Mezolit (o’rta tosh) davri


O’zbekiston tarixining fan sifatidagi o’rni. Uning predmeti va o’rganish obekti



Download 370,93 Kb.
bet18/28
Sana26.10.2019
Hajmi370,93 Kb.
#24323
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   28
Bog'liq
735-774 — копия


51315783.

  1. O’zbekiston tarixining fan sifatidagi o’rni. Uning predmeti va o’rganish obekti.Tarix – arabcha so’z bo’lib, o’tmish «o’tgan voqealar haqida aniq hikoyaqilish», ma’nolarini anglatadi. Tarix butun insoniyatning uzoq o’tmishdan to hozirgi kunlargacha bosib o’tgan hayotiy yo’lini, avloddan avlodga meros qoluvchi, doimo rivojlanib, boyib boruvchi, ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy, ma’naviy-ma’rifiy, madaniy, davlat qurilishi sohalaridagi tajribalarini, xalqlarni etaklagan tarixiy shaxslar faoliyatini tartibga solingan holda o’rganuvchi, tasvirlovchi fandir. Bu fanni o‘rganish uning predmeti va obyektida to‘la namoyon bo‘ladi. O‘zbekiston tarixi fanining o‘rganish predmetiga mana shu makondagi jamiyki xilma xil voqea hodisalar, ulardagi ummumiy aloqadorlik va yaxlitlik hamda qonuniyatlar hodisasi va jarayonlar umuman xalq va insonning yaratuvchanlik faoliyati kiradi. Bu fanning o‘rganish obyekti esa O‘zbekiston tarixidir. Tarixiy obyektga nisbatan OOzbekiston tarixi fanining maqsadi, vazifasi, yo‘nalishi va harakat doirasi yoki chegarasi belgilanadi.

  2. Shayboniylar sulolasining barham topishEronda shoh Ismoil Safaviy hukmdorlik qilayotgan edi. 1510- yilda ikki hukmdor qo`shini to'qnashdi.Marv yaqinida bo`lgan jangda Muhammad Shayboniyxon yengildi. Eronliklar yaralangan Muhammad Shayboniyxonni qo`lga olib, 1510- yilning 12-dekabrida uni qatl etdilar.Shayboniyxon halok bo`lgach, uning o`rniga amakisi Ko`chkinchixon taxtga o`tirdi. Ko`chkinchixondan so`ng taxtga o`g`li Abu Said (1530-1533) o`tiidi. Undan keyin esa hukmdorlik Shayboniyxonning ukasi Mahmud Sultonning o`g`li Ubaydullaxon (1533—1540) qo`liga o`tdi. Ubaydullaxon poytaxtni Samarqanddan Buxoroga ko`chirtirdi. Ubaydullaxon Buxoroga otameros mulk deb qarar edi, chunki Shayboniyxon hayotligidayoq Buxoro hokimligini ukasi Mahmud Sulton Ubaydullaxonning otasiga beigan edi. Shu tariqa, shayboniylarning Movarounnahrda tashkil etgan davlati endilikda rasmiy ravishda Buxoro xonligi deb ataladigan bo`ldi. Buxoro xonligini yana ikki yilcha idora qildi. Tez orada Jaloir, Do`rmon qabila boshliqlarining ig`vosi bilan Pirmuhammadxon bilan Boqi Muhammad o`rtasidagi munosabatlar buzildi. Oxir-oqibatda Pirmuhammadxon bilan Boqi Muhammad o`rtasida 1601- yilda Samarqand yaqinidagi Bog`i Shamol mavzeyida jang bo`ladi. Jangda Pirmuhammadxon yengiladi va 80 yoshida qatl etiladi.

