Mavzu: Stressni yengish psixologik yo’llari va sport faoliyati

Mavzu: Stressni yengish psixologik yo’llari va sport faoliyati
Stress, depressiya - deyarli hamma uchun tanish bo'lgan holatlar zamonaviy odam. Lekin haqida samarali usullar ko'p odamlar stress bilan qanday kurashishni ham bilishmaydi. Stressdan xalos bo'lish va dam olishning eng oson yo'li jismoniy mashqlar qilishdir! Boshqacha qilib aytganda, siz faqat fitnes mashg'ulotlariga qatnashishingiz kerak va stress qo'l bilan engillashtiriladi. Trening psixologik stressni engillashtiradi va psixikani samarali ravishda tinchlantiradi. Doimiy fitnes mashqlari stressga qarshi ajoyib vosita bo'lib xizmat qilishi mumkin: yugurish, simulyatorlarda mashq qilish, aerobika, suzish - mutlaqo barcha turdagi fitnes holatga ijobiy ta'sir qiladi. asab tizimi va stress paydo bo'lishi uchun zarracha imkoniyat bermang. Fitness mashg'ulotlari uzoq davom etadigan ta'sirga ega bo'lib, hatto mashg'ulotlar oralig'ida ham sizni stressdan qutqaradi. Stress bilan kurashishda barcha vositalar yaxshi, ya'ni mashg'ulotlar o'z-o'zini hurmat qilishning o'sishiga ijobiy ta'sir ko'rsatadi, bu esa o'z navbatida stressga qarshi turishga yordam beradi!
Fitnesdan stressga qarshi ta'sirga erishish uchun siz har bir kishiga jismoniy mashqlar intensivligi kerakligini hisobga olishingiz kerak, bunda siz stressdan xalos bo'lishingiz mumkin. Kimdir oson yugurish uchun mos keladi, kimdir metall qoziqlarni joydan ikkinchi joyga sudrab borishi kerak, kimdir esa zarb xaltasini qutiga solishi kerak. (Aytgancha, boks stressdan xalos bo'lishda eng samarali turlaridan biri ekanligi isbotlangan.) Har holda, muntazam jismoniy mashg'ulotlar nafaqat jang qilish, balki stress paydo bo'lishining oldini olishi mumkin, bu ko'plab tajriba va tadqiqotlar bilan tasdiqlangan. .
Stajyorlar sport paytida giyohvandlikka yaqin holat - eyforiya holatini boshdan kechirganliklari haqida xabar berishlari odatiy hol emas. Tegishli tadqiqotlardan so'ng, olimlar intensiv mashg'ulotlar natijasida odam haqiqatan ham shunga o'xshash holatni boshdan kechirishi mumkin degan xulosaga kelishdi, bu stressning oldini olishning bir turi.
Inson miyasi murakkab qurilma bo'lib, unda turli xil biokimyoviy jarayonlar doimiy ravishda sodir bo'ladi. Natijada ilmiy tadqiqot inson markaziy asab tizimida giyohvand moddalarga juda o'xshash kimyoviy birikmalar, ya'ni opioidlar mavjudligi aniqlandi. Ushbu moddalarga beta-endorfin kiradi (esda tutingki, endorfin "baxt" gormoni hisoblanadi). Opioidlar og'riqni yo'qotishga qodir, ular ma'lumotni yodlash jarayonlarida faol ishtirok etadilar, insonning his-tuyg'ulari va his-tuyg'ularini shakllantiradilar. Afsuski, tajribalar natijasida bu moddalarning inson asab tizimidagi kontsentratsiyasini aniq aniqlashning imkoni bo'lmadi. Biroq, hayvonlarning keyingi tadqiqotlari shuni ko'rsatdiki, uzoq va intensiv jismoniy faollik opioidlarning kontsentratsiyasini oshiradi.
