Мавзу: картографик тасвирлаш усуллари

Ареаллар усули кўпроқ майдон ва макон билан боғлиқ бўлганлиги учун кўпроқ ўсимлик (геоботаник), зоогеографик, ландшафт ва геоморфологик карталарни тузишда ишлатилади. Бу усул тарихий карталарда ҳам фойдаланилади.

Бу усулида кўрсатилган воқеа ва ҳодисаларни икки хил рангда ёки чизиқда бериш билан мазмунини бойитиш мумкин. Мас., Ўзбекистонда пахта экиладиган пахта навига қараб ингичка ва оддий толали пахта экиладиган ҳудудларга ажратиш мумкин. Баъзан ареаллар усули белгилар усулига ўхшаб кетади. Лекин улар бир-биридан ўзининг хусусияти билан фарқ қилади.

• Бу усулида кўрсатилган воқеа ва ҳодисаларни икки хил рангда ёки чизиқда бериш билан мазмунини бойитиш мумкин. Мас., Ўзбекистонда пахта экиладиган пахта навига қараб ингичка ва оддий толали пахта экиладиган ҳудудларга ажратиш мумкин. Баъзан ареаллар усули белгилар усулига ўхшаб кетади. Лекин улар бир-биридан ўзининг хусусияти билан фарқ қилади.

Ареаллар усулида миқдор кўрсатгичлар берилмайди. Баъзан сифатли ранг усули ва тенг чизиқлар усули билан тузилган карталар ареалларига ўхшаб кетиб, уларни фарқ қилиш жуда қийин. Лекин айрим ҳолларда ареал ичига миқдор кўрсатгич берилиши ҳам мумкин, бу ҳолатда бу бошқа усулга айланиб қолмайди.

• Ареаллар усулида миқдор кўрсатгичлар берилмайди. Баъзан сифатли ранг усули ва тенг чизиқлар усули билан тузилган карталар ареалларига ўхшаб кетиб, уларни фарқ қилиш жуда қийин. Лекин айрим ҳолларда ареал ичига миқдор кўрсатгич берилиши ҳам мумкин, бу ҳолатда бу бошқа усулга айланиб қолмайди.

Сифатли ва миқдорли ранг усуллари

• Сифатли ва миқдорли ранг усуллари
• Карталарда тасвирланаётган воқеа ва ҳодисаларнинг сифат кўрсатгичларининг ранг ёки штрих чизиқлар билан тасвирланишига сифатли ранг усули деб юриталади.
• Бу усул майдонларнинг бир хил хусусиятларига кўра бир-биридан фарқ қилишга асосланади. Мас., Ўзбекистон географик атласидаги Ўзбекистоннинг сиёсий маъмурий картасида ранглар билан вилоятларни ва Қорақалпоғистон ҳар хил ранглар бир-бирларидан ажратиб кўрсатилган.