  3. XX asr boshlarida Turkiston o'lkasi, Buxoro va Xivadagi ijtimoiy-iqtisodiy vaziyat. Туркистоннинг ижтимоий-сиссий хаёти. XX асрнинг дастлабки ун йилликлари жахон халклари учун нихоятда огир, ташвишли ва инкирозларга бой йиллар эди. Жахон иктисодий ва сиесий инкирозолари биринч навбатда Европа ва Шаркнинг ривожланган мамлакатларини уз гирдобига тортди. Улар бу огир иктисодий ва сиесий инкироздан чикиб кетиш максадида тажовузкор ташки сиёсат олиб бордилар. Окибатда фожеали ва киргин-барот урушлар келиб чикди. 1904 й. бошланган рус-япон уруши ва 1914-1918 йй.ниуз ичнгаолган ва дунёнинг28 мамлакатини уз домига тортган. Шулар сабабли Туркистон улкасида мустамлакачилик, миллий зулм ва зуравонлик сиёсати яна авж олди. У уз олдига максад килиб Туркистон улкаси бойликларини талаш ва ерли хлкларни каттиккуллик билан эксплуатация килиб, уларнинг конини зулукдек суриш учун улуг давлатчилик, шовинистик сиёсат олиб боришни куллади. Халк эса гоят огир ва кисматли хаёт кечирар эди. Мустамлакачилар уларга паст назар билан караб, "сарт" деб атаган. Иш хаклари кам булган, соликлар ошиб борар эди, нархлар ку^тарилар эди

  4. 1917-1920 yillarda Buxoro amirligida ijtimoiy-iqtisodiy siyosiy ah vol.. Buxoro amirligini tugatilishida yosh buzoroliklamyng roli katta . Fayzullo Xujaev Raxbarlik kilgan ish Buxoroliklaming birgalikdan xarakati bilan Buxoroda tuntarish tayyorladilar. Ulaming tashabusi bilan 1920 yil 29 avgust CHorjuda kuzgolon uyushtirishdi.Bu erda Muvakkat inkilobiy kumita tuzi b , u RSFS xukumatiga erdam tugrisidagi nltimosnoma bilan mutxujat kilindi. Sovet davlati esa yaxshi kurollangan va maxalliy axolini daxshatga solgan aviatsiya bilan kuvatfantirilgan yirik xarbiy kismlami Buxoraga tayladi. Amir lashkari deyarli xech bir karshilik kursatmadi. Amir Sayd Olimxonning uzi esa oshasi va devoni bilan Avgonistonga kochibketti. 120 yil 8 oklyabr Buxoro xalk Sovet raisi va Sobik tadid Fayzullo Juraev boshchiligidagi xukumat xalk vazirligi kengashi tuzilgan e'lon kilindi. SHunday kilib Buxoro Amirligi kuladi va utmishga aylandi. Buxoro Resi 1924 yilgacha mavjud bulgan, keyin esa Uzbekiston SSR tarkibiga kiritilgan

5. Prezident Sh.M.Mirziyoyevning "Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz" asarining mazmun mohiyati to'g'risida. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz Ana shunday shior ostida Buxoro viloyatida keng ko'lamli targ'ibot tadbirlari bo'lib o'tdi. O'zbekiston Respublikasi Madaniyat, Oiiy va o'rta maxsus ta'litn, Xalq ta'limi, Mudofaa vazirliklari, Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Din ishlari bo'yicha qo'mita, O'zbekiston Yozuvchilar uyushmasi, Respublika Ma'naviyat targ'ibot markazi, "O'zbekkino" milliy agentligi, viloyat, tuman va shaharlar hokimliklari hamda boshqa tashkilotlar hamkorligida tashkil etilgan tadbirlarda taniqli shoir-yozuvchiiar, olimlar, kino va teatraktyorlari, estrada xonandalari, harbiylardan iborat targ'ibot guruhlari joylardagi ta'lim muassasalari, madaniyat va san'at maskanlari, xiyobonlar, Mehribonlik va Muravvat uylari, mahallalar, harbiy qismlarda bo'lib, uchrashuvlar o'tkazdi.

Ularda Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning yaqinda nashr etilgan "Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz" kitobida ilgari surilgan g'oyalar hayotiy misollar asosida, oddiy va ravon tilda keng tushuntirildi.

Kogon shahar 2-bolalar musiqa va san'at maktabida umumta'lim maktablari, kasb-hunar kollejiari o'quvchilari ishtirokida bo'lib o'tgan shunday uchrashuvda O'zbekiston xalq artisti Aziza Begmatova va boshqalar mamlakatimizda amalga oshirilayotgan keng ko'lamli islohotlar samaralari, yurtdoshlarimiz hayotida, ongu tafakkurida yuz berayotgan ulkan ijobiy o'zgarishlar xususida so'z yuritdi.

