Mexanik harakat haqida

58­rasm. Qarama-qarshi

disi ^→ = ^→ + ^→ miqdor jihatdan 8 N emas, balki

F F ₁ F ₂
2 N ga teng bo‘ladi. Aravacha shu | F | = 2 N kuch ta’sirida o‘ng tomonga harakatlanadi (58-b rasm). Endi ikkala kuch bir tomonga yo‘nalgan bo‘lsin (59-a rasm). Bunday holda ikkala kuchning kat- taligi to‘g‘ridan-to‘g‘ri qo‘shiladi. Natijaviy kuch
| F | = 8 N bo‘lib, aravacha shu kuch ta’sirida o‘ng tomonga kattaroq tezlikda harakatlanadi (59-b rasm). Bir to‘g‘ri chiziq bo‘ylab ikkita emas, balki undan ortiq kuchlar ta’sir etsa, natijaviy kuch har bir kuchning yo‘nalishiga qarab, ularning katta- liklari qo‘shiladi yoki ayiriladi.
yo‘nalgan kuchlar (a) va ularning yig‘indisi (b)

59­rasm. Bir tomonga yo‘nalgan kuchlar (a) va ularning yig‘indisi (b)

F
→
1
_F→ _F→
Agar ta’sir etayotgan kuchlar bir chiziqda yot- masa, vektorlarni qo‘shish qoidasiga asosan yig‘indi

1

2
kuch topiladi. Masalan, yukni uchta kuch tortayotgan

1 2 12 12 3
³ 12
bo‘lsin (60-rasm). F^→ va F^→ kuchlarning teng ta’sir

F
→
2
60­rasm. Uchta kuch muvozanati
etuvchisi F^→ + F^→ = F^→ ga teng. F^→ va F^→ kuchlar o‘zaro teng va qarama-qarshi yo‘nalgani uchun ular- ning teng ta’sir etuvchisi F^→ + F^→ = F^→ = 0 bo‘ladi.

12

3
Natijada bu yuk muvozanat holatida osilib turadi. Yukka ta’sir etayotgan
Yerning tortish kuchi va arqonning elastiklik kuchi ham muvozanatda bo‘ladi.