Mavzu: Bezgak Tibbiy-profilaktika va davolash fakultetlarining 5 kurs talabalari uchun ma’ruza bezgak (malyariya)

Takkoslash tashxisoti. Bezgakni tumov va boshka URVIlar bilan, UIK, ich terlama, leptospiroz, VG ni ogir formasi, kora oksak, sepsis, siydik yullari va billiar sistema infeksiyalari, kon kasalliklari, arbovirusli kasalliklar, rikketsiozlar, spiroxetozlar, kaytalama tiflar va sistemali gemorragik kasaliklar bilan takkoslanadi.
K.M. Loban G’I983G’ bergan ma’lumotlariga karaganda, keyinchalik laboratoriya tekshirish usullari bilan tasdiklangan bezgakni 25% xollarida tumov tashxisi bilan kasalxonaga yullanma berilgan. Kupincha, tumov tashxisi, bemorlar kasallikni boshlangich G’1-5 kunlaridaG’ davrida murojat kilganlarida poliklinika vrachlari tomonidan kuyilgan. Lekin kasallikni uxshash belgilari G’kasallik utkir boshlanishi, sovuk kotib titrash, tana xaroratini kutarilishi, bosh ogrigi, mialgiya, bel ogrigi, uchuk toshishG’ bulishiga karamasdan tumovda bezgakdan ularok tananing umumiy zaxarlanishi kuchlirok buladi, boshni asosan peshona va chakka kismi ogriydi, kuvvatsizlik isitma tushgandan sung xam saklanib koladi, yuz terisi kizargan buladi, yoruglikka yaxshi karay olmaydi, kuz kosasini xarakatlantirganda ogrik sezadi, nisbiy bradikardiya, yukori nafas yullarini shamollashi, burun bitish, yutal, tomok shillik kavatlarini yalliglanishi, yumshok tanglaydi Morozkin belgisi musbat bulishi, kon’yunktivit va rinit belgilarining bulishi, jigar va talok xajmini meerida bulishi xarakterlidir. Epidanamnezda olingan ma’lumotlar va bemorni konidan tayyorlangan cyptma va yugon tomchini bezgak plazmodiumlariga tekshirish tashxisni tugri xal kilishda asosiy urinni egallaydi.

Ich terlamo va paratif V kasalliklarida bezgakdan fark kilib prodrom davri uzokrok G’7 kungachaG’ buladi, kasallik sekin astalik bilan boshlanadi, bosh doimo, leknn engilrok ogrib turadi, ishtaxasi yukoladi, til xajmi kattalashgan, kurukrok, chetida tish urni tushib kolgan, usti kulrang, kungir rangda karashlangan, cheti va uchi karashlanmagan buladi, boshlanishida bemorni ichi bir - ikki marotaba noxot shurvaga uxshash ketishi mumkin, keyinchalik kabziyat bilan almashadi, korni dam buladi, Padalki belgisi musbat buladi, jigar xajmi kattalashadi, kukrak va korin terisida rozeolali toshmalar paydo buladi G’kasallikning 8-9 kunlariG’ va bemor alaxlay boshlaydi. Vidal reaksiyasini kuyish va konni, najasni, peshobni bakteriologik usulda tekshirish tashxisni tugri kuyishda asosiy urinni egallaydi.

Koraoksak kasalligida bezgakdan fark kilib isitmasi baland bulishiga karamay bemorni axvoli konikarli buladi, kupincha bir necha kunlab, ba’zida oylab uz vazifasini ado etib yuraveradi, kun davomida bir necha marotaba eti uyushi sovuk kotadi, kup terlaydi, ayrim xollarda fakat ich kiyimini emas balki urin-tushagini nam bulgani uchun kuniga bir necha marotaba almashtirishga tugri keladi, periferik limfa tugunlari kattalashgan buladi, bir necha a’zo va tizimlarni kombinatsiyalashgan xolda jaroxatlanganligini kurishimiz mumkin. Kupincha tayanch-xarakat azolari, urogenital, markaziy va periferik nerv tizimilari birgalikda jaroxatlanganligi kuzatiladi. Bemor konidan surtma va yugon tomchi tayerlab bezgak plazmodiumlariga tekshirishdan tashkari serologik usulda Rayta, Xedlson, RSK, RNGA usullaridan foydalanib kora oksak kasalligiga tekshirish va Byurne sinamasini kuyish tugri tashxis kuyishni asosiy omilidir.

Sepsis xolatini bezgakdan farklashda bemor tanasini biror joyda yiringli uchogni bulishini yoki infeksiya tushgan joyni bulishini, isitmani gektik xarakterda bulishini, doimo sovuk kotib eti uyushib turishini, teri va shillik kavatlarini gemorragik toshmalar bulishini, talokni xajmi katta, lekin yumshokligi, eritrotsitlar chukish tezligini oshishi bilan birga neytrofilli leykotsitoz bulishini va nixoyat kondan sepsisga sabab bulgan mikroorganizmni ajratib olinishini axamiyati bor.