9-amaliy mavzu: Terini tuzilişi, teri xosila organlari, junlar, teri bezlari (yelin) tuzilişi. Har xil hayvonlar misolida terining barmoq uҫi organlari tuyoq, yumşoq tovon va muguzlangan organ, şoxning tuzilişi

Mavzu: Terini qoplami tizimi bo’yicha, teri xosila organlari, (tuyoq, junlar, shox) tuzilishini tirik hayvonlarda o’rganish.

Epidermis – epidermis, terining eng muhim va murakkab qatlami bólib, tana hamda asosiy terini taşqi muhitdan himoya qiladi, şu bilan birga bu qatlamdan har xil tuzilgan muguzlaşgan organlar ham kelib ҫiqadi. Epidermis qatlami tez rivojlanişi bilan bir qatorda ózidan şox modda hosil qiluvҫi keratin işlab ҫiqaradi. Epidermis qatlami doimo nobud bólib, yana yangilanib turadi.

• Epidermis – epidermis, terining eng muhim va murakkab qatlami bólib, tana hamda asosiy terini taşqi muhitdan himoya qiladi, şu bilan birga bu qatlamdan har xil tuzilgan muguzlaşgan organlar ham kelib ҫiqadi. Epidermis qatlami tez rivojlanişi bilan bir qatorda ózidan şox modda hosil qiluvҫi keratin işlab ҫiqaradi. Epidermis qatlami doimo nobud bólib, yana yangilanib turadi.

Asosiy, ya’ni chin teri – derma, (cutis, cornea). Bunday atalişiga sabab şuki, unda har xil nerv va qon tomirlari, limfa tomirlari juda kóp bóladi. Asosiy qatlamning tayanҫi biriktiruvҫi tóqimalar. Biriktiruvҫi tóqimaning tolalari har tomonlama joylaşib, bir – biriga ziҫ óralgan bóladi. Asosiy terida bir qanҫa ter bezlari, jun xaltaҫasi, jun ildizi, yoǵ bezlari bóladi

• Asosiy, ya’ni chin teri – derma, (cutis, cornea). Bunday atalişiga sabab şuki, unda har xil nerv va qon tomirlari, limfa tomirlari juda kóp bóladi. Asosiy qatlamning tayanҫi biriktiruvҫi tóqimalar. Biriktiruvҫi tóqimaning tolalari har tomonlama joylaşib, bir – biriga ziҫ óralgan bóladi. Asosiy terida bir qanҫa ter bezlari, jun xaltaҫasi, jun ildizi, yoǵ bezlari bóladi

Teri osti qatlami – subcutis - asosiy terining ostida joylaşgan bólib, siyrak biriktiruvҫi tóqimadan tuzilgan. Terining harakati, ҫóziluvҫanligi şu qatlamning tuzilişiga boǵliq. Bóyin terisi serharakat, suyakka yaqin joydagi teri kam harakat, ҫunki bu erda teri osti qatlami juda yupqa bóladi. Şuning uҫun bunday joylarda şilimşiq xaltaҫalar bólib, ular işqalanişni kamaytiradi. Kópҫilik sut emizuvҫi hayvonlar terisining ostida yoǵ bezlari bólib, ular – glandula adipose deyiladi. Bu bezlar yoǵ tuplaş uҫun xizmat qilib, ҫóҫqalarda va suvda yaşovҫi sut emizuvҫilarda yaxşi rivojlangan. Tóplangan yoǵ hayvonlar uҫun zahira oziq hisoblanadi. Hayvonlar yoz va kuz vaqtida terisi ostida juda kóp yoǵ tóplab, qiş oylarida sarf qiladi

• Teri osti qatlami – subcutis - asosiy terining ostida joylaşgan bólib, siyrak biriktiruvҫi tóqimadan tuzilgan. Terining harakati, ҫóziluvҫanligi şu qatlamning tuzilişiga boǵliq. Bóyin terisi serharakat, suyakka yaqin joydagi teri kam harakat, ҫunki bu erda teri osti qatlami juda yupqa bóladi. Şuning uҫun bunday joylarda şilimşiq xaltaҫalar bólib, ular işqalanişni kamaytiradi. Kópҫilik sut emizuvҫi hayvonlar terisining ostida yoǵ bezlari bólib, ular – glandula adipose deyiladi. Bu bezlar yoǵ tuplaş uҫun xizmat qilib, ҫóҫqalarda va suvda yaşovҫi sut emizuvҫilarda yaxşi rivojlangan. Tóplangan yoǵ hayvonlar uҫun zahira oziq hisoblanadi. Hayvonlar yoz va kuz vaqtida terisi ostida juda kóp yoǵ tóplab, qiş oylarida sarf qiladi