Mavzu:“Oilaviy biznesni rivojlantirishda mehnatni tashkil etish ”

 

 

 

 

 

 

 

1. 

 

1.1- rasm. Oila xo‘jaligining bozor tizimidagi o‘rni

16

 

Bu yerda, S - iste’mol uchun oila xo‘jaligining harajatlari;  

               S - oila xo‘jaligi jamg‘armasi;  

               I - investitsiyalar; 

               G - davlat harajatlari; 

                                                 

16

 Muallif tomonidan tuzilgan. 

---

 

16 

              Te – egri soliqlar;  

              Td – to‘g‘ri soliklar; 

              Y-  daromadlar;   

               V – transfertlar. 

 

Bugungi  kunda  oilalarning  har  tomonlama  rivojlanishida  o‘ziga  xos  

murakkab  jarayonlar  vujudga  kelmoqda:  oilalarning  daromadlar  bo‘yicha 

tabaqalanishi,  uni  barqarorligining  o‘zgarishi,  kam  bolali  oilalarning  paydo 

bo‘lishi, oiladan tashqari yashovchilar va x.k. Bu to‘g‘rida mashhur sotsiolog olim 

A.Golov shunday ta’kidlaydi: “mavjud oilalar bozor iqtisodiyotining ijobiy qonun 

qoidalariga 

moslashishda  shubhasiz 

qiyinchiliklarga 

uchramoqda”

17

. 

Bu 

jarayonlarning barchasi oilalarni chuqur ilmiy tahlil qilishni va jamiyatning ushbu 

tendensiyalarga munosabatini talab etadi.

 

Oila  xo‘jaligi,  ta’kidlanganidek,  bozor  munosabatlarining  eng  asosiy 

ishtirokchilaridan  hisoblanadi.  Ular  iqtisodiyotni  ishlab  chiqarish  omillari  bilan 

ta’minlaydi, ularni resurslar bozoriga yetkazib berib moddiy daromad oladi va oila 

a’zolarining  ehtiyojini  qondirish  maqsadida  tovar  va  xizmatlar  iste’moli  uchun 

harajatlarni amalga oshiradi. 

Oila  xo‘jaligi  iqtisodiy  munosabatlarning  eng 

muxim  ishtirokchisi  sifatida,  davlat  va  firmalar  bilan  iqtisodiy  aloqadorligi    1.1-

rasm asosida tasvirlangan. 

Chizmadan ko‘rinib turibdiki, ularning bozor tizimidagi harakatlari  turlicha 

va ular bir-birini to‘ldirib boradi. Quyidagi jadval orqali ularning vazifalarini ham 

ko‘rish mumkin (1.1-jadval). 

          

Oila xo‘jaligi iqtisodiyotning doiraviy aylanishi natijasida davlat, firmalar va 

moliyaviy  institutlar  bilan  bozor  munosabatlarini  olib  boradi.  Oila  xo‘jaligi  tovar 

va  xizmatlarni  iste’mol  qiluvchi  sifatida  emas,  balki  ular  iqtisodiyotning  ko‘plab 

sohalari bilan birgalikda xo‘jalik faoliyatini yuritadi. Oila daromadini ko‘paytirish 

va  ekspertlarning  baholashi  bo‘yicha  oila  xo‘jaligi  tovarlar  ishlab  chiqarish  va 

xizmatlar bajarish jarayonida iqtisodiyotning 14 soxasi bilan aloqadordir. Ularning 

asosiysi: qishloq xo‘jaligi, qurilish, savdo va umumiy ovqatlanish, uy-joy xo‘jaligi, 

transport, madaniyat, san’at va boshqalar.