Mavzu: gat da tahliliy masalalarni

Qayta klassifikatsiyalash
Qayta klassifikatsiyalash – bu karta qatlamini berilgan shart bo’yicha
o’zgartirishga qaratilgan tahliliy operatsiyadir. Misol uchun, kartaga turli tupoq tiplarili
qishloq xo’jaligi erlari tushirilgan, 2.18-rasm. Bundan tashqari, kartada mazkur er
uchastkasida o’sadigan o’simlik ekinlari ko’rsatilgan. Ushbu holatda qayta
klassifikatsiyalash operatsiyasi bir turdagi tuproq zonalarini ularda o’sadigan qishloq
xo’jaligi ekinlariga urg`u bermasdan yagona oblastga birlashtirish imkoniyatini beradi. Bu holda qayta klassifikatsiyalashning sharti bitta tuproq turiga tegishlilik
bo’ladi.
Asosiy qayta klassifikatsiyalash shartlaridan bir nechtasi ajratib ko’rsatiladi.
Ulardan biri – fazoviy holati berilgan pozistiyaga muvofiq kelmaydigan ob’yektlarni
ajratib olishdir.


Fazofiy masalalarni modellash
Model –bu bevosita kuzatish mumkin bo’lmagan ob’yektlar, jarayonlar yoki
hodisalarni tavsiflashning matematik yoki vizual usulidir. Modellar bizga
atrofimizdagi voqelikni soddalashtirilgan ifodalashga erishish uchun kerak. Oldingi
bobda aytilganidek, GATda bunga voqelikni kartaning qatlamlar to’plami va ular
o’rtasidagi bog`lanishlar orqali ifodalash yo’li bilan erishiladi.
Atrof dunyoga adekvat fazoviy modelni yaratish uchun fazoviy tahlil
vositalaridan foydalaniladi. Fazoviy modellash – bu harbir joy uchun fazoviy
masalalarni yechish uchun qo’llaniladigan turli qatlamlarning tavsiflarini tahlil qilish
jarayonidir. Odatda GAT tanlangan qatlamlarga to’g`ri burchakli yacheykalarli to’r
tushiradi, u grid (ingl. grid – panjara, to’r) deb ataladi. Har bir yacheyka muyyan
o’rnashish joyini ifodalaydi va kartaning har bir qatlami uchun ma’lum qiymatga ega bo’ladi. Turli qatlamlar uchun yacheykalar har bir o’rnashuv joyini turli atributlar bilan
tavsiflagan holda bir-birining ustiga qo’yiladi.
Aksariyat fazoviy modellar optimal o’rnashish joyini qidirishni o’z ichiga oladi.
Bu, masalan, uchastkalarni tanlash modellari yoki yaroqlilik modellaridir. Ularning
maqsadi gibrid qishloq xo’jalik ekinlarini etishtirish, neft qudug`ini burg`ulash, bolalar
bog`chasi qurish uchun eng to’g`ri keladigan joyni belgilashdir. Ma’lumotlarga
qo’yiladigan shkalalar va talablar ancha farqli bo’lishiga qaramasdan, bu kabi
masalalarni yechish usullari o’xshashdir.
Faraz qilaylikki, bizga yangi mazain qurish uchun optimal joy tanlash zarur. Bu
masalani hal qilish uchun yaroqlilik modelini yaratish kerak. Modelning bunday tipida
tavsiflar ularning yaroqliligi bo’yicha baholanadi, so’ngra har bir joy uchun barcha
o’zgaruvchan kattaliklarni hisobga oluvchi kompleks yaroqlilik kartasini yaratish
uchun kombinastiyalanadi.
Bunday masalani yechish jarayoni to’rtta bosqichga bo’linadi:
1. Masalani ta’riflash
2. Masalani tarkibiy qismlarga bo’lish
3. Ob’yektlarga yaroqlilik qiymatlarini berish
4. Masalani yechish
Birinchi bosqich –