«МЕҲнат иқтисодиёти» фанидан амалий машғулотлар учун

1-расм. Инсон капиталини шакллантириш ва ривожлантириш

Инсон капиталининг кейинги икки унсури эса мазкур ходим ўз малакасига кўра, ишда қандай фаолият олиб боришини акс эттиради. Қобилият ва хоҳиш биргаликда мазкур ходимнинг меҳнатга қобилиятини шакллантиради”³.

И.В. Ильинский инсон капитали таълим капитали, соғлиқ капитали ва маданият капиталида иборат деб ҳисоблайди⁴.

Мижоз (бренд-капитал)

Ташкилий

Таркибий

Социал

Ижтимоий-маданий

Ташкилий-тадбиркорлик

Меҳнат

Саломатлик (биофизик)

Маданий-аҳлоқий

Ажратиб берилмайдиган инсон капиталининг турлари

Ажратиб бериладиган инсон капиталининг турлари

Инсон капиталининг таркиби


2-расм. Инсон капиталининг таснифи

Инсон салоҳияти деганда эса қуйидагилар тушунилади:

• жисмоний саломатлик;
• табиий ва ишлаб чиқариш муҳитининг ноқулай таъсирига чидамлилик, узоқ муддатли куч ва асаб зўриқишига бардошлик қобилияти;
• ижтимоий-психологик хусусиятлар: тасаввурларнинг барқарорлиги, хотира, нутқ, инсон характери, унинг ижодий қобилияти, билимлари ва эътиқоди, ижтимоий тажрибани эгаллаш даражаси, ижтимоий фаоллик;
• ишлаб чиқариш–иқтисодий хусусиятлари: малака, ижтимоий таълим даражаси, касб тажрибаси, ташаббускорлик ва ишбилармонлик, бажарилаётган иш сифати ва тежамкорлик, ходимлар билан ўзаро муносабат, масъулият, меҳнат интизоми, техника хавфсизлиги қоидаларига риоя этиш ва ҳоказолардир (3 - расм).



3-расм. Инсон салоҳиятининг хусусиятлари

Инсон салоҳиятининг моҳияти самарали меҳнат фаолиятининг иқтисодий асоси сифатидаги ходимнинг рақобатбардошлиги ҳисобланади. Инсон салоҳиятига ишлаб чиқаришда рўй берадиган ижтимоий-иқтисодий ўзгаришлар, инновация жараёнлари ўз таъсирини кўрсатади.