- Davlatimiz kelajagi ko'p jihatdan biz, yoshlarning ijtimoiy faolligi, ma'naviyatiga bog'liq ekanini yaxshi anglaymiz, - deydi Kogon shahridagi 4-umumta'lim maktabi o'quvchisi, "Kamalak" bilimdonlari" ko'rik- tanlovining mamlakat bosqichi ishtirokchisi T.Usmonova. - Binobarin, navqiron avlodni vatanparvarlik, milliy va umuminsoniy qadriyatlar ruhida tarbiyalash, ularning ongi va qalbini turli mafkuraviy-ma'naviy tahdidlardan himoya qilish davrimizning engmiihim vazifalaridandir. Bunda san'atning o'rni katta. Shu jihatdan taniqli san'atkorlaming bu haqdagi samimiy muloqotlari bizda katta taassurot qoldirdi.Milliy mustaqillik xalqimizga o'z taqdirini o'zi hal etish, tinch va farovon hayot barpo etish, asriy qadriyatiarimizni tiklash imkoniyatini berdi. Bu uchrashuvlaro'tkazilgan joylarda tashkil etilgan "Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz" deb nomlangan fotoko'rgazmalarda ham namoyon bo'ldi. Unda xalqimizning istiqlolgacha bo'lgan davrdagi ma'naviy va ijtimoiy hayoti hamda mustaqillik yillarida yurtimizda yuz bergan ufkan o'zgarishlar haqida hikoya qiluvchi suratlar namoyish etildi.

Peshku tumanidagi Afshona qishlog'i tarixiy maskanlardan bin. Bu yerda buyuk alloma Abu Ali ibn Sino tavailud topgan. Poytaxtdan kelgan targ'ibot guruhi a'zolari Afshona tibbiyot kolleji, Birinchi Prezidentimizning ushbu ta'lim maskani ochilish marosimidagi ishttrokini aks ettiruvchi fotostend va Ibn Sino hayoti hamda faoliyati haqida hikoya qiluvchi muzey bilan tanishdi, yoshlar bilan suhbatlashdi.

- Ta'lim olish va kasb egallash uchun zamonaviy qulayliklarga ega kollejda tahsil olayotgan yoshlarga havasim keldi, - deydi O'zbekiston Respublikasida xizmat ko'rsatgan artist Bahodir Nishonov. – Ularning bilimi, dunyoqarashi, san'atni his etishini ko'rib, xursand bo'ldik. Bular buyuk kelajagimizni quradigan mard va olijanob xalqimizning munosib farzandlaridir.



Targ'ibot tadbirlarida "Xalq bilan muloqot va inson manfaatlari yili" Davlat dasturi ijrosini ta'minlash, 2017-202l-yillarda O'zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha Harakatlar strategiyasini tizimli amalga oshirishga alohida e'tibor qaratilayotgani ta'kidlandi. Jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlari bilan ishlashning sifat jihatidan yangi tizimi joriy etilishi, barcha viloyatlarda O'zbekiston Respublikasi Prezidentining Xalq qabulxonalari faoliyat ko'rsatishi "Inson manfaati - har narsadan ulug'" degan ezgu g'oyaning amaldagi ifodasidir.

51315784.

  1. O’zbekiston tarixi fanining yoshlarni har tomonlama yetuk, ma’naviy barkamol, vatanparvarlik…. O’zbekiston tarixi yoshlarga xalqimizning o’tmishi, tarixi haqida bilim berish bilan bilan chegaralanib qolmaydi, u yoshlarni vatanparvar, ma’naviy jihatdan komil fuqaro etib shakllantirishga xizmat qiladi. Vatanimiz tarixi «Har bir fuqaroni, jumladan, yoshlarimizni boy madaniy merosimizni qadrlashga, uni ko’z qorachig’iday avaylab-asrashga, yurak-yurakdan iftixor qilishga o’rgatadi. O’zimizning boy o’tmish merosimizdan madad va ibrat olishga imkon beradi. Odamlar qalbida ezgulik tuyg’ularini uyg’otib, bugungi avlod kimlarning avlodi, kimlarning zoti va vorislari ekanini anglashga undaydi».Mustaqillik qo’lga kiritilgach, Vatanimiz tarixida burilish pallasi, ma’muriy-buyruqbozlik boshqaruviga asoslangan totalitar tuzumdan erkin, demokratik tuzumga o’tish davri boshlandi. O’tish davrida eski ideallar, g’oyalar, odatdagi tafakkur va axloq me’yorlari buziladi, milliy qadriyatlar qayta baholanadi, alternativ nuqtai nazarlar paydo bo’ladi, allaqachon unutilgan qarashlar qayta uyg’onadi, ziddiyatlar keskinlashadi.

