Mavzu: tovar-moddiy zahiralar hisobi

9-MAVZU: TOVAR-MODDIY ZAHIRALAR HISOBI

Reja:
1. Ishlab chiqarish zahiralari hisobining vazifalari, ularni turkumlash va baholash
2.Tovar-modiy zahiralar harakatini hujjatlarda rasmiylashtirish
3. Tovar-modiy zaxiralarning ombordagi hisobini tashkil qilish
4. Tovar-modiy zaxiralarning kirimini buxgalteriyada hisobga olish
5. Transport-tayyorlov harajatlarini hisobga olish
6. Tovar-modiy zaxiralar sarflanishini buxgalteriyada hisobga olish
7. Harid qilingan tovar-modiy zaxiralar bo‘yicha qo‘shilgan qiymat solig‘ini hisobga olish.
8. Ishlab chiqarish zahiralarini inventarizatsiya qilish


Tayanch so‘z va iboralar: ishlab chiqarish zahiralari, tovar-modiy zahiralar harakatini hujjatlarda, tovar va xizmatlar, sotib olingan materiallarning qaydarilishi, kirimi va chiqimini hisobga olish, chet korxonalar va ularning xizmatlari, qo‘shilgan qiymat solig‘ini hisobga olish chakana va ulgurji savdo, savdo ustamasi, chegirmalari

I. Ishlab chiqarish zahiralari hisobining vazifalari, ularni turkumlash va baholash
Korxonalar o‘z ishlab chiqarish faoliyatlarini amalga oshirishi uchun ma’lum miqdorida ishlab chiqarish zahiralariga ega bo‘lishi kerak Ishlab chiqarish zahiralari xo‘jalik yurituvchi subyektning ishlab chiqarish faoliyatini normal davom etishini ta’minlaydi. Ularning tarkibiga materiallar, xom-ashyo, ehtiyot kismlar va boishchalar kiradi.
Ishlab chiqarish zahiralari, asosiy vositalardan farqli ravishda, bir ishlab chiqarish jarayonida katnashib, o‘z qiymatini ishlab chiqarilgan mahsulot qiymatiga shu davrning o‘zida tula utkazadi. Materiallar bilan birgalikda, xom-ashyo, asosiy va yordamchi materiallar, yokilgi, ehtiyot kismlar korxona oborot aktivlarini tashkil qiladi. Korxona umun zarur bo‘ladigan oborot mablag‘larining umumiy miqdori tegishli vazirliklar timonidan belgilanadi. Materiallarning har bir turi bo‘yicha normativlarni korxonaning o‘zi mustaqil belgilaydi. Har bir korxonada mahsulot ishlab chiqarish jarayonining go‘xtovsiz davom etib turishida belgilangan normativlarga rioya qilish maqsadga muvofiq tsisoblanadi.
Iqtisodiyotni erkinlashtirish sharoitida korxonalarda ishlab chiqarish zahiralaridan foydalanish ustidan nazoratni kuchaytirish, ularning okilona sarflanishiga rioya qilish, mahsulot tannarxida moddiy harajatlarning salmogini minimallashtirish masalalariga alohida e’tibor beriladi. Eng avvalo, materiallarni to‘g‘ri, tejamli sarflash korxona faoliyatini rivojlantirishda va bu orqali mamlakat iqtisodiyotini gullab yashnashida, aholining moddiy farovonligini oshirishda muhim omil hisoblanadi.
Ishlab chiqarish zahiralarini hisobga olishning vazifalari quyidagilardan iborat:

• 
  Ishlab chiqarish zahiralari harakati bilan bog‘liq muomalalarni o‘z vaqtida tegishli hujjatlarda rasmiylashtirish;
  
• 
  Ishlab chiqarish zahiralarining to‘g‘ri saklanishi ustidan nazorat olib borish;
  
• 
  Ishlab chiqarish zahiralarining ishlab chiqarishga to‘g‘ri sarflanishi hamda ularni sarflash me’yorlariga rioya qilish ustidan uzluksiz nazorat olib borish;
  
• 
  Mahsulot tannarxini Hisoblashishda sarflangan materiallarni kalkulyatsiya obyektlari o‘rtasida to‘g‘ri taqsimlash.
  

Korxonada ishlab chiqarish zahiralarini Hisobga olishni engillashtirish va uning samaradorligini oshirish maqsadida ularni turkumlash maqsadga muvofiq Hisoblanadi.
Ishlab chiqarish zahiralari ulardan foydalanishning shchtisodiy mazmuniga ko‘ra quyidagi guruhlarga bo‘linadi:

•