Меҳнат ва касб таълими

Texnik konstruksiyalash va modellashtirishda o’lchash va rejalash.
Yog‘ochdan turli buyumlar tayyorlash uchun yog‘och materiallarni o‘lchash va 
rejalash kerak bo‘ladi. Buning uchun maxsus asboblardan foydalaniladi. 
O‘lchash
deb yog‘och materialning o‘lchamlarini va shaklini aniqlashga aytiladi. Bu 
sboblarga chizg‘ichlar, metr, ruletka, go‘niyalar, xatkash va o‘lchov andazalari 
kiradi. O‘lchov andazalari bir xil buyumni ko‘plab tayyorlashda qo‘llaniladi. 
O‘lchov andazasi bir xil uzunlikni ko‘p marta o‘lchash uchun kerakli kattalikda 
tayyorlangan reyka, tayoqcha yoki shu kabilardan iborat. Tayyor buyum 
namunasidan ham foydalansa bo‘ladi. 
Amaliy mashg’ulotlardagi modellarni yasash va sinash jarayonida o’quvchilar 
ishining sifatiga katta ahamiyat berish lozim. Masalan: bolalar stulchasini yasash 
texnologiyasi. 
Kichik ko‘rinishdagi bolalar stulchasini yasash. Ishni bajarish tartibi.
1. Kichik hajmdagi stul yasash uchun tanlangan yog‘ochning nuqsonlari 
tekshiriladi. Nuqsoni bor yog‘och yoki faner bo‘lagidan foydalanilmaydi. Chunki 
nuqsonli yog‘och buyum ko‘rinishi va sifatiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. 
2. Tanlangan yog‘och namunasiga namuna asosida stulning bo‘laklari chizib 
olinadi. Chiziqlarning to‘g‘ri chizilganligi tekshirib chiqiladi. 
3. Chizma asosida lobzik arra yordamida yog‘och qirqiladi. 
4. Qirqilgan qismlarga qumqog‘oz yordamida ishlov beriladi. 

---

212 
5. Ishlov berib bo‘lingach, qismlar bir-biriga biriktiriladi. Birikmalarning 
yaxshi o‘rnatilishi hamda mustahkamligini oshirish maqsadida qismlar 
yelimlanadi. 
6. Yelim qurigach, bo‘yoq sepiladi. Buyum yuzasiga bo‘yoq bir tekis sepilishi 
lozim. Buyumning chiroyli hamda sifatli chiqishi barcha ishning to’g’ri 
bajarilishiga bog‘liq. 
Xulosa. 
O’quvchilarning buyumlar tayyorlashda konstruksiyalash va 
modellashtirish bo’yicha bilim, ko’nikma va malakalarni egallashlari bilan uning 
kompetentligini shakllantirish muammosini yaxlit mazmun sifatida o’rganish; 
o’quvchilar ishining sifatiga katta ahamiyat berish, ularda mehnat unumdorligini 
orttirish, ularda estetik did va go'zallikka intilishni tarbiyalash lozim.