milliy davlatchiligini tuzish, iktisodiy va madaniy tarakkiyotga Yul ochish, xalkka ziyo tarkatish choralarini kurdi. Bu borada jadidchilik xarzkati katta rol uynadi. Jadidchilik rus mustamlakachnligiga karshi mnlliy demokratik xarakat bulib, u usha davr Turkistondagi kolok iktisodiy ijtimoiy va madaniy sharoitda yashayotgan xalklami ma'rifatlashtirish, jamiyat xayotida ijtimoiy va madaniy isloxotlar utkazish, pirovardida, milliy mustakillik goyalarini gayotga tadbiketish maksadini uz oliga kuydi. XlX-asr oxiri va XX asr boshlarida Turkiston ijtimoiy-siyosiy xayotida jadidchilik xarakati keng kuloch yoyib rivojlandn. Jadid euzi arabcha bulib, yangi usul degan ma'noni anglatadi. Ammo jadidchilar xarakati fakat madaniy-ma'rifiy xarakat, ya'ni eski maktablarning kiyin ukitish tizimiga nisbatanyangi usuliga asoslangan yangi uslub asosida ukitishga utishdangina iborat emasdir. U ayni chogda keng, chukur mazmundagi ma'naviy- maVifiy, milliy tarakkiyot va milliy istiklol muammolzrini xam uz ichiga olgan edi. Jadidchilik xarakatining ilxomchisi va tashkilotchisi kirim-tatar ziyolilarining ilgor vakili Ismoil Gaspirinskiy edi. Urta Osiyoda jadidchilik xarakatining yirik vakillari Munavvar Kori Abdurashidxonov, Bexbudiy, Avloniy, CHulpon, Fitrat, Ayniy, Fayzulla Xujaev va boshkalar. Toshkentda birinchilar katorida jadid maktabini 1901 yilda Munawar Kori Abdurashidxonov ochdi. 1910yilga kelib Toshkentda bunday maktablar soni 10 taga, Kukon shaxrida esa 16 taga etdi. Turkiston jadidlir adolat, erk va ozodlik uchun kurashda uz faoliyatlarini uch yunalishda olib bordilar. Btrinchisi YAngi uslubdagi jadid makgablari ochish, ikkinchidan umidli yoshlami chet ellarga ukishga yuborish, Uchynchidan Turli ma'rifiy jamiyatlar tuzish yuli bilan omma urtasida targibot-tashvikot ishlarini yulga kuyish orkali ziyolilarning kuclili firkasini tashkil etish. Asosiy siyosiy maksadi CHor mustamlakachiligidan xalos bulish. Ziyolilaming kuchli tabakasini tashkil etish va ulaming omma urtasidagi ta'sir doirasini kengaytirishda jadidlar matbuotga katta um id bogladilar: Tarakkiy, Xurshid, Osiyo, Turon, Sadoi Turkiston, Sadoi Fargona, Oynakabi gazeta vajurnallarnashr etildi. Uzbek dramaturgiyasining ilk asari xisoblanmish Bexbudiyning Padarkush asari va uning saxnalashtiri lishi.
   
4. 
   1917-1920 yillarda Xiva xonligida ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy vaziyat. Eskilik bilan yangiliq mutaasiblik bilan tarkkiyparvarlik urtasidagi kurash Buxoroda xam XX asrning boshlarida jadidchilikni yuza ga keltirdi. 1917 yiilga kelib esa u faol ijtimoiy-siyosiy va demokratik kuch ga aylandi. !E buxoroliklar» firkasi paydo buldi. Abduvoxid Burxonov, Usmon Xujaev, muso Saidjonov, Abdurauf Fitrat, Ota Xujaev, Mukomil Burxonov, Fayzulla Xujaev, Sadrijddin Ayniy bu firkaning faollaridan edilar Uning dastlabki faoliyati davlat boshkaruvi va ег-suv isloxotini utkazi xarakatidan boshlandi. Ular amir xukmroshshginn evropacha konstitutsiyaviy monarxiya bilan aldmashtirmokchi edilar. «YOsh xivatnklar» tashkiloti 1917 yil Xitva jadndlarining sul kanotidan ajralib chikdi. Uning tashkilotchi va asoschilari Xusaynbek Matmurodov, Boboxun Salimov, Polvonniyoz Xojn YUsupov, Mulla Jumaniez Sultonmrodov va b. Edilar. Ular rus podshosi istibdodi bilan uygunlashgan mustabid xon zulmi, mutaassibliq xurofot, xi!ma-xil soliklarning kupligidan azoblanaetgan xal kii erkin va farovon turmushga olib chikish, Vatanni iktisodiy va madanbiy arakkiy ettirish yulnda bosh kotirdilar va demokratik isioxotlar utkazish, mamlakatda adolatli xaetni yulga kuyishda xon xokimiyatiga muxolifatda buldilar. Bu muxolifat tarakkiylarvarlar, asosan, xonlikdagi yirik ulamo va amaldorlardan iborat buldi. «YOsh buxorolikldar» va «YOsh xivaliklar» ijtimoiy-iktisodiy tarakkiyot darajasi takozosiga kura xalk ommasi urasida mustaxkam tayanch bazaga emas edilar. Ular uzlariga ittifokchilami chetdan izladilar va rossiya timsolida amir va xon zulmidan ozod buiish mumkin, dgan fikrga borib, katga siyosiy xatoga yul kuydilar
   