  2. Ashtarxoniylar davlatining ijtimoiy hayoti. Ashtarxoniylar davrida davlat tizimi va bosh¬qaruvi o’z tuzilishi, mohiyati jihatidan shay¬boniylar davridagidan deyarli farq qilmas edi. Davlatning ichki va tashqi siyosatiga doir masalalar rasman oliy hokimiyat boshlig’i Xon ixtiyori bilan hal qilinardi. Markaziy va mahalliy hokimiyat boshqaruvida ham shayboniylar davrida amalda bo’lgan lavozimlar saqlanib qolgan. Ashtarxoniylar davrida saroy qutlovi davlat lavozimi joriy etilib, u davlat mablag’i hisobiga amalga oshiriladigan qurilish, suv inshootlari barpo etish va obodonchilik ishlarini boshqargan. Buxoro xonligi ma’muriy jihatdan viloyatlarga, viloyatlar tumanlarga bo’linib boshqarilgan. Viloyat hokimlari xon tomonidan tayinlangan. Harbiy sohada doimiy qudratli harbiy qo’shin, markaziy harbiy qo’mondonlikning yo’qligi, qo’shinning zaonaviy qurol-yarog’lar, zambaraklar bilan ta’minlanmaganligi Buxoro xonligining harbiy jihatdan o’ta zaiflashuviga olib keldi. Ashtarxoniylar davrida yerga egalik qilishning, ilgarigi asrlarda amalda bo’lganidek mulki sultoniy, xususiy mulk, vaq fyerlari shakllari mavjud edi. Mulki sultoniy davlat yerlari hisoblanib, undan keladigan daromad xon xazinasiga kelib tushardi. Davlat yerlaridan o’sha joylarda yashagan dehqonlar foydalangan, ular yerni ishlatib, olingan hosildan xiroj solig’i to’laganlar. Xon davlat tasarrufidagi yerlarni, aholi yashaydigan qishloqlarni shahzodalarga, yirik din ulamolari va sayyidlarga suyurg’ol shaklida, harbiy qism boshliqlari, saroy amaldorlariga tanho shaklida in’om qilardi. Suyurg’ol qilingan katta yer egalari xon xazinasiga soliq to’lamas edi. Tanho shaklida in’om qilingan yerlar tanhodorning xususiy mulki bo’lmay, o’sha yerlarda ishlayotgan dehqonlardan soliq olish huquqi berilar edi.

  3. 1916 yilgi xalq qo'zg'oloni va lining xususiyati.. 1914-1916 yillarda CHor ma'murlarinnng jaxon urushi baxonasida milliy mustamlakachilik zulmi va istibdodini kuchaytirganliklari munosabati bilan Turkiston xalklari kurashga yanada faolrok tortilganlar. 1916 25 iyunda Rus podshosi Nikolay-2ning «Saltanatdagi bcgona xalklar erkak axolisini xarakatdagn armiya rayonlarida xarbiy inshoatlar va shuningdek davlat mudofasi uchun zarur bulgan boshka xar kanday ishlarga jalo kilish» xakidagi farmonga binoan Turkiston ulkasidagi rus bulmagan 19 yoshdan 43 yoshgacha bulgan jami 250 ming fukaroni front: orkasidagi kora islilarga safarbar kilish kuzda tucilgan edi. Mardikorlikka olishning butun ogirligi mexnatkash tabakalar zimmasiga tushar edi. Ularning ruyxatlarini tuzish Volost boshkaruvlari, oksokolpar va ellikboshilarga yuklatilgan edi. Ularbundan uz manfaatlari yulida fondalandilar. Maxalliy ma"murlar katta poralar evaziga boylar va amaldorlar, turalaming bolalarini mardikorlikdan koldirar, kuprok kambagal oilalarning farzandlarini rayxatga kushib kulr edilar.CHorizm mustamlaka zulmi siyosatiga karshi kurashning yuksak chukkisi Jizzax kuzgoloni buldi. Bu kuzgolon xalk kurashiga aylandi va butun Turkiston buyicha yoyildi. Kuzgolon shafkatsixtarcha bostnrildi. Katnashchilardan 3000 mingdan ortik kishi sudga berilib, ulardan 347 tasi osib uldirishga xukm qilingan.

