Mavzuning qisqacha tafsiloti. Ushbu mavzuda biz milliy

Zahira darajasidagi salbiy va ijobiy o’zgarishlar. 
Endi esa zahira tovarlarning 
o’zgarishi haqida batafsil to’xtalib 
o’tamiz. Vaqt o’tgan sayin zahira 
tovarlar ko’payishi yoki kamayishi 
mumkin. Aytaylik ular 2004 yilning 
31 Dekabri va 2005 yilning 31 
Dekabri o’rtasida $10 milliardga 
oshdi. Bu degani iqtisodiyotda 2005 
yildagiga qaraganda $10 milliardlik 
ko’proq mahsulot ishlab chiqarildi. 
Garchi o’sha mahsulotning ba’zi 
qismi iyilning oxiriga kelib sotilmay 
qolgan bo’lsada, o’sha yilning 
YaIMining qismi sifatida 2005 yilda ishlab chiqarilgan barcha mahsulotlarni 
hisoblab chiqishga majbur bo’lamiz. Buni 2005 yildagi investitsiya sifatida zahira 
tovarlarning $10 milliardga ko’payishini kiritish orqali amalga oshiramiz. Xuddi 
shunday tarzda 2005 yildagi xarajatlar o’sha yildagi ishlab chiqarilgan mahsulotni 
bexato hisoblashga yordam beradi. Yoki, tasavvur qiling, 2005 yilda zahira 
tovarlar $10 milliardga kamaydi. Bunday “zahiralarning kamayib ketishi” 
iqtisotiyotda o’sha yilgi ichlab chiqarilganidan $10 milliard ko’proq tovar 
sotilganini anglatadi. Bu narsa avvalgi yillarda ishlab chiqarilgan tovarlarni sotish 

---

339 
orqali ya’ni o’sha yillari YaIMga kiitilgan tovarlarni sotish orqali amalga 
oshiriladi. Agar bunday qilinmasa, 2005 yil uchun YaIM o’sha yildagi xarajatlar 
oshirib yuborilgan bo’ladi. Shunday qilib, 2005 yilda zahira tovarlarni $10 
milliardga oshishi “salbiy investitsiya” sifatida va o’sha yilgi umumiy 
investitsiyadan uni ayirib tashlaymiz. Shunday qilib, 2005 yildagi xarajatlar o’sha 
yilgi ishlab chiqarilgan mahsulotlarni bexato hisoblashga yordam beradi 
Noinvestitsiyaviy Bitimlar.
Shu paytgacha innvestitsiya nima ekanligini o’rganib chiqdik. Endi esa 
investitsiya nima emasligini o’rganamiz. Investitsiya o’z ichiga qog’oz pul 
o’tkazmalari yoki moddiy boyliklarni qamrab olmaydi. Bunday operatsiyalar 
faqatgina mavjud aktivlarni egaligini bildiradi. Investitsiya yangi kapital aktivlarini 
yuzaga keltirish bilan shug’ullanadi, ya’ni bo’sh ish joylari va daromadni yaratib 
beradigan aktivlar bilan shug’ullanadi. Mavjud kapitalga patent formulalarini 
o’tkazish yangi kapitalni yaratib bermaydi.