Мавзу №1: Пульпитлар. Этиология,патогенез,таснифи. Ўткир ўчоқли пульпитнинг клиникаси, қиесий ташхиси

Мотивация

• 
  Талабаларни ўткир кисман пульпит ташхисини қўйиш учун тўғри анамнез еғишни ва пульпитларни келтириб чиқарувчи омиллар хақида, патогенези хақида тушунтириш.
  
• 
  Талабада беморга нисбатан маъсулиятлик,мехрибонлик ва эътиборлик хисини уйготиш ва шакллантириш, амалий куникмаларни эгаллаш учун керакли билимларни эгаллаш лозимлигини тушунтириш.
  
• 
  Олинган назарий билим ва узлаштирган амалий куникмаларни амалиетда тадбик килиш учун ердам беради
  

Фанлараро ва фанлар ичра алоқалар Ортопедик, жаррохлик стоматология, физиотерапия.

Назарий қисм
Тиш пульпаси. (pulpa dentis) тиш бўшлиғи (cavum dentis) ва илдиз каналлари (canalis radicis dentis) да жойлашади. Пульпанинг тож ва илдиз қисмлари тафовут қилинади. Кўп илдизли тишларда илдиз ва тож пульпасини орасидаги чегара илдиз каналларига кириш жойида ўтади. Бир илдизли тишларда тож пульпасини илдиз пульпасига ҳеч кандай чегарасиз давом этади. Тож пульпаси тиш бўшлиғида жойлашиб ушбу бўшлиқ шаклини такрорлайди ва бўшлиқ дўмбоқларига мос равишда пульпа шоҳлари деб аталади. Илдиз пульпаси ва периодонтитнинг чегараси бўлиб илдиз чўққиси тешиги (foramen apicis dentis) ҳисобланади. Илдиз пульпасини сони каналлар сонига тенг бўлади, лекин илдизнинг апикал қисмларида делтасимон шоҳланишлар кузатилади. Бундай шоҳланишлар курак тишларида 53,5% премолярда – 35% ва молярларда – 80% учрайди.
Тиш пульпаси ҳақида қисқача маълумот.
Тиш пульпаси – тиш бўшлиғида жойлашувчи сийрак бириктирувчи тўқима бўлиб, у асосий ҳужайралараро модда, ҳужайра, толали элементлар, қон ва лимфа томирлари, нервлардан иборат. Пульпа ҳужайралари ҳужайралараро модда ишлаб чиқаради. Пульпа толалари эса «пульпа» системасининг асосини ташкил этади. Пульпанинг асосий моддасини таркиби мукопротеин, гексозамин, гликопротеин ва мукополисахаридлардан (гламурон кислота) иборатдир. Барча алмашув жараёнлари шу асосий моддада кечади. Метоболитлар олдин шу моддада эриб, қон томирлари ва ҳужайраларга сурилади. Бу мода доимий полимеризация ва деполимеризация жараёнини динамик тенгилигида туради. Ушбу моддаларни полимеризациясидан пульпанинг ҳолати боқлиқ бўлади. Пульпада яллиғланиш юзага келганда ҳосил бўлган протеолитик ферментлар таъсирида асосий модда деполимеризацияланади. Шундай қилиб, пульпанинг ҳаётчанлик ҳолати асосий моддадаги алмашинув жараёнларига чамбарчас боғлиқ бўлади.