Mavzu: ozon qatlamida sodir bo’layotgan o’zgarishlarni geoekologik oqibatlari

Pekin tuzatmalari. 
1999- yilning aprel oyida Jenevada Umumjahon 
meteorologiya tashkiloti va YUNEP tomonidan tashkil etilgan kengashda ozonni 
tadqiq etish ishlari rahbarlari qatnashgan. Qatnashuvchilar Vena Konvensiyasi va 
Monreal Protokolining bajarilishini muhokama qildilar. Ushbu uchrashuv 
Umumjahon meteorologiya tashkilotining ozon qatlamini tadqiq qilish va 
monitoringi bo’yicha global loyihasining bir qismi edi. Monreal Protokoli va Vena 
konvensiyasi bajarilishi bo’yicha olib borilayotgan ishlar natija bermaganda, 
atmosferada OYEM konsentrasiyasi 5 barovar oshar va ozon yemirilishi tahminan 
10 barovar kuchliroq bo’lar edi, natijada UB-V nurlari darajasi shimolda ikki va 
janubda esa to’rt baravar oshar edi. Bu inson salomatligiga juda ko’p zarar 
yetkazishi mumkin edi. 
Ushbu tuzatmani ratifikatsiya qilmagan mamlakatlar bilan turli OYEM shu 
jumladan GXFU savdosi taqiqlanishi belgilangan yangi nazorat qilinadigan 
modda-bromxlormetan kiritildi. 
Pekin tuzatmalari 2002- yil 25- fevraldan kuchga kirdi. 
Hozirgi vaqtda 110 davlat Pekin tuzatmalari Tomonlari hisoblanadi. 
O’zbekiston ushbu tuzatmalarni 2006- yil 7- sentabrda ratifikatsiya qildi. 
Monreal Protokoli va uning to’rt tuzatmalariga (London, Kopengagen, 
Monreal, Pekin) binoan, OYEMning barcha global tashlamalarini nazorat qilish 
bo’yicha maqsadli choralar ta’minlanmoqda, Vena konvensiyasi va Monreal 
Protokolini imzolamagan davlatlar orasida OYEM savdosi boshqarilmoqda. Ushbu 
xalqaro kelishuvini imzolagan davlatlar uchun ozon yemiruvchi moddalar o’rnini 
bosuvchilarni ishlatilishi va ishlab chiqarilishi sohasida eng yangi yoki muqobil 
texnologiyalarni taqdim etish bo’yicha imkoniyat yaratiladi, jahon bozorida o’rnini 
bosuvchi va turdosh mahsulotlarni xarid qilishga ruxsat saqlanadi, GEF 

---

60 
mablag’laridan texnikaviy va moliyaviy yordam ko’rsatiladi, o’zining asosiy ichki 
ehtiyojlarini qondirish uchun OYEMlarni import qilish imkoniyati ta’minlanadi va 
ro’y bergan ob’yektiv holatlar oqibatida boshqarish choralari bo’yicha o’zlarining 
majburiyatlarini bajara olmagan davlatlarga qarshi choralar qo’llanilmaydi.