|
10
БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚИТУВЧИЛАРИНИ ДАРС ЖАРЁНИДА КЛАСТЕР
МЕТОДИДАН ФОЙДАЛАНИШ АФЗАЛЛИГИ
Ғофурова Зулхумор Аминовна
Хоразм Вилояти Хозарасп тумани
27-сон мактаб ўқитувчиси
gulim_1969@mail.ru 94 238 68 96
Аннотация: Ушбу ма―олада бошлан―ич синф ў―итувчиларини дарс жарёнида кластер
методидан фойдаланиш афзаллиги ―а―ида ёзилган бўлиб, бунда ў―итувчиларнинг ўз иш
услубларини янада такомиллаштиришга ва ў―увчилар билан кўпро― ишлашга ―аратилган.
Ма―олада шунингдек бошлан―ич 4-синф ў―увчиларининг матнни ў―иш ва тушуниш дара-
жасини ба―олаш вазифалари ―амда ў―увчиларнинг саводхонлик даражасини ривожланти-
ришнинг инновацион методларини ишлаб чи―иш ва жорий этишга йўналтирилган илмий
изланишлар олиб боришлари ―а―ида ёзилган.
Калит сўзлар: кластер, методи педагогика, дидактика, илмий, тад―и―от, инновация, ―оя,
ижодкорлик.
Мамлакатимиз тара――иётининг му―им шарти кадрларни тайёрлаш тизи ми нинг мукам-
мал бўлиши, замонавий и―тисод, фан, маданият, техника ва техно логиялар асосида ривож-
ланиши ―исобланади.
«Кадрлар тайёрлаш Миллий дастури» узлуксиз таълим ва кадрларни тайёрлаш
тизимларини тубдан ислоҳ қилишга қаратилган.
Республика халқ таълими тизимида ўқувчиларни замонавий ёндашув ва инновациялар
асосида ўқитиш тизимининг вазифаси ўқувчини индивидуал қобилиятини ҳисобга олиш ва
ривожлаништиришдан иборат бўлиши керак.
Илмий-техник тараққиёт жадаллашуви шароитида унинг юксалиб борувчи талабларига
жавоб берадиган мутахассисларни тайёрлаш учун ўқитишни жадаллаштириш, ўқитишда
инсон организмининг, унинг онгини бутун имкониятларидан тўла фойдаланиш зарур
бўлади. Бу эса, ўқитиш жараёнида ахборотлар беришда, ўқув материалини тизимлаш ва
туркумлаш усуллари, ўқитишни компьютерлаш, ўқув телевидениясидан фойдаланиш ва
ҳ.к.ларни англатади.
Республика халқ таълими тизимида таълим сифатини баҳолаш соҳасидаги халқаро
тадқиқотларни ташкил этиш, халқаро алоқаларни ўрнатиш, ўқувчи-ёшларнинг илмий-
тадқиқот ва инновация фаолиятини, энг аввало, ёш авлоднинг ижодий ғоялари ва
ижодкорлигини ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш ҳамда рағбатлантириш мақсадида
Вазирлар Маҳкамаси қарорига асосан Progress in International Reading and Literacy Study
(PIRLS) — бошланғич 4-синф ўқувчиларининг матнни ўқиш ва тушуниш даражасини
баҳолаш вазифалари бошланғич таълим ўқитувчиларига юклатилиб, жонкуяр ўқитувчиларни
бетиним мактаб ўқувчилари билан биргаликда ишлашини талаб этади.
Бошланғич таълим ўқитувчилари таълим тизимида ўқиш, математика ва табиий
йўналишдаги фанлардан саводхонлик даражасини ривожлантиришнинг инновацион
методларини ишлаб чиқиш ва жорий этишга йўналтирилган илмий изланишлар олиб
боришлари керак. Бунинг учун ўқитувчи ўз устида тинмай изланишда бўлиши лозим.
Ҳозирги даврда хорижий давлатларнинг ўқитиш методларидан фойдаланиб ўқувчиларни
янада салоҳиятини ошириш учун биз бошланғич синф ўқитувчиларининг зиммасида улкан
вазифалар турибди.
