Меҳнат ҳуқуқининг предмети одамларнинг моддий

мақсадиходим 308ваунингоилааъзоларимоддийманфаатлариниҳимояқилиш,ишлаб
чиқаришда қатнашишлари оқибатида зиён кўришларига йўл қўймасликдан иборатдир.
ЎзбекистонРеспубликасиМеҳнаткодексининг170-
моддасигабиноанХодимнингўзмеҳнат
вазифаларини бажариши билан боғлиқ қўшимчахаражатларқонун ҳужжатлари,жамоа
шартномаларивакелишувлари,шунингдекмеҳнатшартномаларидабелгиланганшартлар
ватартибдаиш берувчитомониданқопланишилозим.Меҳнаткодексигакўраиш берувчи
томонидан қуйидаги харажатлар ходимга қоплаб берилиши керак :1)Хизматсафари
давридавакўчибюриш биланбоғлиқишлардахаражатлар;2)Бошқажойдагиишгакўчиб
боргандахаражатлар;3)Ходимгатегишлимол-
мулкданфойдаланганликучунхаражатлар.
36.Mehnati
nt
i
zomit
ushunchasivaunit
a`
mi
nl
ashusul
l
ari
.
Меҳнатинтизоми дегандабиргаликдаги меҳнатжараёнидаходим амал қилиши лозим
бўлгантартиб-
қоидаларйиғиндисиназардатутилади.Бутартиб-
қоидалармазмунигакўра,
ходимнингва иш берувчининггҳуқуқлари ва мажбуриятларидан таркиб топади ҳамда
қуйидагисоҳаларниўзичигақамраболади:
1.Биргаликдагимеҳнатрежимигаамалқилишгаоидталаблар(
ишгаўзвақтидакелиш ва
ишданўзвақтидакетиш,иш берувчинингқонунийталабвафармойишларинисўзсизадо
қилиш,технология режимига амал қилиш,корхонада меҳнатга ташаббускорлик ва
ижодийликнуқтаиназариданмуносабатдабўлишвабошқалар)
;
2.Иш берувчимол-
мулки,моддийвабошқаресурсларигатежамкорликбиланмуносабатда
бўлиш биланбоғлиқталаблар(
уларнинобудбўлиши,шикастланиши,йўқолиши,
самарасиз
фойдаланилиши,белгиланганмақсадийўлидафодаланмасликвабошқалар);
3. Ишлаб чиқариш жараёнида инсон ҳаёти ва саломатлигини муҳофаза этишни
таъминловчи талаблар (
техника хавфсизлиги,меҳнат гигиенаси ва ишлаб чиқариш
санитарияситалаблари,ходимнингжароҳатолиши,шикастланиши,касбкасалликларига
учрашиниолдиниолишгақаратилганталаблар;
Иш берувчи ходимдан унинг меҳнат вазифалари доирасига кирмайдиган ишларни
бажаришни,қонунгахилоф ёкиходим вабошқашахсларнингҳаётивасоғлиғиучунхавф
туғдирувчи,уларнингшаънивақадр-
қимматиникамситувчиҳаракатларқилишниталаб
этишгаҳақлиэмас.Ходим ҳам ўзнавбатида,иш берувчиолдидамажбуриятларгаэгава
уларўзмеҳнатвазифаларини ҳалол,виждонан бажаришлари,меҳнатинтизомигариоя
қилишлари,иш берувчинингқонунийфармойишлариниўзвақтидавааниқбажаришлари,
технология интизомига,меҳнат муҳофазаси,техника хавфсизлиги ва ишлаб чиқариш

---

санитарияси талабларига риоя қилишлари, иш берувчининг мол-
мулкини авайлаб
асрашлари шарт.Ходим ва иш берувчи мажбуриятлари йиғиндиси меҳнат интизоми
мазмуниниташкилэтади.
Меҳнатинтизомини таъминлаш вамавжуд меҳнатҳамдабошқамоддий ресурслардан
оқилонафойдаланишни ташкил этиш иш берувчинингмажбуриятидир.Шубилан бирга
ходимҳамўзхизматвазифаларигасидқидилдан,ҳалолвавиждонанмуносабатдабўлиши
керак. Корхоналарда меҳнат интизомини таъминлашда иш берувчи икки усулдан:
ишонтириш ҳамдамажбурлаш усуллариданфойдаланади.Ишонтириш ватарбиялаш усули
ходимларга моддий ва маънавий ижобий таъсир этишни, унинг ютуғилари учун
рағбатлантиришниназардатутади.
37.Xodi
ml
ar
nii
shdagiyut
uql
ariuchunr
ag`
bat
l