Oldinga qo'yilgan nazariyalardan biriga ko'ra, jismoniy faoliyat davomida opioidlarning kontsentratsiyasi ortadi, chunki mashq qilish paytida tana og'riqni boshdan kechiradi. Ko'p miqdorda opioidlar og'riq chegarasini, yurak tezligini, qon bosimini va jismoniy faoliyatning boshqa ko'rinishlarini sekinlashtirishga yordam beradi.
Opioidlardan tashqari, tanada boshqa moddalar ham mavjud kimyoviy moddalar shunga o'xshash reaktsiyalarni keltirib chiqaradigan - neyrotransmitterlar. Ushbu moddalarning kontsentratsiyasi jismoniy mashqlar paytida kayfiyatni yaxshilash uchun javobgardir. Jismoniy mashqlar paytida chiqarilgan neyrotransmitterlar serotonin va norepinefrin miqdorini kamaytiradi, bu esa odamning kayfiyatiga salbiy ta'sir qiladi. Empirik tarzda, odam stressni boshdan kechirganda, bu moddalarning konsentratsiyasi ortib borishi aniqlandi.
Ma'lumki, stress psixologik charchoqni keltirib chiqaradi, ammo ko'pchilik stressning inson tayanch-harakat tizimiga ham salbiy ta'sir ko'rsatishini bilmaydi. Xullas, stress natijasida odam nafaqat ruhiy, balki jismonan ham o‘zini ortiqcha his qiladi. Olimlar jismoniy faoliyat mushaklar kuchlanishining zaiflashishiga olib kelishini aniqladilar, chunki kuchli mashg'ulotdan so'ng, mushaklar muqarrar ravishda bo'shashadi. Shunday qilib, tadqiqotlarga ko'ra, mashg'ulotdan keyin mushaklardagi yuk 50% ga kamayadi. Bu mashg'ulotdan taxminan 1,5 soat o'tgach sodir bo'ladi. Jismoniy yengillikdan so‘ng psixologik yengillik kuzatiladi, bu esa stressni oldini oladi.
Harakat - bu hayot, ritmik harakat esa stressni boshqarishdir. Ritmik jismoniy faollik (yurish, eshkak eshish, yugurish, suzish) miyadagi alfa to'lqinlarining faolligini oshiradi. Bu to'lqinlar insonning tinch holati uchun javobgardir, masalan, odam meditatsiya paytida bunday holatni boshdan kechirishi mumkin. Ritmik nafas olish ham alfa to'lqinlarini faollashtirishi mumkin.
Mashq qilishning stressga qarshi foydalari tomonidan qo'llab-quvvatlanadi ilmiy tajribalar va tinglovchilarning guvohliklari. Bundan tashqari, muntazam jismoniy mashqlar stressga qarshi "immunitet"ni shakllantirishi mumkin. Jismoniy faol odamlar stressli vaziyatlarga osonroq toqat qiladilar va asabiy buzilishlarga ko'proq chidamli bo'ladilar. Boshqacha qilib aytganda, jismoniy faoliyat nafaqat inson tanasini mashq qiladi, balki asab tizimining holatiga ham ijobiy ta'sir ko'rsatishga qodir.
Trening va hayotdan zavqlaning!
Jismoniy tarbiya va sport figurani yaxshilashini hamma biladi, ammo stress va bandlik sportning hayot tarziga aylanishiga to'sqinlik qiladi. Ammo yordam bilan jismoniy faoliyat stress miqdorini kamaytirishingiz mumkin.
Har qanday jismoniy faoliyat, shu jumladan aerob mashqlari va kuch-quvvat mashqlari stressdan xalos bo'lishga yordam beradi. Agar siz sportchi bo'lmasangiz va uzoq vaqtdan beri shaklsiz bo'lsangiz ham, oddiy jismoniy mashqlar ko'p foyda keltiradi va vaqt o'tishi bilan stressni nazorat ostida saqlashga yordam beradi.