Таълим инновациялари - таълим соҳаси ёки ўқув жараёнида мавжуд муаммони янгича
ёндашув асосида ечиш мақсадида қўлланилиб, аввалгидан анча самарали натижани
кафолатлай оладиган шакл, метод ва технологиялар.
Замонавий шароитда ўқувчиларнинг ўқув-билиш фаолликларини кучайтириш, ўқитиш
сифатини ошириш ва самарадорлигини яхшилаш мақсадида инновацион характерга эга
таълим шаклларидан фойдаланиш мақсадга мувофиқдир. Бугунги кунда амалий ўйинлар,
муаммоли ўқитиш, интерфаол таълим, модул-кредит тизими, масофали ўқитиш, blended
learning (аралаш ўқитиш) ва маҳорат дарслари таълим инновацияларининг асосий турлари
орқали амалга оширилади
256
10
Бошланғич синф ўқувчилари билан “Кластер” методидан фойдаланиб, ўқувчилар
томонидан чуқур ҳамда пухта ўзлаштирилгунига қадар фикрлаш фаолиятининг бир маромда
бўлишини таъминлашга ўргатмоғимиз лозим. Шу ўринда «Кластер» методи ҳақида қисқача
маълумот бериб ўтамиз.
Кластер методи педагогик, дидактик стратегиянинг муайян шакли бўлиб, у ўқувчиларга
ихтиёрий муаммолар (мавзу) хусусида эркин, очиқ ўйлаш ва фикрларни бемалол баён этиш
учун шароит яратишга ёрдам беради. Мазкур метод турли хил ғоялар ўртасидаги алоқалар
фикрлаш имкониятини берувчи тузилмани аниқлашни талаб этади. Ушбу метод муайян
мавзунинг ўқувчилар томонидан чуқур ҳамда пухта ўзлаштирилгунига қадар фикрлаш
фаолиятининг бир маромда бўлишини таъминлашга ҳизмат қилади.
Кластер методидан фойдаланганда имкон қадар кўпроқ янги ғояларни илгари суриш
ҳамда мазкур ғоялар ўртасидаги ўзаро алоқадорлик ва боғлиқликни кўрсатишга ҳаракат
қилиш лозим. Ғоялар йиғиндисининг сифати ва улар ўртасидаги алоқаларни кўрсатишни
чекламаслик керак. Ўқувчилар ўртасида том маънодаги ҳамкорлик ҳар бир ўқувчининг
қўлга киритган муваффақиятидан қувониш, бир-бирига сидқидилдан ёрдам бериш ҳисси,
қулай ижтимоий-психологик муҳит вужудга келиши зарур.
Мазкур методдан фойдаланагнда ўқувчиларнинг билимларни ўзлаштириш сифатини
аниқлашда уларни бир-бири билан эмас, балки ҳар бир ўқувчининг кундалик натижаси
аввал қўлга киритилган натижа билан таққосланади. Шундагина ўқувчилар ўзининг дарс
давомида эришган натижаси командага фойда келтиришни англаган ҳолда масъулиятни ҳис
қилиб, кўпроқ изланишга, билим, кўникма ва малакаларни пухта ўзлаштиришга интилади.
Фойдаланилган адабиётлар рўйхати
1.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги ПФ-4947-сонли
“Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича ―аракатлар стратегияси
тў―рисида” Фармони. -Т.: Ўзбекистон Республикаси ―онун ―ужжатлари тўплами, 2017 й.,
2.
Шарипов Ш.С. Ў―увчилар касбий ижодкорлиги узвийлигини таъминлашнинг наза-
рияси ва амалиёти: Пед. фан. док. ... дисс. - Т.: 2012.-308 б.
3.
Г.Б Абдиева., Д Рахимова «Таълим жараёнларида онлайн дарслараратилишининг
ра―амли и―тисодиётни ривожлантиришдаги ўрни» Самар―анд-2020й. 258б.
4.
Eduportal.uz – халқ таълими вазирлиги ахборот таълим портали.
257
Do'stlaringiz bilan baham: |
