Matnli masalalarni yechish

1-savatda:

2-savatda:
?
10 ta kam
38 ta

^. Reja

1. 
   Masalani "tenglashtirish" usuli bian yechamiz.
   

Buning uchun savatlardagi noklar sonini tenglashtiramiz.

1. 
   Birinchi savatdan 10 ta nokni olamiz. Unda ikki savatda jami 38 – 10 = 28 ta nok qoladi.
   
2. 
   Endi ikkala savatagi noklar soni tenglashdi va u 28 : 2 = 14 ga teng bo‘ldi.
   

Demak, ikkinchi savatda 14 ta nok bor ekan.

3. 
   Unda, shartga ko‘ra birinchi savatda ikkinchisidan 10 ta ko‘p, ya’ni 14 + 10 = 24 (ta) nok bor.
   
   1. 
      Topilgan har ikki savatdagi noklar sonini qo‘shib, berilgan son 38 bilan taqqoslaymiz: 24 + 14 = 38. To‘g‘ri natija!
      
   2. 
      Javob: Birinchi savatda 24 ta, ikkinchi savatda 14 ta nok bor. Bu masalani yana boshqa usulda ham yechish mumkin.
      
      1. 
         Ikkinchi savatga 10 ta nok solamiz. Unda ikki savatda jami 38 + 10 = 48 ta nok qoladi.
         
      2. 
         Endi ikkala savatagi noklar soni tenglashdi va u 48 : 2 = 24 ga teng bo‘ldi.
         

Demak, birinchi savatda 24 ta nok bor ekan.

3. 
   Unda, shartga ko‘ra ikkinchi savatda birinchisidan 10 ta kam, ya’ni 24 - 10 = 14 (ta) nok bor.
   
   1. 
      Topilgan har ikki savatdagi noklar sonini qo‘shib, berilgan son 38 bilan taqqoslaymiz: 24 + 14 = 38. To‘g‘ri natija!
      
   2. 
      Javob: Birinchi savatda 24 ta, ikkinchi savatda 14 ta nok bor.
      

405. 
     Tomorqadan birinchi kuni 126 kg, ikkinchi kuni birinchi kundagidan 36 kg kam qulupnay terib olindi. Uchinchi kun esa ikkinchi kundagidan 53 kg ko‘p qulupnay terib olindi. Uch kunda jami necha kg qulupnay terib olindi?
     
406. 
     Abdurahmon issiqxonada birinchi kuni 156 tup pomidor ko‘chati ekdi. Ikkinchi kuni esa birinchi kundan 34 dona kam ko‘chat ekdi. Abdurahmon jami nechta pomidor ko‘chati ekkan?
     

405. 
     7-rasmdagi olmalarning umumiy massasi 200 g. Katta olmaning massasini toping.
     
406. 
     
     Ikkita savatda 75 dona olma bor (8-rasm). Birinchi savatdan 6 ta, ikkinchi savatdan 9 ta olma olinsa, savatlardagi olmalar soni tenglashadi. Har bir savatda nechtadan olma bor?
     

Birinchi savat:

Ikkinchi savat:

405. 
     Do‘konda birinchi kuni 1745 dona, ikkinchi kuni esa 2242 dona tovar sotildi. Ikkinchi kuni birinchi kunga qaraganda nechta ko‘p tovar sotilgan?
     
406. 
     
     Ilhomda x dona, Botirda undan 8 dona ko‘p, Dilshodda esa Ilhomdan 3 dona kam daftar bor. Ularda jami 62 ta daftar borligi ma’lum bo‘lsa, Ilhomda qancha daftar borligini aniqlang.
     
407. 
     Birinchi qalamdonda 24 ta, ikkinchisida esa birinchidan a dona ko‘p qalam bor. Ikkita qalamdonda nechta qalam bor? a = 4; 18 bo‘lganda masalani yeching.
     
408. 
     Qovunlardan birining massasi 8 kg, ikkinchisining massasi esa birin- chisinikidan m kg ga ko‘p. Qovunlarning umumiy massasi qancha? Javobni soddalashtiring va a) m = 2; b) m = 4 bo‘lgandagi qiymatini toping.
     
409. 
     9-rasmga qarab masala tuzing va uni yeching.
     

b)

405. 
     Uchta idishda jami 144 litr sut bor. Birinchi idishda y litr, ikkinchi idishda birinchisiga qaraganga 12 litr kam, uchinchi idishda esa 24 litr ko‘p sut bor. Birinchi idishda qancha sut bor?
     
406. 
     Azizada x dona, Nargizada undan 8 dona ko‘p, Dilnozada esa Azizadan
     

3 dona kam kitob bor. Jami opa-singillarda 35 ta kitob bor bo‘lsa, Azizada nechta kitob bor?

405. 
     Uchta kesmaning uzunliklari yig‘indisi 143 dm. Birinchi kesma uzunligi x dm bo‘lib, u ikkinchi kesmadan 23 dm qisqa, uchinchi kesmadan esa 21 dm uzun. Birinchi kesma uzunligini toping.