Mavzu: Zoologiya fani va uning vazifalari. Hayvonlarning xilma-xilligi va ahamiyati. 1 §

I
skabtoparlar — chivinlarga o'xshash mayda hasharotlar. Ular cho'llardagi kemiruvchilar inida ko'p uchraydi. Hayvonlar va odam qonini so'radi. Odamga teri leyshmaniozi (yomon yara)
53-rasm. Har xil ikki qanotlilar:
1 — qoramol so'nasi; 2 — bo'ka; 3 — yashil go'sht pashshasi; 4 — kulrang o'laksa pashsha.


So'na va bo'kalarnmg tashqi ko'rinishi pashshalarga o'xshash (53-rasm). So'nalar hayvonlar terisini jag'lari yordamida teshib, qonini so'radi. Ular cho'l mintaqalarida juda ko'p uchraydi; is-siq yoz mavsumida uy hayvonlariga tinchlik bermaydi. Bo'kalarning qurtlari qoramollar terisi ostida, otlar oshqozoni va qo'ylarning burun bo'shlig'ida parazitlik qilib, ularning mah-suldorligini kamaytiradi.
Ikki qanotlilarning oldingi juft qanotlari yaxshi rivojlangan; keyingi qanotlaridan faqat kalta o'simta saqlanib qolgan. Hasharotlar uchganida bu o'simta tebranib, ovoz chiqaradi. O'simta havoda uchayot-gan hasharot uchun muvozanat saqlash organi hisoblanadi. Ikki qa­notlilarning 150 000 ga yaqin turi ma'lum. Ulardan pashshalar, chivinlar, so'nalar, bo'kalar keng tarqalgan.
Mustahkamlash:

1. 
   Uy pashshasi qanday tuzilgan?
   
2. 
   Pashshaning qurtlari qanday rivojlanadi?
   
3. 
   Chivinlar qanday zarar yerkazadi?
   
4. 
   Iskabtoparlar qanday zarar yetkazadi?
   
5. 
   So'nalaming zarari nimadan iborat?
   
6. 
   Bo'kalar qanday ziyon keltiradi?
   

Uyga vazifa:
1. Uy chivini qurtining:

1. 
   boshi va oyoqlari rivojlanmagan;
   
2. 
   og'iz organlari so'ruvchi; d) qorin oyoqlari kalta.
   

2. So'na issiq yoz mavsumida:

1. 
   kam uchraydi;
   
2. 
   kechqurunlari uchadi; d) hayvonlarga tinchlik bermaydi.
   

1. Hasharotlar va ularning ahamiyatini juftlab ko'rsating.

1. 
   uy pashshasi; 1) terini teshib, qon so'radi;
   
2. 
   bo'ka; 2) leyshmaniyani tarqatadi;
   

4. 
   so'na; 3) bezgak yuqtiradi;
   
5. 
   iskabtoparlar; 4) ichburug' mikrobini yuqtiradi;
   

Tasdiqlovchi javoblar: la, 2d.