Mehnat va kasb ta`limini o`qitish shakllari

5. O`quvchilarning har bir o`quvchining mustaqilligi bilan uyg`unlashadigan kollektiv ishi.
O`qituvchining o`quvchilarni bilim, kunukma va malakalar bilan kurollantirishi va o`quvchilar tomonidan ularni uzlashtirish usullari o`qitish metodi deb yuritiladi.
O`qitish metodini dars jarayonida qanday va qaysi turini qo`llab olib borilishiga o`qitish shakli deyiladi.
O`qitish shakli va metodlari ta`lim tugrisidagi konun va kadrlar tayerlash milliy dasturi fanning oldiga o`qitish shakli va metodlarini takomillashtirish muammolarini kuymokda.
Mexnat ta`lim o`qitish tizimida didaktik maksadga erishishda bir kancha o`qitish shakllaridan foydalanadi.
1.Dars (praktik mashg`ulot) – o`quv ustoxonolarida reja asosida ma`lum o`quvchilar soni bilan olib boriladigan mashgulotning asosiy shaklidir. O`quv ustoxonalarida o`quvchilar soni 15-20 tadan ortsa o`quvchi tomonidan boshqarish qiyin bo`lganligi sababli asosiy sinf ikki guruhga bo`linadi. Hozirgi kunda kupgina maktablarda ug`il bolalar, qiz bolalar bo`lib guruhlarga ajratilmokda.
2.O`quv ishlab chiqarish brigadalarida o`qitish shakli. Birinchi martda Stavrapol ulkasida tashkil etilgan maktab o`quv ishlab chikarish brigadalari hozirgi vaktda hamma erga keng tarkalgan. Bu brigadalarni maktab kolxoz yoki sovxoz bilan kelishib tuzadi. Bu brigadalarga asosan 8 – 9 sinif ukuvchilari kiradi. 5-7 ukuvchilari esa ayrim zveno tashkil etish mumkin. Kolxoz va sovxoz amaliy ishlarini olib borishi uchun tegishli er, bino, inventar ajiratib beradi. Brigadaning o`quv ishlab chikarish foaliyatiga raxbarlik kolxoz eki sovxoz agronomi bilan birgalikda maktabning o`qituvchilari tomonidan amalga oshiriladi.
Ukitishning bu shaklining afzalligi shundaki o`quvchilar amaliy ish bilan birga, turli
tajribalar olib boradilar, bu esa o`quvchilarni maxsus tayergarligini boyitadi.
Yukaridagilarning xammasi kishlok maktablari tugrisida kurib chikdik.
Shaxar maktablarida esa asosan ishlab chikarib karxonalarida o`quv brigadalari tashkil
etiladi. Urganilaetgan kasb va bajarilaetgan ishning xarakteriga karab gruppa ikkidan 6 taga cha o`quvchidan iborot bulgan brigadalar buladi. Xar bir brigada ishlab chikarish yuzasidan topshirik oladi va uni mustakil bajaradi.
Ta`limning bu shaklida gruppa o`qituvchisi xar bir o`quvchining ishini hamma vakt
bevosita kuzatib turish imkoniyatiga ega bulmaydi. Rahbarlikni brigadirlar orqali amalga oshiradi. O`quvchilarning ish joyiga muntazam borib ularga yul yuriqlar ko`rsatadi.