  4. . Buxoro va Xivada Sovetlar istibdodiga qarshi qurolli harakat.. Buxoro Xalk sovet respublnkasining tashkil to pishi. Buxoro amirligini tugatilishida yosh buzoroliklarnyng roli katta . Fayzullo Xujaev Raxbarlik kilgan ish BuxoroHklaming birgalikdan xarakati bilan Buxoroda tuntarish tayyoriadilar. Ularning tashabusi bilan 1920 yil 29 avgust CHorjuda kuzgolon uyushlirishdi.Bu erda Muvakkat inkilobiy kumita tuz i b , u RSFS xukumatiga erdam tugrisidagi iitimosnoma bilan murojat kilindi. Sovet davlati esa yaxshi kurollaipsh va maxalliy axoiini daxshatga solgan aviatsiya bilan kuvatlantirilgan yirik xarbiy kismlarni Buxoraga tayladi. Amir lashkari deyarli xech bir karshilik kursatmadi. Amir Sayd Ofimxonning uzi esa oshasi va devoni bilan Avgonistonga kochib ketti. 120 yil 8 oktyabr Buxoro xalk Sovet raisi va Soyoik tadid Fayzullo Juraev boshchiligidagi xukumat xalk vazirligi kengashi tuzilgan e'lon kilindi. SHunday kilib Buxoro Amirligi kuladi va utmishga aylandi. Buxoro Resi 1924 yilgacha mavjud bulgan, keyin esa Uzbekiston SSR tarkibiga kiritilgan. Xiva xonligi tugatilishiga xam yosh Buxoroliklami roli katta

5. 2019 yil yurtimizda «Faol investisiyalar va ijtimoiy rivojlanish yili» va ushbu yilda amalga oshiriladigan islohotlar to'g'risida. aol tadbirkorlik, innovatsion g'oyalar va texnologiyalarni qo'llab-quvvatlash yili" deb e'lon qilingan 2018 yilda mamlakatimizda iqtisodiyot, ijtimoiy soha va davlat boshqaruviga zamonaviy ilm-fan yutuqlari, innovatsion g'oyalar va texnologiyalarni joriy etish bo'yicha kompleks chora-tadbirlar amalga oshirildi.

Qabul qilingan 2018 yilgi Davlat dasturini ro'yobga chiqarish doirasida 21 trillion so'm va 1 milliard AQSH dollariga teng 76 mingta loyiha amalga oshirildi.

''Obod qishloq" va "Obod mahalla" dasturlariga muvofiq 400 dan ortiq qishloq va mahallalarda munosib turmush sharoitlarini yaratishga qaratilgan qurilish va obodonlashtirish ishlariga 3 trillion so'm mablag' yo'naltirildi, "Har bir oila - tadbirkor" va "Yoshiar - kelajagimiz" dasturlari doirasida 2 trillion so'mga yaqin mablag' ajratilib, joylarda 2 600 dan ortiq biznes loyihalar amalga oshirildi.

Ijtimoiy sohani rivojlantirish^ aholining ijtimoiy himoyasini kuchaytirish va mehnatga haq to'lash tizimini yanada takomillashtirishga alohida e'tibor qaratildi hamda bu aholining real daromadlarini 2017 yilga nisbatan 12 foizga oshirish imkonini berdi.

Yangi o'quv yo'nalishlarini ochish va qabul kvotalarini oshirish hisobiga oliy ta'lim olish imkoniyatlari salmoqli darajada kengaytirildi. Soliq ma'muriyatchiligining mohiyatan yangi tartibi joriy etilgani sababli soliqlaming prognozdan oshirib bajarilgan qismi hisobidan mahalliy byudjetlar ixtiyorida 5,5 trillion so'm mablag' qoldirildi. Bu 2017 yilgi ko'rsatkichlarga nisbatan 6 barobar, 2016 yilga nisbatan 32 barobar ko'pdir. Bundan tashqari, iqtisodiy rivojlanishni rag'batlantirish, ishbilarmonlik muhiti va investitsiyaviy jozibadorlikni yaxshilash, aholi daromadlarini oshirish va biznes uchun soliq yukini kamaytirishga qaratilgan O'zbekiston Respublikasining soliq siyosatini takomillashtirish konsepsiyasi qabul qilindi. Xususan, yagona ijtimoiy toiov stavkasining 12 foizgacha pasaytirilishi hamda yuridik shaxslaming aylanmasi (tushumi)dan davlat maqsadli jamg'armalariga undiriladigan majburiy ajrarmalarning bekor qilinishi korxonalar ixtiyorida qo'shimcha mablag'lar qolishi uchun shart-sharoit yaratdi. 2018 yilda 18 ta davlatlararo tashriflar amalga oshirildi va 50 milliard AQSH dollariga teng investitsiyaviy kelishuvlarga erishildi. Bugungi kunda yurtimizda chet el investitsiyalari hisobidan qiymati 23 milliard AQSH dollari miqdoridagi 456 ta loyiha amalga oshirilmoqda.

