|
Ҷадвали 78.
Љамъоварии зироатњои кишоварзї бо ҳисоби тонна ва сентнер/гектар
|
Воњиди ченак
|
2011
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
ѓалладона ва лўбигї
|
1000 т
|
1098,2
|
1232,6
|
1392,6
|
1317,8
|
1392,2
|
1435,8
|
пахта
|
1000 т
|
416,5
|
417,9
|
392,8
|
372,7
|
270,0
|
284,7
|
картошка
|
1000 т
|
863,1
|
991,0
|
1115,7
|
853,7
|
887,4
|
898,1
|
сабзавот
|
1000 т
|
1242,0
|
1342,3
|
1490,6
|
1549,5
|
1666,6
|
1748,3
|
полизї
|
1000 т
|
423,3
|
465,0
|
495,3
|
545,7
|
529,4
|
594,2
|
мева ва буттамева
|
1000 т
|
263,1
|
313,2
|
328,5
|
341,3
|
299,2
|
364,1
|
ангур
|
1000 т
|
154,7
|
167,1
|
175,3
|
188,8
|
203,8
|
214,7
|
ѓалладона ва лўбигї
|
сен/га
|
23,6
|
25,3
|
27,7
|
28,1
|
27,7
|
27,4
|
пахта
|
сен/га
|
20,6
|
21,3
|
20,6
|
16,6
|
17,3
|
17,6
|
картошка
|
сен/га
|
228,3
|
233,2
|
247,3
|
236,0
|
221,7
|
214,4
|
сабзавот
|
сен/га
|
215,5
|
225,1
|
240,3
|
251,3
|
247,9
|
248,6
|
полизї
|
сен/га
|
205,9
|
209,7
|
223,8
|
229,4
|
234,4
|
236,5
|
мева ва буттамева
|
сен/га
|
34,0
|
39,9
|
40,0
|
39,9
|
33,2
|
38,7
|
ангур
|
сен/га
|
49,6
|
52,9
|
54,9
|
61,1
|
64,2
|
67,4
|
Сарчашма: Продовольственная безопасоность и бедность, №4 - 2018г. Агенство по статистике при Президенте Республики Таджикистан.
Таҳлилиҷадвализериннишонмедиҳад, киҳосилнокииғалладонагиҳонисбатанпастаст.
Чорводорӣ. Аз ҷиҳатиистеҳсолимаҳсулотсоҳаидувумихоҷагииқишлоқбаҳисобрафта, наздик 23 фоизи маҳсулоти онро медиҳад. Чи хеле ки дар боло қайдшуд, зиёда аз 70 фоизи заминҳоихоҷагииқишлоқрочарогоҳ ташкил намоянд ҳам, вале, катъиназаразин, базаихӯрокичорвомаҳдуд аст, чунки ба сифати чарогоҳҳозаминҳое, кидаршароитиимрӯзаи пешрафти илму техника сунъӣобёрӣкарданамешавад, дохилмешаванд.
СоҳаичорводориимуосириТоҷикистондарҳаманоҳияҳо ривоҷёфтабошадҳам, лекин вобаста ба захираи хурокӣбаъзеноҳияҳобасоҳаимуайянион махсус гардонида шудаанд. Дар водиҳо, кибештардеҳқонӣ ривоҷ ёфтааст, чорводорӣаҳамиятидуюмдараҷа дорад. Дар мавзеъҳои кӯҳсорчорводорӣсоҳаи асосӣвадарПомириШарқӣҳатто соҳаи аввалиндараҷа ба ҳисобмеравад. Соҳаҳои асосии чорводории Тоҷикистон парвариши чорвои калони шохдор (гову барзагов,), моли майда (бузу гўсфанд), асппарварӣ, паррандапарварӣ, харгўшпарварӣ, кирмакпарварӣ, занбури асалпарварӣ ва моҳидорӣ аст. Дар давоми 20 - 25 соли охир соҳаи хукпарварӣ, дар замони Шӯравӣ ривоҷ ёфта буд, аз байн рафта истодааст. Дар солҳои охир парвариши қўтоспарварӣ аз Помир ба ноҳияҳои Ховалинг (вилояти Хатлон), Айнӣ, Панҷакент (вилояти Суғд), оварда шуда, онҳоро ба иқлими маҳал мутобиқ гардонида, парвариш мекунанд.
Говпарварӣдар Тоҷикистон барои истеҳсолигӯшту шир пешбинӣ шудааст Говпарварӣдарҳамаиноҳияҳоичумҳурӣривоч ёфтааст. Зоти гови сиёҳало, киазРусиябаТоҷикистоновардашудабуд, ба шароити маҳалнағз мутобиқ шудааст.
Моли реза. Гусфандпарварӣ яке аз намуҳои чорводории анъанавӣдарТоҷикистон мебошад. Дар ҷумҳурӣ намудҳоизеринигӯсфанд парвариш карда мешаванд: дар ноҳияҳоибаландкӯҳ - гусфанди дарвозӣ; даршимол - гусфандиҷойдорӣ; дарводииВахш - гусфанди қарокулӣвадардигарноҳияҳо - гусфандиҳисорӣ.
Гусфанди ҳисорӣ, кимаҳсуликориселексияихалқӣаст, дарҷахон калонтарин мебошад. Вазни як cap меши он 120-130 кг аст.
Бузпарварӣ дар ноҳияҳоикӯҳсор ва доманакуҳҳоичумҳурӣ ривоҷ ёфтааст. Парвариши буз асосан дар ноҳияҳоикӯҳсоруводиҳоиҲисору Рашт, Бадахшон, Зарафшон хуб ба роҳ монда шудааст. Бахусус парвариши бузҳои дарозпашми ангорӣаҳамияти калон дорад.
Мурғпарварӣсоҳаи нисбатан нави чорводорист. Дар ҷумхурӣ инкубаторҳоичӯҷабарорӣвафабрикаҳоимурғпарварӣмавҷуданд, ки
ба истеҳсоли гушт ва тухм махсус гардонида шудаанд.
Кирмакдорӣ аз соҳаҳоиқадимтариникишоварзииТоҷикистонаст. Солои аввали Ҳокимияти Шуравӣ дар ҷумҳурии навташкил оид ба мустаҳкам намудани базаи хурокии кирмакдорӣ васохтмони заводҳои тухми кирмак дар Хучанд (1919) ва Душанбе (1929)тадбирҳоизарурӣандешидашуданд. Тӯли ин солҳо дар канори киштзорҳо, роҳ, ҷарӣ, ҷуйбор ва заҳбурҳодарахтитутмешинониданд. Ин дарахтон нафақатбароикирмакбарг (хӯрокикирмакаст) медиҳанд, балки киштзорро аз шамол ва хокро аз эрозия ҳифзмекунанд. Кирмакдорӣ соҳаи сердаромад аст. Солҳоиохиринсоҳасустинкишофёфтаистодааст. Чандсолиохирбаргидарахтитутроҳашаротҳонобудкардаистодаанд.
Занбурпарварӣ. Ба занбурпарварӣхоҷагиҳои деҳқонӣ, хоҷагиҳоиҷангалвасадҳонафарҳаваскоронмашғуланд. ЗанбурпарварӣмахсусандарТоҷикистони Шимолӣваноҳияи Рашт тараққӣ кардааст.
Асали растаниҳоикӯҳииТоҷикистон хеле болаззат буда, ба миқдори зиёд ба дигар мамлакатҳо фиристода мешавад. Бояд қайд кард, ки ҳанӯз имконотҳоизанбурпарварӣдарТоҷикистон пурра истифода бурда намешаванд.
Асппарварӣ. Ин соҳадарТоҷикистонсоҳаиқадимтаринбаҳисоб меравад. Зотҳои аспҳои кишвари мо дар пойгоҳҳои асптозӣшӯҳрати зиёд доштанд. Ҳоло дар Тоҷикистон хоҷагихои махсуси асппарварӣвуҷуд доранд.
Моҳипарварӣаз солхои 60-ум асри ХХ ба вуҷуд омадааст. Моҳироасосандарҳавзҳоисунъӣ мепарваранд. Ҳоло дар ҷумхурӣ як қаторхоҷагиҳоимоҳидорӣмавҷуданд (Қайроққум, Панҷакент, Кофарнихон).
Бо мақсади ривоҷ додани моҳидорӣ дар оянда зиёд кардани ҳавзукӯлҳо дар назар дошта шудааст.
Дар кӯлҳоиводииВахшхоҷагиҳои нутрияпарварӣмавҷуданд. Нутрия ба шароити Тоҷикистон нагз мутобиқшуда, муйинаи қиматбаҳо медиҳад.
Do'stlaringiz bilan baham: |
