Mavzu: V a guruh elementlari Reja: V a guruh elementlarining umumiy xossalari

Кислород билан азот 2000°С температурадан юқори ҳароратда таъсирлашади ва NO ни осон оксидлаб, NO2 ни ҳосил қилади. Ионлантирувчи нурларнинг таъсирида N2 ва O2 аралашмаси азот оксидларини ва сув иштирокида – НNO3 ни ҳосил қилади.

Водород (Н2) билан фақатгина юқори температура ва босим, катализатор иштирокида таъсирлашиб аммиакни ҳосил қилади.

Водород (Н2) билан фақатгина юқори температура ва босим, катализатор иштирокида таъсирлашиб аммиакни ҳосил қилади.

Галогенлар билан тўғридан тўғри таъсирлашмайди, металлар билан нитридларни ҳосил қилади.

Юқори ҳароратда Si, ҳамда Са, Sr, Ва, Ti, W, V, Cr, Mn, Zr, Та, Mo, U, сийрак ер элементлар билан бирикмалар ҳосил қилади.

Фаоллаштирилган азот хона ҳароратида атомар кислород ва водород, олтингугурт буғлари, оқ фосфор ва айрим металмаслар билан жадал таъсирлашади.

Бирикмалари. NH3 – аммиак, Li3N – нитрид, N2H4 – гидразин, HN3 – азидоводород (азидоводород кислотаси), N2O азот (I) – оксид, NO азот II) – оксид, NO2- азот (IV) оксид, N2O3 – нитрит ангидрид, N2O5 – азот (IV) оксид.

Бирикмалари. NH3 – аммиак, Li3N – нитрид, N2H4 – гидразин, HN3 – азидоводород (азидоводород кислотаси), N2O азот (I) – оксид, NO азот II) – оксид, NO2- азот (IV) оксид, N2O3 – нитрит ангидрид, N2O5 – азот (IV) оксид.

Олиниши

Лабораторияда аммоний нитритни парчалаб олинади:

NH4NO2→N2↑+2H2O

Яна бир азот олишнинг лаборатория усули – калий бихромат ва аммоний сульфат аралашмаси қиздирилади (2:1 масса нисбатида) ва қуйидаги реакция ушбу кўринишда амалга ошади:

K2Cr2O7+(NH4)2SO4→(NH4)2Cr2O7+K2SO4

(NH4)2Cr2O7→ N2↑+Cr2O3+4H2O

Нисбатан тоза азотни металл азидларини парчалаб олиш мумкин:

2NaN3→2Na+3N2

Ишлатилиши.

Ишлатилиши.

Азот асосан NH3 синтези учун ишлатилади. Эркин азот инерт муҳит сифатида кимёвий ва металлургик жараёнларда, озиқ-овқат маҳсулотларини сақлашда, қайноқ суюқликларни бир идишдан иккинчисига ҳайдашда ишлатилади. Суюқ азот хладогент сифатида (криостатларда, вакуумли қурилмаларда ва бошқаларда) ишлатилади. Бундан ташқари, азотли бирикмалар кислотали ва ишқорий муҳитда металлар коррозиясида ингибитор сифатида ишлатилади.