Mavzu: pedagogik amaliyotda mantiqiy fikrlashning ahamiyati

deduktiv
( lotincha deductio – keltirib chiqar) xulosa chiqarish;
- 
induktiv
( lotincha induction – yagona asosga keltirish) xulosa chiqarish;

---

- 
analogiya
( grekcha analogia – moslik, o‘xshashlik)ka ko‘ra xulosa 
chiqarish. 
1.Deduktiv xulosa chiqarishning
muhim xususiyati unda umumiy bilimdan 
ju‘ziy bilimga o‘tishning mantiqan zaruriy xususiyatiga egaligidir. 
Masalan: 
Hamma talabalar imtihon topshiradilar. 
Ilhom-talaba 
Demak, Ilhom imtihon topshiradi. 
2.Induktiv xulosa chiqarish
empirik umumlashtirish shaklida sodir bo‘lib, 
unda birorta belgining ma‘lum bir sinfga mansub predmetlarda takrorlanishni 
kuzatish asosida shu belgining maskur sinfga tegishli barcha predmetlarga xosligi 
haqida xulosa chiqariladi. Masalan: 
S1 predmeti P belgiga ega.
S2 predmet P belgiga ega. … … … … … … … … … … … … … …
Sn predmeti P belgiga ega.
S1, 
S2,…, 
Sn 
predmetlari 
C 
sinfiga 
tegishli.
__________________________________
Ehtimol, C sinfining har bir predmeti P belgiga egadir. 
3.Analogik xulosa chiqarish
. Tafakkurda deduktiv va induktiv xulosa 
chiqarish bilan bir qatorda 
analogiya (yunoncha analogia - muvofiq, o‘xshash
) 
shaklida xulosa chiqarishdan ham keng foydalaniladi. Predmetlarning bir o‘xshash 
belgilariga qarab ularning boshqa belgilari ham o‘xshash deb xulosa chiqarish 
analogiya deyiladi. Agar A predmet a,v,s, d belgilariga, V predmet esa a,v,s 
belgilarga ega bo‘lsa, ularning a,v,s belgilari o‘xshashligiga qarab ehtimol V 
predmet ham d belgiga egadir deb xulosa chiqaramiz.