51315785.

  1. I.A.Karimovning «Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q» asarida hozirgi kunda O’zbekiston tarixining.Vatanimiz tarixi millatning, yoshlarning haqiqiy tarbiyachisiga aylanmoqda. Bu borada Prezident Islom Karimovning «Tarixga murojaat qilar ekanmiz, bu xalq xotirasi ekanligini nazarda tutishimiz kerak. Xotirasiz barkamol kishi bo’lmaganidek, o’z tarixini bilmagan xalqning kelajagi ham bo’lmaydi», «Tarix - xalq ma’naviyatining asosidir», «Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q», «O’zlikni anglash tarixni bilishdan boshlanadi», «Inson uchun tarixdan judo bo’lish - hayotdan judo bo’lish demakdir. degan ifodali so’zlari va ko’rsatmalari dasturilamal bo’lib xizmat qilmoqda. Vatan tarixi talaba-o’quvchilarda xalqning o’tmishi, hozirgi zamoni va kelajagi yagona tarixiy jarayon degan tushunchani shakllantiradi. Bu o’z navbatida yoshlarni tarixiy jarayonlarning oddiy kuzatuvchisi bo’lib qolishdan saqlaydi, ularni olg’a intilishga, taraqqiyotga ko’maklashishga undaydi.

  2. Ashtarxoniylar davlatining iqtisodiy hayoti. Davlat yerlaridan o’sha joylarda yashagan dehqonlar foydalangan, ular yerni ishlatib, olingan hosildan xiroj solig’i to’laganlar. Xon davlat tasarrufidagi yerlarni, aholi yashaydigan qishloqlarni shahzodalarga, yirik din ulamolari va sayyidlarga suyurg’ol shaklida, harbiy qism boshliqlari, saroy amaldorlariga tanho shaklida in’om qilardi. Suyurg’ol qilingan katta yer egalari xon xazinasiga soliq to’lamas edi. Tanho shaklida in’om qilingan yerlar tanhodorning xususiy mulki bo’lmay, o’sha yerlarda ishlayotgan dehqonlardan soliq olish huquqi berilar edi. Xon ayrim shaxslarga hukmdorga ko’rsatgan alohida xizmatlari uchun ham yer-mulklar in’om etardi. Bunday mulklar soliqlardan ozod qilinardi va shu boisdan ular "Mulki xurri xolis" deb atalardi. Xususiy mulkchilik tobora kuchayib bordi. Xon tomonidan davlat yerlarini soliqqa tortmaslik sharti bilan yirik boylar va saroy amaldorlariga sotish hollari ham yuz berdi. Xususiy mulk egalari u yerlarda o’zlari ishlamas edi, yersiz dehqonlarga ijaraga berib, ularni zo’ravonlik bilan ishlatib, katta daromad olardilar. Diniy mahkamalarga mulki sultoniy hisobidan berilgan u yerlar, masjidlar, xonaqohlar, qabristonlar vaqf mulki hisoblanardi. Vaqf mulkidan ham soliq olinmas edi. Ko’chmanchi chorvador qabilalar ham katta-katta yerlarni egallab, o’troqlashib, dehqonchilik bilan shug’ullanadigan bo’ldilar. Natijada Qo’ng’irot, Mang’it, Nayman, Do’rmon va boshqa aholi yashaydigan yirik manzilgohlar vujudga keldi. Barcha mulk shakllariga xos xususiyat shunda ediki, ularda yersiz kambag’al dehqonlar ijara hisobiga mehnat qilganlar. Buxoro xonligidagi yerga egalik qilishning bunday tartibi oqibatda:-qishloq xo’jaligidan tushadigan daromadlarning alohida shaxslar qo’lida to’planib borishiga;-xon xazinasiga tushadigan daromadlarning kamayib davlatning kuchsizlanishiga;

