Мавзу № Кариес. Таснифи. Этиология. Патогенез. Кариеснинг клиник намаѐн бўлиши. 5 – расм. Кариес таснифи

бирламчи кариес ѐ тишни қоплаш ѐки ѐнидаги соғлом тишда кариесни 
ривожланишини тўхтатиб қолиш билан маълум бир муддатга тишлар 
сақлаб қолинади. 
 
 
14 -расм. Бемор тишларини тилла 
билан қоплатиб, қайта тиклатди. 
Бироқ олд тишлари ўртасида янги 
касаллик ривожлана бошлади. 
 
Аввалги силикат тиш қопламасида доғлар пайдо бўлгани сезилиб турибди 
(бемор кашанда(чекувчи) ва тишнинг эмал қопламаси касалланган тишга 
пломба (қоплама) қилишдан олдин унинг ортида қолиб кетган 
диминералланган тиш, яъни кариес қолдиғидан фарқ қилади.
Касаллик тишда ѐ ковак ҳосил бўлишига ѐки ковак бўлмаслигига олиб 
келади. Тишдаги бу табIIй ковак(чуқурлик) тўғридан-тўғри касалликни 
ривожланишига туртки бўлади. Бу жуда мухим ахамиятга эга. Чунки 
баъзан касалликни клиник жиҳатдан фаол ѐки нофаол эканлигини 
фарқлаш анча мушкулдир. Тишда ривожланиб борадиган касаллик 
тишдаги фаол кариес жараѐни деб аталади. Тўхтатиб қолинган ѐки 
нофаол кариес касаллиги, мазкур касалликнинг дастлабки давридаѐқ 
тўхтатиб қолинган ҳолатига айтилади.
Бундай фарқланишни аниқлаш диагностик жиҳатдан мураккаб бўлсада, 
бу тишларни даволовчи шифокорлар учун жуда мухимдир, Чунки агар 
касаллик нофаол бўлса, уни назорат қилиш ортиқча меҳнатни талаб 
қилмайди. Агар акси бўлса зудлик билан уни тўхтатиб қолиш чоралари 
кўрилиши зарур. 
Ушбу нуқтаи назардан олиб қарасак, тиш касалликлари турларини 
номланиши, яъни касалликни ифодаловчи тушунчалар ўртасидаги фарқни 
аниқлашда қийинчилик туғдириши мумкин бўлган терминлар тўғрисида ҳам 
фикр алмашиш мақсадга мувофиқдир. Тиш кариесининг биринчи белгиси бу 
тишнинг эмал қатлами устида кўзга ташланиб турадиган, тишнинг