Mavzu: Suyaklarning organ sigatida tuzilishi. Bosh suyagi. Reja: bosh suyagi tarkibiga kiruvchi suyaklar

Ponasimon suyak ichki yuzasining old qismi oldingi miya chuqurchasi - fossa crani anterior ni, orqa tomoni esa orqa chuqurchasi - fossa crani posterior ni hosil qiladi. Bu chuqurchalarda bosh miya joylashadi. Ponasimon-tanglay chuqurchasida nervlar va qon tomirlari o‘tishi uchun 3 ta teshik: a) burun bo‘shlig‘iga boradigan ponasimon-tanglay teshigi - foramen sphenopalatinum, b) ko‘z osti teshigiga boruvchi yuqorigi jag‘ teshigi - foramen maxillare, v) tanglay kanaliga ochiladigan tanglay teshigi -foramen palatinum bo‘ladi.
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlari. Qo‘ylarda - ponasimon suyakning bo‘shlig‘i bo‘lmaydi. Cho‘chqada - ponasimon suyakning qanotida ariqchalar va oval teshik bo‘lmaydi, ko‘zning yumaloq teshigi katta. Otda - ko‘z qanoti yaxshi rivojlangan, uning qanotsimon tarog‘i ostida panjarasimon, ko‘rish, yumaloq teshiklar hamda ko‘z teshiklari joylashadi; qanotsimon o‘simtaning asosida katta qanot kanali bo‘lib, undan qanotning kichik kanali ajraladi. Nerv ariqchasi ikkiga bo‘lingan, chakka qanotining orqa qismida ikkita: oval o‘yiq - incisura ovalis va arteriya o‘yig‘i - incisura carotica bo‘ladi. Itda - ko‘z qanoti chakka qanotiga nisbatan kichik, ko‘z va yumaloq teshiklar mustaqil bo‘ladi.
Chakka suyagi - os temporales. Juft suyak bo‘lib, bosh skeletining miya bo‘limi yonida joylashgan va u ensa, bosh-tepa, peshona, yonoq, ponasimon, yuqorigi jag‘ suyaklari bilan chegaralanadi.
Chakka suyagi ikki qismdan, ya’ni tangachasimon va quloq suyagidan tashkil topgan.
Tangachasimon qismi - squama temporales tashqi tomonidan yonoq o‘simtasi - processus zygomaticus bo‘ladi. U chakka chuqurchasi - fossa temporales ni hosil qiladi hamda yonoq yoyi - arcus zygomaticus ni tashkil etishda ishtirok qiladi. Yonoq o‘simtasida bo‘g‘im apparati (tuzilma) joylashgan va u bo‘g‘im bo‘rtigi - trochlea articularis hamda bo‘g‘im chuqurchasi - fossa articularis va bo‘g‘im orqa o‘simtasi - processus postglenoidalis dan iborat.