Мавзу: Илк ўзбек алифбосининг вужудга келиши

MA’RUZANING TEXNOLOGIK XARITASI

Bosqichlar va ularning vaqti	Faoliyat mazmuni
	O‘qituvchi	Talaba
1-bosqich Kirish	1.1. Darsga nisbatan talabalarning motivasiyasini shakllantiradi.	1.1. Fikrlarini jamlaydi va darsga tayyorlanadi
2-bosqich Asosiy qism daqiqa)	Orfografiya, uning grafikadan farklari xakida gapirib beradi. Orfografiya tamoyillari, ularning imlo qoidalari tizimida tutgan oʻrni haqida savol-javob qiladi, matn tahlilini o‘rgatadi. O‘zbek tilining kirill va lotin yozuvi imlo qoidalaridagi tafovutlarni bilib oladi. Yangi imloni o‘rganishda lug‘atlarning amaliy ahamiyatini tushunadi.	2.1. Yangi mavzuni tinglaydi, mavzuga oid ma’lumotlarni eshitadi, tushunadi, biladi va ularni tizimlashtiradi. 2.2. Mavzu yuzasidan savollar beradi. 2.3. Javoblarni toʻldiradi.
3-bosqich Yakuniy qism (10 daqiqa)	3.1. Mashgʻulotni yakunlaydi, xulosalaydi, talabalarni baholaydi va faol ishtirokchilarni rag'batlantiradi.	3.1.O‘z-o‘zini baholaydi.

REJA:
1. Orfografiya tushunchasi. О‘zbek orfografiyasining asosiy tamoyillari.
2. О‘zbek yozuvining imlo qoidalari va uni o‘rganish bilan bog‘liq muammolar:
a) kirillcha-o‘zbekcha yozuv asosidagi imlo qoidalari;
b) lotincha-o‘zbekcha yozuv asosidagi imlo qoidalari.
3. Kirillcha va lotincha o‘zbek yozuviga asoslangan imlo qoidalari orasidagi tafovutlar.
4. Yangi imloni o‘rganishda lug‘atlarning amaliy ahamiyati.
5. Xulosa.

Tayanch tushunchalar:

Orfografiya, til yozuv sistemasining to‘g‘ri yozish me’yorlarini belgilaydigan imlo qoidalari, orfografiya tamoyillari: fonetik tamoyil, fonematik tamoyil, morfologik yoki fonematik-morfologik tamoyil, grafik tamoyil, tarixiy-an’anaviy tamoyil, shakliy- ai’anaviy yozuv tamoyil, imlo qoidalari: kirillcha o‘zbek yozuviga asoslangan imlo qoidalari, lotincha o‘zbek yozuviga asoslangan imlo qoidalari.
Har bir jamiyatda yashovchi yuksak madaniyatli kishi to‘g‘ri yoza bilishi va to‘g‘ri so‘zlay olishi kerak. Bu talab bo‘lg‘usi pedagoglar va filologlarga nisbatan ayniqsa qat’iy qo‘yiladi. Chunki ular yosh avlodga umumiy savodxonlik va nutq madaniyati to‘g‘risida savod beradilar, ularni savodxonlikka va ravon so‘zlashga o‘rgatadilar.
Ma’lumki, nutqning og‘zaki va yozma shakllari mavjud. Nutqning ana shunday ko‘rinishlaridan biri – yozma nutq (yozuv yo‘li bilan fikr ifodalash vositasi) orfografiyasi bilan bevosita va uzviy bog‘liqdir. Nutqning bu ko‘rinishi yagona tarzda yozishning ma’lum ilmiy va obyektiv qonun-qoidalari tizimi bo‘lgan orfografiya va uning tamoyillariga asoslanadi.