5.2018 yil 28 dekabrda O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga murojatnomasida turizm salohiyatini oshirish to'g'risida. Turistlar mamiakatga kelgandan so'ng yashash joyi bo'yicha 3 kun ichida ro'yxatdan o'tishi zarurligi ularga noqulaylik tug'dirayotgani qayd etildi. Sayyohlar xavfsizligini ta'minlash huquqni muhofaza qiluvchi idoralaming vazifasi bo'lishi kerakligi ta'kidlandi. "Turist sayohat qilishi, ichki ishlar idoralarida sarson bo'lmasligi kerak. Agar biz turizm hisobiga ish o'rinlari ochamiz desak, turistga shart qo'yish emas, balki sharoit yaratishimiz zarur', — dedi Shavkat Mirziyoyev. Shu bois ro'yxatga olish tizimini to'liq elektron shaklga o'tkazish, bu masalani ichki ishlar idoralari,mehmonxonalar, davolash muassasalari, xususiy uylar va shu kabi joylashtiruvchi jismoniy va yuridik shaxstaming majburiyati sifatida belgilash, turistlarni bunday tashvishdan xoli qilish yuzasidan ko'rsatmalar berildi. Yig'ilishda 2017-yildaO'zbekistonga qariyb 2 million 700 ming turist tashrif buyurgani aytildi. Bu ko'rsatkich sifat jihatidan tahlil qilinib, qarindoshlarini ko'rish, davolanish, o'qish yoki tijorat kabi maqsadlarda kelayotganlar ko'pchilikni tashkil etishi ta'kidlandi.

Turizm salohiyatini oshirishda aviaqatnovlarning tutgan o'miga alohida e'tibor qaratildi.

Yig'ilishda qayd etilganidek, 30 kungacha viza ofish bekor qilinganidan keyin ikki kun ichida Isroildan O'zbekistonga kelish uchun iyun oyigacha bo'lgan aviachiptalar sotib bo'iingan. Shu bois viza rejimi bekor bo'lgan davlatlardan qatnovlar soni oshiriladi, Toshkent shahridan tashqari Buxoro, Samarqand, Urganch, Navoiy va Qarshi shahariariga ham to'g'ridan-to'g'ri reyslar ochiladi.

Prezident sayyohlarning kayfiyatiga ta'sir qiladigan eng kichik jihatlargacha e'tibor qaratdi. Aeroportlar zallaridagi chiroqlar xiraligi, pasport nazorati kabinalari to'liq ishlamasligi, uzundan-uzoq sun'iy navbatlar, taksi xizmati ko'rsatuvchi xususiy avtomobil egalarining tartibsizligi kabi holatlami yaxshilash bo'yicha ham topshiriqlar berildi. Yig'ilishda yangi xizmat va savdolar tashkil etish orqali valyuta tushumini ko'paytirish masalasiga alohida ahamiyat qaratildi. Xususan, suvenirlar ishlab chiqarish va ularni maxsus kiosklarda sotish, aeroportlarda faoliyat yuritadigan "Dyuti fri", "Taks fri" tizimidagi savdo shahobchalarini turistik shaharlarda ham ochish, tadbirkorlik subyektlarini jalb qilgan holda avtomobil ijarasi markazlari va Wi-Fi zonalar tashkil etish zarurligi ta'kidlandi.

Qadimiy shaharlarda tunu kun ishlaydigan sayyohlik hududlari, "Qadimiy Buxoro" va "Samarqand siti" turistik zonalari tashkil etish bo'yicha olib borilayotgan ishlar yuzasidan mutasaddilaming hisoboti tinglandi. Videoselektor yig'ilishida ichki turizmni rivojlantirish masalalari ham muhokama qilindi.

O'zbekiston turizm brendini xorijda targ'ib qilish masalasi ham tahlil qilindi.

Investitsiya, savdo va turizm salohiyatini o'zaro muvofiqlashtirib, yagona brend ostida reklama qilish zarurligi ta'kidlandi. Mitliy teleradiokompaniya hamda Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalami rivojlantirish vaziriigi zimmasiga O'zbekistonning turizm salohiyatini kecha-kunduz targ'ib qiluvchi, sayohatga oid turli qiziqarli ko'rsatuvlar namoyish etib bomvchi xalqaro telekanal tashkil etish vazifasi yuklandi. Soha mutasaddilari, mamlakatning xorijiy davlatlardagi elchilari va joylardagi rahbarlaming hisobotlari

tinglandi