|
Наќлиёти автомобилї. Дар шароити кўњсор ањамияти наќлиёти автомобилї бенињоят калон аст. Таќрибан 90 фоизи боркашонии љумхурї ба наќлиёти автомобилї рост меояд. Сохтани роњ дар кўњњо нињоят душвор, серхарољот ва њатто дар баъзе љойњо ѓайриимкон аст.
Ҷадвали 83.
Мусофиргардиш бо њамаи намудњои наќлиёт,
(миллион мусофир-километр)
|
2003
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
Њамагї
|
4628,0
|
9806,9
|
10206,2
|
10305,1
|
9230,1
|
9148,0
|
аз он:
|
бо автобус
|
3556,0
|
7213,5
|
7200,1
|
7271,1
|
7096,7
|
6752,7
|
њисса дар њаљми умумї бо фоиз
|
75,1
|
73,6
|
70,5
|
70,6
|
76,9
|
73,8
|
аз он наќлиёти соњибкорон
|
2163,0
|
3706,7
|
5244,7
|
5408,9
|
5239,9
|
4851,1
|
њисса дар њаљми умумї бо фоиз
|
46,7
|
37,8
|
51,4
|
52,5
|
56,8
|
53,0
|
бо троллейбус
|
21,0
|
48,5
|
48,3
|
48,3
|
48,3
|
51,5
|
њисса дар њаљми умумї бо фоиз
|
0,5
|
0,5
|
0,4
|
0,5
|
0,5
|
0,6
|
роњи оњан
|
50,1
|
24,0
|
20,9
|
17,8
|
16,0
|
18,4
|
њисса дар њаљми умумї бо фоиз
|
1,1
|
0,2
|
0,2
|
0,1
|
0,2
|
0,2
|
њавої
|
906,0
|
2500,2
|
2911,1
|
2933,5
|
2028,6
|
2259,1
|
њисса дар њаљми умумї бо фоиз
|
19,6
|
25,5
|
28,5
|
28,5
|
22,0
|
24,7
|
Алҳол дар Тоҷикистон 29968 км роҳҳои автомобилгард мавҷуданд, ки 13968 километри онҳо роҳҳои истифодаи умум буда, дар мувозинаи Вазорати нақлиёт ва коммуникатсия қарор доранд. Аз ин 5298 км роҳҳо аҳамияти ҷумҳуриявӣ ва байналмилалӣ, 8670 км роҳҳои маҳаллӣ ва боқимонда 16000 км роҳҳо вобаста ба корхонаю хоҷагиҳои ҷумҳурӣ мебошанд.
Аз сабаби он ки роҳҳои автомобилгарди Душанбе - ХуҷандваДушанбе - Хоруғмавсимӣ буданд ва зимистон баста мешуданд. Барои осон намудани мушкилии роҳ аз ағбаиАнзоббодарозииқариб 5 кмнақби Истиќлол кушода шуд, ки масофаи роҳро то 30 км кӯтоҳ кард. Аз ќаторкўњи Туркистон наќби Шањристон канда шуд ва тамоми сол равобити ноҳияҳоишимолуҷанубиТоҷикистон имконпазир шуд.
Сохтмони роҳи Кӯлоб - Калъаихумб - Хоруғ масъалаи нақлиётро дар қисмишарқииТоҷикистонҳал карда, боркашониро ба Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон осонтар гардонд. Соли 1999 ба истиқболи 1100-солагии давлати Сомониён ба воситаи ағбаи Кулма роҳинавбашоҳроҳи байналмилалии Қароқорумоғоз ёфт ва он 24 майи соли 2004 кушода шуд.
Нақлиётироҳиоҳан дар дохили ҷумхурӣнақшидуюмдараҷа мебозад, вале аҳамияти он дар робитаҳоиберунӣ калон буда, таќрибан 90% воридоту содирот ба сањми ин намуди наќлиёт рост меояд. Ѓайр аз роҳҳои оҳанинисбатанкӯҳна (Хавос - Исфара, Тирмиз - Душанбе) дар охири соли 70-ум асри ХХ роҳи нави Тирмиз - Қӯрғонтеппа - Ёвон сохта шуд, ки тӯлаш 265км мебошад. Бо ин роҳҳо нахи пахта, масолеҳисохтмон, молҳоисаноатӣ ва хурокворӣ кашонида, аз дигар давлатҳомошин, ғалла, чӯб, сузишворӣ оварда мешаванд.
Вобаста ба инкишфои минбаъдаи хоҷагиихалқиҷумхурӣ талабот ба нақлиётироҳиоҳан низ меафзояд. Бинобар ин дар баъзе роҳҳоиоҳан сохтани роҳҳоидуюмин (бомақсади бештар бор кашондан) пешбинӣ шудааст.
