Mavzu: Bozor iqtisodiyotiga o’tishda davlatning moliyaviy siyosati, uning dastaklari va amalga oshirish vazifalari

Mavzu: Bozor iqtisodiyotiga o’tishda davlatning moliyaviy siyosati, uning dastaklari va amalga oshirish vazifalari

Reja

Kirish

Asosiy qism

1. Bozor iqtisodiyotiga o’tishda moliyaviy siyosatni amalga oshirish zaruriyati va ahamiyati.

2. Moliyaviy siyosatni amalga oshirish dastaklari va vazifalari.

3. O’zbеkistonda moliyaviy siyosatni amalga oshitish tartibi.

Xulosa

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

4.4. Bozor iqtisodiyotiga o ‘tish

Bozor iqtisodiyoti umumbashariy tizim boMganidan hamma

mamlakatlar shu yoMdan boradi. A m m o bir yerda bu iqtisodiyot

shakllanib ulgurgan va o'zining yuqori darajasiga chiqqan bo'lsa,

boshqa yerda u endigina shakllana boshlagan. Bozor iqtisodiyotiga

o'tish um um insoniy jarayon hisoblanadi, lekin bu har xil kechadi.

Bu o'tish jarayonining u ch yo'li mavjud: klassik yo'l, m ustam laka va

yarim mustamlaka tavsifidagi iqtisodiyotdan bozor iqgisodiyotiga

o'tish yo'li, rejali tizimdan bozor iqtisodiyotiga o'tish yo'li.

Bularning har birini ko'rib chiqamiz:

1. Klassik yoM — bu yo'ldan G 'a rb iy Yevropa m am lakatlari.

AQSh va Yaponiya kabi mamlakatlar borgan. Bu yoMda bozor

m unosabatlarining qaror topishi sekin-asta boradi va uzoq, deyarli

300 yil davom etgan (X V I—XIX asrlar). Bu tabiiy-tarixiy jarayon

bo'lgan. Tabiatda bo'lgani kabi iqtisodiyotdagi o'zgarishlar o 'z liolicha yuz bergan, uni tashqaridan turib tezlatish yoki sekinlashtirish

yuz bermagan. Bozorga o'tish evolutsion (sekin-asta) va ko'p

bosqichli taraqqiyot shakliga kirgan, bunda davlat faol ishtirok

etm agan. Bozor iqtisodiyotiga xos belgilar a n ’anaviy iqtisodiyot

bag'rida paydo bo'ladi va kengayib boradi. Dastlab, mayda tovar

xo'jaligi paydo bo'ladi, so'ngra u qo'l mehnatiga tayangan, am m o

yirik xo'jalikka aylanadi, nihoyat mashinalashgan yirik tovar ishlab

chiqarishga o'tiladi. Dastlab, a n ’anaviy tizim dan asov bozor

iqtisodiyotiga, so'ngra esa sivilizatsiyalashgan bozor iqtisodiyotiga

kirib boriladi.

2. M ustamlakachilikdan ozod boMgan mamlakatlar yo‘li — bu

yo'ldan XX asrning 60-yillaridan boshlab ko'pchilik, ozod bo'lgan

Osiyo, Afrika va Lotin Amerikasi mamlakatlari borgan. Bu yo'lning

m u h im belgisi birinchidan. a n ’anaviy iqtisodiyotdan bozor

iqtisodiyotiga jadal o'tilishi, ikkinchidan, mustamlakachilik davrida

yaratilgan xorij sektori tusidagi bozor m unosabatlaridan milliylashgan sektordagi, mustaqil tusdagi bozor munosabatlariga o'tilishidir. Agar ilgarilari bozor aloqalari qaramlik sharoitida keclisa,

so'ngra milliy mustaqillik sharoitida. yuz beradi, ya'ni ulai \Oi'ijmanfaatiga emas, balki milliy manfaatlarga xizmat qiladi. Bu yerda

bozor iqtisodiyotiga xos belgilar xo'jalik turlarining transformatsiyasi orqali yuz beradi. Birinchidan, azaliy natural xo'jalik bozor

doirasiga tortilib, tovar xo'jaligiga aylanadi va undan bozor

iqtisodiyoti belgilari o'sib chiqadi; ikkinchidan, kam rivojlangan,

lekin real mavjud yirik xo'jalik bozor iqtisodiyoti tom on yuz tutadi;

uchinchidan, xorijiy kapital yaratgan xo'jalik, y a ’ni ishlab ch iq arishning xorijiy sektori zaminida bozor iqtisodiyoti rivoj topadi. Bu

yo'lning muhim belgisi shuki, bu yerda bozor munosabatlarining