Mavzu: Quroldan otishning asoslari va qoidalari. 1-mashg‘ulot. Nazariy

Mavzu: Quroldan otishning asoslari va qoidalari.

1-mashg‘ulot. Nazariy. Otish hodisasi va uning davrlari. O‘qning boshlang‘ich tezligi va uning otish jarayoniga ta’siri. Qurolning silkinishi.

2-mashg‘ulot. Nazariy. O‘q trayektoriyasi. To‘g‘ri otish va uning amaliy ahamiyati. O‘q tegmaydigan (o‘lik fazo) va tegadigan bo‘shliqlar.
O‘q uzish – porox zaryadining yonishi jarayonida hosil bo‘luvchi gazlarning energiyasi ta`sirida stvol kanalidan o‘q (granata) ning otilib chiqishi. O‘qotar quroldan o‘q uzilganida quyidagi hodisalar sodir bo‘ladi. Patrondonga uzatilgan o‘qlangan patronning pistoni (kapsyuli)ga boyokning urilishi natijasida pistonning zarbdor tarkibi portlab, alanga hosil bo‘ladi. Olov gil`zaning tagidagi teshikdan porox zaryadiga o‘tib, uni alangalantiradi. Porox (o‘q) zaryadi yonishi natijasida ko‘p miqdorda kuchli qizigan gazlar hosil bo‘lib, stvol kanalida o‘qning tubi, gil`zaning tubi va devorlari, shuningdek stvol devori va zatvorga kuchli bosim bilan ta`sir ko‘rsatadi.

O‘qning tubiga gazlar kuchli bosim bilan ta`sir ko‘rsatishi natijasida o‘q joyidan siljiydi va kesiklarga uriladi; kesiklar bo‘ylab aylanib, o‘q uzluksiz kuchayib boruvchi tezlikda stvol kanali bo‘ylab oldinga harakatlanadi va stvol kanalining o‘qi yo‘nalishida tashqariga otilib chiqadi. O‘q uzish hodisasi juda qisqa vaqt (0,001-0,06 sekund) oralig‘ida sodir bo‘ladi. O‘q uzishda ketma-ket keladigan to‘rt bosqich farqlanadi: dastlabki – birinchi yoki asosiy bosqich; ikkinchi bosqich; uchinchi bosqich yoki gazlarning ta`siridan keyingi bosqich (1-rasm).