Mavzu: Juft tuyoqlilarning umumiy tavsifi, iqtisodiy ahamiyati Reja: Kirish

Mayin junli qo‘ylarga ko‘p tarqalgan merinos zot qo‘ylar kirib sovliqlarining og‘irligi 50-60 kg, qo‘chqorlariniki 100-110 kg keladi va har biri o‘rtacha 4-5 kg jun beradi. Bularning terisidan issiq po'stinlar to'qiladi.
O‘rtacha mayin junli qo‘ylardan ko‘p boqiladigani sigay zot qo‘ylar bo‘lib, ularning sovliqlari 50 kg, qo‘chqorlari 60-80 kg gacha boradi va har bir qo‘ydan 3,5-5 kg jun qirqib olinadi. Bu qo‘ylarning terisidan ham po‘stin tiqiladi, junlari esa pishiqligi, mayinligi va chigal bo‘lmasligi jihatidan ustun turadi.
Dag‘al junli qo‘ylarga Xisor zot qo‘ylar bilan qorako‘l qo‘ylari kiradi. Xisor zot qo‘ylar dumbali, baland tog‘li iqlimga yaxshi moslashgan, sovliqlarining o‘rtacha vazni 70-75 kg, qo‘chqorlariniki 100 kg atrofida. Qorako‘l qo‘ylari unchalik yirik emas. Katta yoshdagi qo‘ylari 2,5-3 kg gacha dag‘al jun beradi, lekin qorako‘l terisi, ayniqsa 1-3 kunlik qo‘zilarining terisi bilan dunyoga mashhur. Terisi qora va kul rang bo‘lishi mumkin, lekin tilla rang sur eng qimmatli qorako‘l hisoblanadi.
Qo‘ylar soylik, jarlik, tog‘li hududlarda o‘sadigan o‘tlardan hamda don ekinlari o‘rib olingandan keyin yerda qoladigan o‘simlik qoldiklaridan to‘la foydalana oladi. Qo‘ylar o‘tlarni tagidan, ildiz bo‘g‘izi yaqinidan uzib olishga moslashgan. Qo‘ylarning suvga bo‘lgan ehtiyoji unchalik katta emas, shuningdek ular issiqqa va sovuqqa chidamli bo‘ladi.
Go‘shtdor-seryog‘ zotli qo‘ylar. yirik, mustahkam tuzilishga ega bo‘lib, yirik dumbali, asosan yaylovlarda boqishga moslashgan. Ularning juni dg‘gal, ko‘p miqdorda o‘lik va quruq jun tolalari uchraydi. Shuning uchun ham ularning junidan kigiz, namat, sholcha kabilar tayyorlanadi. Bu yo‘nalishga mansub bo‘lgan asosiy zotlar: hisor, jaydari va edilboy qo‘ylardir.
Saradja zoti – Turkmanistonda yaratilgan bo’lib, yagona yarim dag'al beruvchi qo’y zoti hisoblanadi.Bu qo’ylar sahro va yarim sahrolar sharoitiga yaxshi moslashgan, shuning uchun arzon mahsulotlar yetishtirib berish xususiyatiga ega. Bu qo’yni yaratish turkman xalqi ajoyib yarim dag’al oq rangdagi jun bilan ularning dumbasini ham saqlab qolganlar. Quchqorlaridan 3,7 kg., sovliqlaridan esa 3,2 kg., jun qirqib olinadi va uning tarkibida 70-75% tivit tolalari mavjud.Qo’ylar ancha yirik qo’chqorlari 70-80 kg., sovliqlari 55-58 kg.bo’ladi. Bu qo’ylar ko’plab dag’al jun beruvchi qo’ylar uchun yaxshilovchi bo’lib xizmat qiladi. Shu jumladan O’zbekistonning jaydari qo’ylari ham saradja zoti bilan yaxshilanmoqda. Tojikistonda esa akademik G.A.Aliyev rahbarligida xisor zotini saradja zoti bilan chatishtirish natijasida tojik zotli qo’ylar yaratilgan.