  3. XIX asrning 20-50-yillarida Podsho Rossiyasi bilan O'rta Osiyo xonliklari o'rtasida diplomatik va savdo-sotiq munosabatlari. Uzbek xonliklari urtasidagi munosabatlar oldinlari juda yaxshi bulib, bir-birlari bilan savdo alokalarini olib borganlar. Lekin keyinchalik xronliklar urtasida munosabatlar keskinlashib ktdi. Bularga xam uchala xonliklar xam uzlarini ustun kuyishi asosiy sababi gisoblanadi. CHunki, bu erda kim xukmron bulishi asosiy rol uynagan. YAna bir sababi, Rossiya xonliklarga urush ochganda, Xiva va Kukon xonliklari kelishisli yulnni tanlaganda, Buxoro xonligi urushish yulini taniagan edi. SHu tufayli xonliklar urtasida nizolar kelib chikkan

  4. XX asrning 20-yilIarida ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy vaziyat. XX asming 20-YnIlarida tariximizda uta murakkab va ziddiyatli turli ijtimoiy gurux va kuchlar siyosiy karama-karshiligi av/n olgan.Turkistonda Markazning imperiyaga munosabati mustaxkamlanayottan ulkadagi ochlik iktisodiy tangliq vayronaga aylangan, sanoat, transport, kishlok xujaligini tiklash yani shurolarning «tinch sotsialistik kurilish» yuliga utish davri bulib kiradi.Ushbu davrda eng dolzarb bulgan masalalardan bin bu – xokimiyat masalasini birinchida kurishar edi.Komunistik partiya uzining siyosiy pozitsiyalarini xamda sovet davlat tuzilishini mustaxkamlash bilan birga sovetlaming ijroiya kumitalarini kaytadan tiklash ishlarini olib bordi.TASSTda esa 1920 yilda axolining 93-97%ni musulmon axoliey, 3,7%ni ruslar tashkil kil ga ni xolda, xalk sudyalarining 48%ni ruslar, 52%ni musulmonlar, sud xolati a"zolarining 75%ni ruslar, 25%ni musulmonlar tashkil etgan.Sovet xokimiyati maxalliy axolidan chuchir va unga ishonmas edi.Partiya shuning uchun xam uz tuzilmalariga milliy, xodimlami nixoyatda kam jalb kilgan edi.Partiyaning ushbu mustabidlik yunalishi Turkiston xalki xayotiga salbiy tasir kildi.Maxalliy axoli mustakil xukuklarga ega emas.Uz manfaatlarini xyamoya kilishga jalb kilgan edi.XX aershtg 20-yillarida Turkistongacha olib kelingan ijtimoiy-siyosiy axvol mana shutmay edi.Er-suv isloxotining xarakteri 1920-yi! sentyabrda bulib utgan Turkiston Sovetlari IX kurultoyining karorlarida aks etdi.Ushbu dastur asosida mexnat bilan shugullanmaydigan boy-kulok xujaliklarini tugatish va kuchmanchilami utrok xayotga utkazish ersiz va kam edi axolini er bilan ta'minlash va eng asosiysn rus kelgindilarining ortikcha erlarni musodara kiladigan ishlardir

  5. O'zbekistonda Prezidentlik lavozimining ta"sis etilishi. (I.A. Karimovning «O'zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida» kitobi asosida) 1990 yil 24 martda ХЦ chakirik UzSSR Oliy Sovetining 1 sessiyasi buldi. Unda Uzbekiston Respublikasi tarixida birinchi marta Prezidentlik lavozimi ta'sis etish tugrisida karor kabul kilindi. Uzbekistonda prezident lavoziminnng ta'xeie etilishi respublikaning siesiy va iktisodiy mustakilligi uchun kurash borasida kuyimlgan dadil kadamlardan dastlabkisi edi. Sessiya yakdillik bilan I.A.Karimovni UzSSRnmg Prezidenti etib say lash tugrisida karor kabul kildi.Ana shu sessiyada Karimov nutk suzlab, Uzbekistonning siyosiy mustakilligini mustaxkamlash va yanadla takomillashtirish, respublika iktisodiy mustakilligi, uzini-uzi idora kilishga va uzini-uzi pul bilan ta'minlashga utishni uzimning asosiy vazifam deb bilachan, deb da'kidiadi. Xali SSSSR va Markaziy xokimiyat mavjud bulgan bir sharoitda Uzbekisonning uz Porezidentini saylash katta vokea, mamlakatimiz mustakilligiga erishish vari tashlangan yana bir muxim dadil kadam buldi.

Download 370,93 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   28




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish