Мавзўи Предмети омӯзиш ва вазифаҳои фан. Мавќеи геополитикї ва таќсимоти маъмурию сиёсии Љумњурии Тољикистон Наќша

Соҳаисаноатиметаллургия, яке аз соҳаҳоиасосиисаноатикӯҳииТоҷикистонмебошад.Саноати металлургӣ ба ду соҳаҷудо мешавад: металлургияи сиёҳваметаллургияиранга.Дар Тоҷикистон комбинат ва корхонаҳоисаноатӣ металлургияи сиёҳмавҷуд нестанд. Аммо дар дохили заводҳоимошинсозӣ сехҳоиметалгудозӣбунёдкардашуданд.
Њоло дар мамлакат конњои зиёди канданињои фоиданоки маъданњои ранга ёфт шудааст. Истењсол ва љойгиркунонии ин соња аз соњаи саноати истењсоли оњан фарќ мекунад. Рудањои металњои ранга дар таркиби худ фоизи ками компонентњои заруриро доранд, баъзан њатто аз 1% кам. Аз тарафи дигар конњои зиёди металлњои ранга поилиметалї, яъне комплексї мебошад. Агар барои истењсоли 1 тонна чўян дар металлургияи сиёњ 3 тонна маъдан коркард шавад, барои истењсоли 1 тонна ќалъагї, руњ ва мис дањ, сад маротиб ва њатто зиёдтар маъданро коркард мекунанд. Агар дар металлургияи сиёњ маъданњои баландсифати оњанро дар истењсоли домнагї бе бойгардонии пешакї истифода шавад, дар металлургияи ранга ин истисност. Барои њамин њам рудањои металлњои ранга бояд дар љояш бой гардонида шавад. Аз ин бармеояд, ки корхонањои металлургияи ранга дар наздикии ашёи хом сохта мешавад.
Муассисањои саноати кўњї ва металлургияи рангаи Тољикистон асосан муассисањои сикли нотамоми металлургї ва консентаратњои коркардабарориро муттањид мекунад. Як ќатор фабрикањои бойгардонии маъдан, муассисањои љустуљўиву экспедитсионии Тољиктилло ва заводи гидрометаллургии Исфара мављуданд. Дар Чоруќдарон комбинати коркарди волфрам, молибден ва мис аз њисоби конњои мањаллї сохта шудааст, ва флотатсияи мис, молибден, волфрам, сурма ба амал бароварда мешавад. Дар ин љо усусли аввалин маротиба дар Собиќ СССР коркардашудаи ишќоронии мањсулоти мобайнї бо кислотаву сода истифода мешавад, ки дар натиља баробари консентратњои аълосифат волфрамати калсий, сулфати барий низ мегиранд. Заводи гидрометаллургии Исфара консентрати селестинро бе бойгардонии пешакї њосил мекунад.
Комбинати кўњии Анзоб яке аз калонтарин муассисањо оид ба коракарди симобу сурма мебошад. Истењсоли руњ, сурб, мис ва висмут дар Љумњурї аз њисоби васеъ намудани кори заводи сурбу руњи Адрасмон зиёд карда мешавад, ки базаи ашёи хоми он кони Конимансури Шарќї мебошад.
Истењсоли тилло ба корхонаи Тољиктилло вобаста аст. Дар он ба таври автоматї аз маъданњои кварсит мањсулоти тиллодор ва аз он минбаъд тилло мегиранд.
Истифодаи саноатии ашёи хоми магний бо маќсади истифодаи магний дар заводи электрохимиявии Ёвон амалї мешавад. Комбинати Тагоб шпати гудохташавандаро коркард мекунад.
Чи хеле ки дар боло қайдшуд барои истеҳсолиалюминийбарқи зиёд лозим аст. Дар Тоҷикистон дар асоси қувваибарқиистгоҳиНоракистеҳсоли алюминий дар заводи арзизи тоҷикбароҳмондашудааст. Заводи мазкур соли 1975 маҳсулотиаввалинихудробаровард. Заводиалюминии тоҷиккалонтаринкорхонаисиклипурраисаноатиметаллургияирангаиҷумҳурӣ мебошад. Қатъиназаразон, кибароикашонданиашёихомхарҷи зиёд сарф мешавад, зиёда аз 90% маҳсулоти он сифати баландро дорост ва бинобар он истеҳсолиалюминийдороисамаранокиикалонииқтисодӣ мебошад.