Mehnat ishlab chiqarish tadbirkorlik qobiliyati kapital halim hamroyev tadbirkorlik asoslari

lantirish manbalari va y o ‘llari turlicha boTishi mumkin. U, asosan,
ichki va tashqi manbalardan tegishli y o ila r bilan shakllantiriladi (14.
3- chizmaga qarang).
14. 3- chizma.
Tadbirkorlik sarmoyasini shakllantirish manbalari.
291

---

Tadbirkorlik sarmoyasini shakllantirish asosiy manbalaridan biri
uning ichki manbalari hisoblanadi. Bu manbalardan tadbirkorning'(tad­
birkorlik subyektining) o ‘z sarmoyasi shakllantiriladi va u o ‘zining
mol-mulki hisoblanadi. M a’lumki, yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lgan
tadbirkorlik subyektlarida ustav sarmoyasi shakllantiriladi. Ustav sar­
moyasi - bu tadbirkorlik faoliyatini boshlash va yuritish, hamkorlarga
kafolat uchun to‘plangan sarmoyadir. U tadbirkor yoki ta’sischilar to­
monidan ulush sifatida kiritiladigan pul va valuta mablag‘lari, qimmatli
qog‘ozlar, binolar, inshootlar, transport vositalari, texnika, texnologiya,
ayrim moddiy va nomoddiy vositalardan foydalanish huquqi va boshqa
qimmatliklar hisobidan shakllantiriladi. Ustav sarmoyasining miqdori
turli tashkiliy - huquqiy shakldagi subyektlar uchun turlicha tartib-
da belgilanadi. Masalan, “Xususiy korxona to‘g ‘risida”gi ftonunda
quyidagi tartib belgilangan: xususiy korxonaning ustav sarmoyasi
bo‘linmasdir va uni mulkdoming o ‘zi belgilaydi.
Pul, qimmatli qog‘ozlar, pul bilan baholanadigan boshqa mol-mulk
yoki mulkiy huquqlar yohud boshqa shaxsga beriladigan o ‘zga huquq­
lar xususiy korxonaning ustav sarmoyasiga qo‘shiladigan hissa (ulush)
bo‘lishi mumkin. Mulkdor xususiy korxonaning ustav sarmoyasiga o ‘zi
kiritadigan mol-mulkni o ‘zi mustaqil baholaydi.
Tadbirkorlik faoliyati yurishib ketgandan so ‘ng u foyda keltira