Ҷадвали 84.
Боргардиш бо њамаи намудњои наќлиёт, млн. тонна- км
|
2003
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
Њамагї
|
2315,0
|
6345,0
|
6693,8
|
6180,3
|
5995,5
|
5515,3
|
аз он љумла
|
автомобилї
|
1221,2
|
5782,9
|
6284,8
|
5783,3
|
5672,3
|
5282,0
|
њисса дар њаљми умумї бо фоиз
|
52,8
|
91,1
|
93,9
|
93,6
|
94,6
|
95,8
|
роњи оњан
|
1086,0
|
554,9
|
402,2
|
389,7
|
316,9
|
228,3
|
њисса дар њаљми умумї бо фоиз
|
46,9
|
8,7
|
6,0
|
6,3
|
5,3
|
4,1
|
Њавої
|
8,1
|
7,2
|
6,8
|
7,3
|
6,3
|
5,0
|
њисса дар њаљми умумї бо фоиз
|
0,3
|
0,1
|
0,1
|
0,1
|
0,1
|
0,1
|
Њаљми боргардиш ба воњиди ММД бо нархњои амалкунанда
|
бо сомонї
|
0,49
|
0,18
|
-
|
-
|
-
|
-
|
бо доллари ИМА
|
1,49
|
0,87
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Нақлиётиҳавоӣ дар шароити ҷумҳуриикӯҳсоримониҳоят аҳамиятикалондорад. Тавассути нақлиётиҳавоӣмусофир баъзе намуди борҳоизудвайроншавандаро мекашонанд. Авиатсия дар кишоварзӣ ва инкишофи геология низ истифода мешавад. Бо кумаки тайёраҳобакиштзорнурихоиминералӣ мепошанд. Зараррасонҳои зироат ва алафҳоибегонаромаҳв мекунанд. Авиатсияи санитарӣбааҳолии ноҳияҳои дурдаст мадади тиббӣ мерасонад.Нақлиётиҳавоииҷумхурӣ мунтазам такмил ёфта, бо тайёраҳои нав пурра мегардад. Ҳоло Душанбе қариббопойтахтиҳамаи ҷумҳуриҳои собиқИттиҳоди ШуравӣвабисёршаҳрҳоикалониИДМвахориҷи кишвар робитаи ҳавоӣдорад. Дарсолҳои минбаъда тӯлироҳҳоиҳавоииТоҷикистон зиёда аз 2 маротиба ва хаҷмимусофиркашонӣ то 1,5 маротиба афзуд.
Вобаста ба зиёд шудани сафи муҳоҷиронимеҳнатӣмаршрутҳоииловагӣ: Душанбе - Екатеринбург, Душанбе - Красноярск, Душанбе - Иркутск, Хуҷанд - Волгоград, Кӯлоб - Москва, Кӯлоб - Перм, Кӯлоб - Екатеринбург кушода шуданд.
Наклиёти обӣ ва ќубурї (лўлавї) вобаста ба тезљараён ва кўњї будани дарёњосуст инкишоф ёфтааст. Киштигардӣқисман дар поёноби дарёи Панҷ ва Ому вучуд дорад. Барои дамгирии ањолї ќитъаи ками дарёњои Вахш ва Сирро истифода мебаранд. Дар обанбор ва кўлҳои Тоҷикистон сайёҳону моҳидорон бо киштиҳои хурдҳаҷм рафту омад мекунанду халос.
Оянда дар ҷумҳурӣ нақлиёти қубурӣ тараққӣ хоҳад кард. Агар конҳои нав кашф карда шуда, ба кор дароянд, онҳо аз конҳои нафтистеҳсолкунанда ба ҷойи саноатҳои коркарди нафт танҳо ба воситаи қубур кашонида мешаванд. Об ҳам бо нақлиёти қубурӣ аз як ҷой ба ҷойи дигар бурда мешавад. Умуман, наќлиёти ќубурї дар Тољикистон хуб инкишоф наёфтааст. Пештар тавассути кубур нохияхои шимолии Точикистон аз Бухоро ва нохияхои чанубии Тољикистон аз кони Кизилтумшук (ноњияи Љ. Румии вилояти Хатлон) Туркманистон ва Шибирѓони Афѓонистон газ мегирифтанд.
Бо нақлиёти симӣ бо воситаи сим қувваи барқкашонида мешавад. Оянда аз НБО Сангтўда-I, Сангтўда –II, Роғун бо воситаи сим қувваи барқ ба кишварҳои ҳамсоя Афғонистон, Эрон, Покистон фиристода мешавад.
Do'stlaringiz bilan baham: |
