Мавзу № Кариес. Таснифи. Этиология. Патогенез. Кариеснинг клиник намаѐн бўлиши. 5 – расм. Кариес таснифи

 
Вақтлар ўтиши билан бу ўзгариш тиш минераллари билан уларни ўраб турган 
қисм ўртасидаги 
мутаносибликнинг бузилишни 
келтириб чиқаради. 
Минералларни йўқолиши тиш емирилишини шаклланишига ва тишда ковак 
ҳосил бўлиб, мазкур ўсиб борувчи жараѐнда 
номутаносиб сиптом 
пайдо 
бўлади
. 
Биофильмдаги метаболизм барча ҳолатларда содир бўлувчи табIIй 
жараѐн – тишнинг ярмига эга бўлишдир. Шундай бўлсада, тиш емирилишининг 
шаклланиш ва ривожланишини 
 назорат қилиш мумкин. 
Яъни клиник жиҳати 
аниқ кўриниб турувчи тиш емирилиши ҳеч қачон шаклланмайди ѐки пайдо 
бўлиши кутилаѐтган емирилишни олди олинади.

---

Масалан, агар биофильм тишларни тозалаш орқали қисман ѐки камдан-кам 
ҳолатда бутунлай бартараф этилса, минералларни йўқотишнинг олди олинади 
ѐки уларнинг миқдорини ошириш имкони яратилади, чунки сўлак тишнинг эмал 
қатламида юқори даражада йиғилади. Бунинг натижасида касалликнинг 
ривожланишини тўхтатиб қолиш ва тишнинг энг юқори юза қисмида 
минералларни сақлаб қолиш имкони яратилади. Агар, бир томондан 
овқатланиш режимининг ўзгариши, масалан, ширинликларни (ширин 
ичимликлар, ширинликлар, пишириқлар каби) кўп истеъмол қилиш биофильм 
ўзгариши экологиясидир. Кислота ишлаб чиқарувчи бактериялар кўпаяди ва 
деминерализация жараѐни учун имкон яратлади. 
Метоболик жараѐнга таъсир этувчи ҳар қандай омил, жумладан, биофильмнинг 
тузилиши ва қалинлиги, тупук(сўлак)нинг ажралиш даражаси ва шакли, 
овқатланиш 
ҳамда 
оғиз 
бўшлиғидаги 
суюқликнинг 
фторидланиш 
консентрацияси тўқималарнинг нобуд бўлиши ѐки мустахкамланиши, 
минераллар- ва уларнинг ҳосил бўлиш 
миқдори
алоҳида аҳамиятга эга. 1.7-
расмда бир нечта тиш кариеси жараѐни биологик белгиларининг тиш юза 
қисмида алоҳида ҳаракатланиш даражаси қандай содир бўлиши кўрсатилган 
(ички айлана). Баъзи бир биологик белгилар (оғиз бўшлиғи гигиенасининг 
сифати, таом тури танлови, фторидлардан фойдаланиш, турли сақичларни 
чайнаш оқибатида сўлак ажралиши ва х.к.з) бўйича якка/умумий ҳолатда 
(ташқи айлана), одат, таълим, билим ва муносабат кабиларнинг таъсири 
кучлидир. Ушбу параметрларнинг барчаси юзасидан кейинги бўлимларда фикр 
алмашамиз. 
Мазкур 
қўлланмада 
кариес 
билан 
касалланган 
тишларни 
классификациялашнинг бир нечта йўлларидан фойдаланилган. Масалан тиш 
кариеси тишнинг