Mavzuning qisqacha tafsiloti. Ushbu mavzuda biz milliy

YaIMni Baholashni Ikki Yo’li:
Xarajat Va Daromad
Keling, yana umumiy mahsulot ishlab chiqarishning bozor qiymati qanday 
hisoblanishini ko’rib chiqamiz. 6.2 jadvaldagi berilgan ma’lumotdan foydalanib, 
kostyumning bozor qiymatini qanday hisoblaymiz? Bir yo’li unga iste’molchi 
qancha to’laganini bilib olish. Xuddi shu narsa bizga pirovard mahsulotning bozor 
qiymatini ko’rsatib beradi. Yoki biz kostyum ishlab chiqarishdan yuzaga keladigan 
butub bir ish haqi to’lovlari, renta to’lovlari, sarfl angan mablag’, foyda kabi 
daromadlarni ham mahsulot ishlab chiqarishni bozor qiymatiga kirgitamiz. 
Ikkinchi yondashuv 6.2 jadvalda ishlatilgan qiymat-qo’shish texnikasidir. 
Pirovard-mahsulot yonadashuvi va qiymat-qo’shish yondashuvi bir xil narsaga 
qarashning ikki turlicha yo’lidir. Mahsulot ishlab chiqarishga sarfl angan narsa uni 
yaratishda qatnashganlarning daromadi hisoblanadi. Agar kostyum tayyorlash 
uchun $350 sarfl angan bo’lsa, 
unda $350 o’sha mahsulotni ishlab 
chiqarishidan topilgan umumiy 
daromad hisoblanadi. YAIMga 
ham huddi shunday bir xildagi 
ikkita turlicha usulda yondashish 
mumkin. YAIMni mahsulot sotib 
olishda sarfl angan barcha pul 
mablag’larini qiymati deb qarash 
mumkin. 
Bu 
yalpi 
ichki

---

337 
mahsulotning ishlab chiqarishga bo’lgan
sarf 
xarajatlar bo’yicha 
yondashishdir
. Yoki YAIMni uni ishab chiqarishdan olingan yoki yaratilgan 
daromad desa bo’ladi. Buni 
daromad yondashuvi 
deyish ham mumkin. 6.1 gra fi 
kda tasvirlanganidek, biz muayyan yildagi YaIMni uchun uni ishlab 
chiqarilishidan kelgan daromad sifatidagi olingan pulni hammasini qo’shish yoki 
umumiy mahsulotni sotib olishga sarfl angan xarajatlar hammasini qo’shish orqali 
aniqlashimiz mumkin. Sotish va sotib yuborish bir xildagi operatsiyaning ikkita 
jihatidir.
YaIM
ishlab
tomonidan
iqtisodiyot
barcha
tomonida,
xarajatlar
ning
sektor
ichki
mahsulotlarning barchasi uchta
chiqarilgan pirovard
lar
(uy-
xo’jaliklari, tadborkorlik va hukumat) orqali yoki xorijiy xaridorlar tomonidan 
sotib olinadi. Daromad tomonida, o’sha umumiy mahsulotning savdosidan 
keladigan pul tushumlarining umumiy miqdorlari ish-haqi, ijara, foiz va foyda kabi 
daromadlar resurs taklif etuvchilariga taqsimlab beriladi.